وصله های بین المللی "ابتکار" هم درد تالاب هامون را دوا نکرد

به نقل از عصرهامون، اگرچه رییس سازمان حفاظت محیط زیست تلاش های دولت تدبیر و امید را سبب ثبت تالاب بین المللی هامون به عنوان زیست کره در جهان می داند اما با گذشت نزدیک به یک سال از ثبت هامون در فهرست ذخیره گاه های بین المللی یونسکو هنوز وضعیت تالاب هامون وخیم است.

 

در حالی معاون رییس جمهوری در اردیبهشت ماه امسال و همزمان با رونمایی از دیپلم بین‌المللی ثبت تالاب هامون به عنوان زیستگاهی زیست کره گفت: برای ثبت تالاب هامون به عنوان ذخیره گاه زیستکره تمام مسوولان دولت یازدهم در سطح استانی، ملی و بین المللی تلاش بسیاری کردند که امروز خبری از نتیجه این موضوع نیست.

 

ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست در آن برهه گفته بود: این یک فرصت خوب برای شناسایی بیشتر تالاب هامون در سطح ملی و بین المللی است و برای احیای آن که قلب تپنده منطقه سیستان محسوب می شود، همه باید کمک کنند اما آگاهان می گویند دولت افغانستان هیچ تمایلی برای احیای تالاب هامون ندارد و حتی با اقدامات خود زمینه ساز اوضاع کنونی تالاب هامون شده است.

 

گزارش ها حکایت از آن دارد که مدتی است مقامات افغانستان از طرحی برای ایجاد سد بر روی رودخانه فراه که یکی از سیراب کننده های اصلی تالاب های هامون است به کمک یکی شرکت ایتالیایی در دست مطالعه و احداث دارند.

 

پیشتر نیز رسانه های افغانی خبر دادند دولت افغانستان علاوه بر این، طرحی را با کمک یک شرکت ترکی- آمریکایی جهت افزایش حجم سد کجکی که یکی از اصلی ترین ذخیره کننده های آب در حوضه آبریز هیرمند است را در دست اقدام دارد، اوضاع وقتی وخیم تر می شود که هنوز موضوع کشت خشخاش در افغانستان که از معضلات بین المللی بوده و ایران زیان های جانی و مالی بسیاری را متقبل می گردد، حل نشده و در این خصوص سازمان ملل در گزارشی از افزایش 45 درصدی کشت خشخاش نسبت به سال گذشته خبر می دهد. این مسائل نه تنها باعث کاهش آورد رودخانه ها به سمت تالاب هامون می گردد که منجر به آلودگی آب و افزایش حجم ریزگردها در پایین دست حوضه در ولایات نیمروز و فراه در افغانستان و همچنین منطقه سیستان ایران گردیده است.

 

با این حال اما ابتکار در حالی از تلاش بین المللی برای احیای تالاب هامون می گوید که مسئولین افغانی بدون توجه به ساکنین سیستان مشغول گسترش طرح های عمرانی در بالادست رودخانه هیرمند هستند.

 

در تاریخ بیستم فروردین 1394 وقتی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مشتاقانه به دیدار رئیس جمهور افغانستان در تهران شتافت، تصور می‌شد که انگیزه ملاقات برای نجات تالاب بین المللی هامون از بی‌آبی است ولی بعد از ملاقات فوق که همه در انتظار خبر نجات تالاب هامون بودند، سایت پورتال سفارت افغانستان چیز دیگری را نشان می‌داد و آن اینکه در این ملاقات هیچ صحبتی از تالاب هامون به میان نیامده و دیدار کاملا سیاسی و ژورنالیستی بوده است.

 

با این تفاسیر فقط یک عنوان به تالاب هامون اضافه شده و در عمل هیچ برنامه ای برای احیای این منطقه به زندگی انسان های زیادی گره خورده اندیشیده نشده است.

 

اما این نکته نیز حائز اهمیت است که «ابتکار» رئیس فعلی سازمان محیط زیست که از منتقدان دولت‌های گذشته در حفظ محیط زیست کشور است در دوره‌ای از سال 76 تا سال 84 ریاست این سازمان را بر عهده داشته و نکته قابل تأمل این است که آغاز خشک شدن تالاب هامون در همان سال‌ها قرار داشته است، به گونه‌ای که بر اساس گزارش‌ها از سال 77 خشک شدن هامون آغاز و در سال 79 این تالاب کاملا خشک می‌شود  اما در آن زمان اقدامی برای احیای تالاب هامون صورت نگرفت.