تولید مواد اولیه 4 دارو با روش نوین در دانشگاه امیرکبیر

به گزارش گروه جامعه ، محمدهادی قاسمی از محققان طرح تولید مواد اولیه 4 دارو با روش نوین با بیان اینکه این پژوهش در قالب رساله دکتری با عنوان «اثرسینرژیک مایعات یونی و نانوکاتالیست‌ها در سنتز مواد اولیه داروهای «آداپالن»، «ترانیل‌سیپرومین سولفات»، «بتاهیستین دی هیدروکلرید» و «پرامی پکسول دی هیدروکلرید» اجرایی شده است،‌گفت: در این پروژه ابتدا سنتز کامل مواد اولیه دارویی آداپالن، ترانیل‌سیپرومین، بتا هیستینو پرامی پکسول مورد بررسی جامع قرار گرفت و سپس مرحله سخت و دشوار در سنتز هر یک از این مواد، با استفاده از مایعات یونی تثبیت ‌شده روی نانو ذرات مورد بررسی و آزمایش قرار گرفت.

وی یادآور شد: با راهنمایی الهه کوثری و مشاوره زنده‌یاد مرحوم پروفسور عباس شفیعی پدر داروسازی نوین ایران، این 4 ماده اولیه دارویی، از لیست فراخوان چهارم معاونت غذا دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي انتخاب شدند؛ چرا که مورد نیاز صنایع دارویی کشور هستند.

قاسمی تاکید کرد: دسترسی به واسط‌های شیمیایی تجاری و ارزان‌قیمت، شرایط ملایم واکنش‌های شیمیایی، تعداد مراحل سنتز، میزان خلوص محصول، میزان مصرف در کشور، هزینه واردات و در نهایت توجیه اقتصادی تولید بر مبنای مواد شیمیایی و حلال‌های مورد استفاده، از جمله ملاک‌های ما در انتخاب این 4 مواد اولیه دارویی بوده است.

به گفته این محقق داروی آداپالن برای درمان آکنه، ترانیل سیپرومین سولفات برای درمان افسردگی‌های شديد، بتاهیستین دی هیدروکلرید برای درمان حملات سرگیجه (بیماری منییر) وداروی پرامی پکسول دی هیدروکلرید برای بیماران مبتلا به پارکینسون تجویز می‌شود.

این محقق به جزئیات این پروژه اشاره کرد و یادآور شد: در این پروژه ابتدا مطالعات جامعی بر روی انواع روش‌های سنتز این 4 ماده اولیه دارویی از طریق بررسی مقالات علمی و پتنت‌ها صورت گرفت و پس از تحلیل و بررسی انواع روش‌های سنتزی و انتخاب بهترین روش‌ها، فعالیت‌های آزمایشگاهی در دو فاز علمی و صنعتی انجام شد. 

قاسمی با اشاره به مطالعات انجام شده در فاز معطوف به صنعت، اظهار کرد: در این فاز مواد اولیه دارویی از واسط‌های تجاری در مقیاس افزایش‌‌یافته تولید شد و مطابق استانداردهای فارماکوپه USP خالص‌سازی شدند. 

دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر اضافه کرد: در فاز علمی نیز در این پروژه تلاش شد با استفاده از مایعات یونی تثبیت‌شده روی نانوذرات،مراحل دشوار در سنتز این مولکول‌ها تسهیل شود. 

وی افزود: این مراحل شامل مرحله «جفت‌شدن کربن-کربن در آداپالن»، «سیکلوپروپان‌دارکردن در ترانیل سیپرومین سولفات»، «افزایش مایکل در بتاهیستین» و «N-پروپیل‌دارکردن آمین در پرامیپکسول دی‌هیدروکلرید»تعریف شد.

قاسمی بیان داشت: در این فاز، پس از بررسی مکانیسم واکنش مورد نظر، نسبت به طراحی و تولید کاتالیست مورد نیاز اقدام شد و پس از تولید و آنالیز ساختار سیستم کاتالیستی، کاربرد آن در سنتز مرحله دشوار در سنتز مواد اولیه دارویی مورد بررسی قرار گرