نگاهی به آداب و رسوم نوروز در ولایت‌های مختلف "افغانستان"
تجلیل از جشن باستانی نوروز در افغانستان سابقه دیرینه دارد و مردم در نقاط مختلف این کشور از نوروز با مراسم‌های ویژه‌ای تجلیل می‌کنند.
به گزارش سرویس بین الملل نوروز بزرگترین جشن مردمی در افغانستان به شمار میرود که تجلیل از آن در این کشور سابقه چند هزار ساله دارد.
مردم در سراسر افغانستان از جشن باستانی نوروز تجلیل می‌کنند، اما تجلیل از این روز در ولایتهایی چون "مزار شریف"، "کابل" و "هرات" به شکل ویژه و با شکوه فراوان برگزار می‌شود.
جشن نوروز در مزار شریف
نوروز در ولایت باستانی بلخ به ویژه در مرکز این ولایت مزار شریف هر ساله با شکوه بسیار زیادی برگزار می‌شود.
در اولین ساعات آغاز بهار، علم بزرگی که در حدود 20 متر ارتفاع دارد در زیارتگاه منسوب به حضرت علی(ع) در مراسم ویژه‌ای بر افراشته می‌شود.
این علم چهل روز بر افراشته می‌ماند و به همین دلیل برخی معتقدند که نوروز در مزار شریف چهل روز است.
این مراسم با حضور صد‌ها هزار تن از شهروندان افغان، معاونان رئیس جمهور، مقامات محلی و اعضای کابینه و پارلمان برگزار می‌شود و بعضی از شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی نیز در این مراسم سخنرانی می‌کنند.
ده‌ها هزار تن از مردم افغانستان چند روز قبل از فرا رسیدن نوروز از مناطق مختلف این کشور و کشورهای همسایه همچون ایران برای حضور در این مراسم به مزار شریف می‌آیند.
تهیه سمنو توسط زنان افغان در شب نوروز و هفت میوه که ترکیبی از هفت میوه خشک است، بخشی از رسم‌های نوروزی در ولایت مزار شریف افغانستان است.
سمنو نوعی غذای مخصوص است که از آرد گندم و جوانه آن در شب نوروز طبخ می‌شود.
مردم در شهر مزار شریف در کنار رفتن به زیارتگاه حضرت علی(ع)، به دیدن دوستان خود نیز می‌روند و برای استفاده از هوای بهار به تفریحگاه‌های اطراف شهر سفر می‌کنند.
برگزاری مسابقات بز کشی در ولایت‌های شمالی به ویژه در مزار شریف، از دیگر سرگرمی‌های مردم در جشن نوروز است.
در جریان جشن نوروز به خصوص در مراسم بر افراشتن علم مولاعلی تدابیر شدید امنیتی در مزار شریف اجرا می‌شود و تمام نیروهای امنیتی در این ولایت در حالت آماده باش قرار می‌گیرند.
جشن نوروز در کابل
در شهر کابل مانند مزارشریف مردم و مقامات دولتی از نخستین ساعات صبح اولین روز بهار در "زیارتگاه سخی"علم مولا علی(ع) را با شکوه خاصی برافراشته می‌شود.
"سید یاسین علوی" متولی زیارتگاه سخی کابل در این باره می‌گوید: حدود یک میلیون نفر از شهروندان افغان از شهر کابل و ولایت‌های همجوار آن در مراسم بر افراشتن علم مولا علی در روز اول نوروز در این زیارتگاه گرد هم جمع می‌شوند.
مردم کابل، گردهمایی‌های نوروزی را در دامنه سخی و محلاتی چون "گلغندی"، "تپه استالف"، "کاریزمیر"، "شاه شهید"، پارک‌ها و در کنار مراتع سر سبز که نمادی از حیات و نشاط است، برگزار می‌کنند.
در آستانه نوروز، بازار فروش لباس و میوه در شهر کابل نسبت به دیگر روزهای سال گرم‌تر است و مردان و زنان به ویژه کودکان برای استقبال از بهار لباس‌های نو خود را می‌پوشند.
خانه تکانی، تزئین و رنگ کردن خانه‌ها از جمله کارهایی است که زنان افغان برای استقبال از سال نو و نوروز آنرا در خانه‌های خود اجرا می‌کنند.
"خواجه صمد" از شهروندان پر سن و سال کابل با بیان این که نوروز باعث وفاق و همدلی خانواده‌ها می‌شود، ادامه داد: مردم تلاش می‌کنند در لحظه تحویل سال در جمع خانواده و کنار سفره‌های نوروزی باشند.
وی با بیان این که مردم افغانستان در شب نوروز بیشتر "سبزی" و "سبزی پلو" تهیه می‌کنند، گفت: سبزی برای مردم افغانستان نشانه یک سال پربار است، همچنین در روز نوروز افغان‌ها سفره هفت میوه که ترکیبی از هفت نوع میوه است را در خانه‌های خود می‌گسترانند.
در ایام نوروز مغازه‌های ماهی پزی، زولبیا و کلوچه رونق ویژه‌ای دارد و خانواده‌هایی که پسران تازه داماد دارند، برای خانواده عروس خود در روز نوروز خوراک ماهی و شیرینی زولبیا می‌برند.
یکی از رسم‌های قدیمی در افغانستان که سال‌ها است در این کشور اجرا می‌شود پخت سمنو در شب نوروز است، زنان افغان شب نوروز تا سپیده دم به صورت دسته جمعی با نواختن ساز و خواندن آواز "سمنو" می‌پزند.
جشن نوروز در هرات
هرات از ولایت‌های غربی افغانستان است که از نوروز در آن به صورت ویژه‌ای استقبال می‌شود.
مردم در ولایت هرات روز اول نوروز و 12 روز بعد از آن را جشن می‌گیرند و در روز سیزدهم که به "سیزده بدر" مشهور است با رفتن به تفریحگاه‌ها، پارک‌ها، دشت‌های سر سبز و دامنه کوه‌ها در منار خانواده‌های خود به شادی و نشاط می‌پردازند.
گلگشت‌های سیزده نوروز از سنت‌های باستانی و دیرینه‌ای است که در بیشتر نقاط افغانستان به ویژه در ولایت هرات گرامی داشته می‌شود.
"احمد راشد" یکی از نویسندگان ولایت هرات در این باره، گفت: ساکنان ولایت هرات نوروز و گلگشت سیزده نوروز را در تفریحگاه‌ها و پارک‌هایی چون "تخت ظفر"، "ملت"، "ارغوان"، "ترقی"، "شیدایی"، "میر داوود" و "کازرگاه" می‌گذرانند.
هر چند در افغانستان تنها روز اول سال تعطیل است، اما در هرات مردم تا 13 روز فعالیت‌های تجاری و کسب و کار خود را تعطیل می‌کنندتا روزهای آغازین سال را درکنار خانواده و فامیل خود به سر ببرند.
خانه تکانی، تهیه لباس نو، پخت کلوچه، پخت سمنو، تهیه هفت میوه و آماده کردن سفره هفت سین از سنت‌هایی است که مردم هرات در روزهای نوروز آنها را اجرا می‌کنند.
در هرات هم مانند سایر ولایت‌های افغانستان در شب نوروز مردم تلاش می‌کنند، غذاهایی متفاوت در مقایسه با دیگر روزهای سال تهیه کنند، "سبزی اسفناج"، گوشت "مرغ با پلو" و ماهی غذاهایی هستند که مردم هرات در شب نوروز آنها را تهیه می‌کنند.
جوشاندن تخم مرغ و انجام بازی تخم مرغ جنگی از تفریحات مردم علاقه مردم جوانان در تمام ولایت‌های این کشور از جمله هرات است که در ایام نوروز رونق ویژه‌ای دارد.
جشن نوروز در بامیان
در ولایت‌های مرکزی افغانستان تجلیل از نوروز بیشتر جنبه مذهبی دارد و به گفته "سرور جوادی" نماینده پیشین بامیان در پارلمان افغانستان، مردم در این مناطق به ویژه بامیان این روز را به عنوان روز برگزیده شدن حضرت‌علی(ع) برای خلافت مسلمین می‌دانند و از آن تجلیل می‌کنند.
مردم در مرکز افغانستان از جمله ولایت‌های بامیان و "دایکندی" برای استقبال از بهار مراسم ویژه‌ای به نام "کمپیرک" برگزار می‌کنند.
جوادی با بیان این که مردم هزاره‌جات معتقدند، هنگامی که اولین قطرات باران به زمین فرود می‌آیند و با برخورد ابرها رعد و برق شکل می‌گیرد، بهار آغاز شده و سال نو آغاز می‌شود، گفت: مردم با خواندن این جمله که "دید که تاریکی‌ها و سردی‌ها گذشت و روشنی و بهار آمده است" به شادی و سرور می‌پردازند.
در مناطق مرکزی افغانستان در آستانه فصل بهار مردم تا نیمه‌های شب بیدار می‌نشینند و بزرگسالان برای بچه‌ها و جوانان قصه‌های از داستان "کمپیرک" را بیان می‌کنند.
جشن "کمپیرک" در بامیان
در ولایت‌های مرکزی افغانستان به ویژه در ولایت بامیان و دایکندی، نوروز با به راه افتادن کاروان "کمپیرک" (حاجی فیروز افغان‌ها) در روستاهای این مناطق برگزار می‌شود.
کمپیرک نمادی از قدرت طبیعت و نیکوکاری است، او مردی است که با لباس رنگین همراه با کاروانی از خدم و حشم و فرزندانش به راه می‌افتد و "لشکر زمستان" را به زانو در می‌آورد.
کمپیرک از مردم پول جمع می‌کند و در پایان این پول‌ها را در میان افراد نیازمند توزیع می‌کند.
شخصیت کمپیرک با زبان فصیح کتابی به سبک "تاریخ بیهقی" صحبت می‌کند و در زبان گفتاری خود از شعر هم استفاده می‌کند.
ریش دراز، کلاه بلند و تسبیح کمپیرک از ویژگی‌های اصلی این شخصیت نوروزی افغان است.
جشن نوروز قندهار
اهالی شهر قندهار، مراسم جشن نوروز را در "خرقه شریف" (محل نگهداری لباس رسول اکرم (ص)) برگزار می‌کنند.
برگزاری این مراسم در شهر قندهار با خواندن دعا و آرزوی خیر و برکت برای همه مردم همراه است.
مردم قندهار بعد از تحویل سال، سال جدید را به همدیگر تبریک می‌‌گویند و به منطقه "چهل زینه (راه پله)" و سایر اماکن مقدس و دیدنی شهر می‌روند.
قندهاری‌ها روزهای اول سال را به خوشی و شادمانی سپری می‌کنند.
جشن نوروز در غزنی
مردم ولایت غزنی، مراسم جشن نوروز را در مزار "حکیم سنایی غزنوی" برگزار می‌کنند.
در این منطقه از افغانستان سال نو ابتدا با خواندن دعا و آرزوی سعادت و موفقیت و ایجاد صلح و امنیت برای مردم افغانستان و جهان از درگاه خداوند متعال آغاز می‌شود.
مردم در سراسر افغانستان از جشن باستانی نوروز تجلیل می‌کنند، اما تجلیل از این روز در ولایتهایی چون "مزار شریف"، "کابل" و "هرات" به شکل ویژه و با شکوه فراوان برگزار می‌شود.
نوروز در ولایت باستانی بلخ به ویژه در مرکز این ولایت مزار شریف هر ساله با شکوه بسیار زیادی برگزار می‌شود.
در اولین ساعات آغاز بهار، علم بزرگی که در حدود 20 متر ارتفاع دارد در زیارتگاه منسوب به حضرت علی(ع) در مراسم ویژه‌ای بر افراشته می‌شود.
این علم چهل روز بر افراشته می‌ماند و به همین دلیل برخی معتقدند که نوروز در مزار شریف چهل روز است.
این مراسم با حضور صد‌ها هزار تن از شهروندان افغان، معاونان رئیس جمهور، مقامات محلی و اعضای کابینه و پارلمان برگزار می‌شود و بعضی از شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی نیز در این مراسم سخنرانی می‌کنند.
ده‌ها هزار تن از مردم افغانستان چند روز قبل از فرا رسیدن نوروز از مناطق مختلف این کشور و کشورهای همسایه همچون ایران برای حضور در این مراسم به مزار شریف می‌آیند.
سمنو نوعی غذای مخصوص است که از آرد گندم و جوانه آن در شب نوروز طبخ می‌شود.
مردم در شهر مزار شریف در کنار رفتن به زیارتگاه حضرت علی(ع)، به دیدن دوستان خود نیز می‌روند و برای استفاده از هوای بهار به تفریحگاه‌های اطراف شهر سفر می‌کنند.
برگزاری مسابقات بز کشی در ولایت‌های شمالی به ویژه در مزار شریف، از دیگر سرگرمی‌های مردم در جشن نوروز است.
در جریان جشن نوروز به خصوص در مراسم بر افراشتن علم مولاعلی تدابیر شدید امنیتی در مزار شریف اجرا می‌شود و تمام نیروهای امنیتی در این ولایت در حالت آماده باش قرار می‌گیرند.
در شهر کابل مانند مزارشریف مردم و مقامات دولتی از نخستین ساعات صبح اولین روز بهار در "زیارتگاه سخی"علم مولا علی(ع) را با شکوه خاصی برافراشته می‌شود.
"سید یاسین علوی" متولی زیارتگاه سخی کابل در این باره می‌گوید: حدود یک میلیون نفر از شهروندان افغان از شهر کابل و ولایت‌های همجوار آن در مراسم بر افراشتن علم مولا علی در روز اول نوروز در این زیارتگاه گرد هم جمع می‌شوند.
مردم کابل، گردهمایی‌های نوروزی را در دامنه سخی و محلاتی چون "گلغندی"، "تپه استالف"، "کاریزمیر"، "شاه شهید"، پارک‌ها و در کنار مراتع سر سبز که نمادی از حیات و نشاط است، برگزار می‌کنند.
در آستانه نوروز، بازار فروش لباس و میوه در شهر کابل نسبت به دیگر روزهای سال گرم‌تر است و مردان و زنان به ویژه کودکان برای استقبال از بهار لباس‌های نو خود را می‌پوشند.
خانه تکانی، تزئین و رنگ کردن خانه‌ها از جمله کارهایی است که زنان افغان برای استقبال از سال نو و نوروز آنرا در خانه‌های خود اجرا می‌کنند.
"خواجه صمد" از شهروندان پر سن و سال کابل با بیان این که نوروز باعث وفاق و همدلی خانواده‌ها می‌شود، ادامه داد: مردم تلاش می‌کنند در لحظه تحویل سال در جمع خانواده و کنار سفره‌های نوروزی باشند.
وی با بیان این که مردم افغانستان در شب نوروز بیشتر "سبزی" و "سبزی پلو" تهیه می‌کنند، گفت: سبزی برای مردم افغانستان نشانه یک سال پربار است، همچنین در روز نوروز افغان‌ها سفره هفت میوه که ترکیبی از هفت نوع میوه است را در خانه‌های خود می‌گسترانند.
در کابل نیز مانند مزار شریف هر سال در ایام نوروز مسابقات بزکشی برگزار می‌شود، همچنین برگزاری بازی‌های جمعی چون بادبادک بازی و مسابقات کشتی، بین افغان‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
در ایام نوروز مغازه‌های ماهی پزی، زولبیا و کلوچه رونق ویژه‌ای دارد و خانواده‌هایی که پسران تازه داماد دارند، برای خانواده عروس خود در روز نوروز خوراک ماهی و شیرینی زولبیا می‌برند.
یکی از رسم‌های قدیمی در افغانستان که سال‌ها است در این کشور اجرا می‌شود پخت سمنو در شب نوروز است، زنان افغان شب نوروز تا سپیده دم به صورت دسته جمعی با نواختن ساز و خواندن آواز "سمنو" می‌پزند.
جشن نوروز در هرات
هرات از ولایت‌های غربی افغانستان است که از نوروز در آن به صورت ویژه‌ای استقبال می‌شود.
مردم در ولایت هرات روز اول نوروز و 12 روز بعد از آن را جشن می‌گیرند و در روز سیزدهم که به "سیزده بدر" مشهور است با رفتن به تفریحگاه‌ها، پارک‌ها، دشت‌های سر سبز و دامنه کوه‌ها در منار خانواده‌های خود به شادی و نشاط می‌پردازند.
گلگشت‌های سیزده نوروز از سنت‌های باستانی و دیرینه‌ای است که در بیشتر نقاط افغانستان به ویژه در ولایت هرات گرامی داشته می‌شود.
"احمد راشد" یکی از نویسندگان ولایت هرات در این باره، گفت: ساکنان ولایت هرات نوروز و گلگشت سیزده نوروز را در تفریحگاه‌ها و پارک‌هایی چون "تخت ظفر"، "ملت"، "ارغوان"، "ترقی"، "شیدایی"، "میر داوود" و "کازرگاه" می‌گذرانند.
هر چند در افغانستان تنها روز اول سال تعطیل است، اما در هرات مردم تا 13 روز فعالیت‌های تجاری و کسب و کار خود را تعطیل می‌کنندتا روزهای آغازین سال را درکنار خانواده و فامیل خود به سر ببرند.
خانه تکانی، تهیه لباس نو، پخت کلوچه، پخت سمنو، تهیه هفت میوه و آماده کردن سفره هفت سین از سنت‌هایی است که مردم هرات در روزهای نوروز آنها را اجرا می‌کنند.
در هرات هم مانند سایر ولایت‌های افغانستان در شب نوروز مردم تلاش می‌کنند، غذاهایی متفاوت در مقایسه با دیگر روزهای سال تهیه کنند، "سبزی اسفناج"، گوشت "مرغ با پلو" و ماهی غذاهایی هستند که مردم هرات در شب نوروز آنها را تهیه می‌کنند.
جوشاندن تخم مرغ و انجام بازی تخم مرغ جنگی از تفریحات مردم علاقه مردم جوانان در تمام ولایت‌های این کشور از جمله هرات است که در ایام نوروز رونق ویژه‌ای دارد.
جشن نوروز در بامیان
در ولایت‌های مرکزی افغانستان تجلیل از نوروز بیشتر جنبه مذهبی دارد و به گفته "سرور جوادی" نماینده پیشین بامیان در پارلمان افغانستان، مردم در این مناطق به ویژه بامیان این روز را به عنوان روز برگزیده شدن حضرت‌علی(ع) برای خلافت مسلمین می‌دانند و از آن تجلیل می‌کنند.
مردم در مرکز افغانستان از جمله ولایت‌های بامیان و "دایکندی" برای استقبال از بهار مراسم ویژه‌ای به نام "کمپیرک" برگزار می‌کنند.
جوادی با بیان این که مردم هزاره‌جات معتقدند، هنگامی که اولین قطرات باران به زمین فرود می‌آیند و با برخورد ابرها رعد و برق شکل می‌گیرد، بهار آغاز شده و سال نو آغاز می‌شود، گفت: مردم با خواندن این جمله که "دید که تاریکی‌ها و سردی‌ها گذشت و روشنی و بهار آمده است" به شادی و سرور می‌پردازند.
در مناطق مرکزی افغانستان در آستانه فصل بهار مردم تا نیمه‌های شب بیدار می‌نشینند و بزرگسالان برای بچه‌ها و جوانان قصه‌های از داستان "کمپیرک" را بیان می‌کنند.
جشن "کمپیرک" در بامیان
در ولایت‌های مرکزی افغانستان به ویژه در ولایت بامیان و دایکندی، نوروز با به راه افتادن کاروان "کمپیرک" (حاجی فیروز افغان‌ها) در روستاهای این مناطق برگزار می‌شود.
کمپیرک نمادی از قدرت طبیعت و نیکوکاری است، او مردی است که با لباس رنگین همراه با کاروانی از خدم و حشم و فرزندانش به راه می‌افتد و "لشکر زمستان" را به زانو در می‌آورد.
کمپیرک از مردم پول جمع می‌کند و در پایان این پول‌ها را در میان افراد نیازمند توزیع می‌کند.
شخصیت کمپیرک با زبان فصیح کتابی به سبک "تاریخ بیهقی" صحبت می‌کند و در زبان گفتاری خود از شعر هم استفاده می‌کند.
ریش دراز، کلاه بلند و تسبیح کمپیرک از ویژگی‌های اصلی این شخصیت نوروزی افغان است.
جشن نوروز قندهار
اهالی شهر قندهار، مراسم جشن نوروز را در "خرقه شریف" (محل نگهداری لباس رسول اکرم (ص)) برگزار می‌کنند.
برگزاری این مراسم در شهر قندهار با خواندن دعا و آرزوی خیر و برکت برای همه مردم همراه است.
مردم قندهار بعد از تحویل سال، سال جدید را به همدیگر تبریک می‌‌گویند و به منطقه "چهل زینه (راه پله)" و سایر اماکن مقدس و دیدنی شهر می‌روند.
قندهاری‌ها روزهای اول سال را به خوشی و شادمانی سپری می‌کنند.
مردم ولایت غزنی، مراسم جشن نوروز را در مزار "حکیم سنایی غزنوی" برگزار می‌کنند.
در این منطقه از افغانستان سال نو ابتدا با خواندن دعا و آرزوی سعادت و موفقیت و ایجاد صلح و امنیت برای مردم افغانستان و جهان از درگاه خداوند متعال آغاز می‌شود.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *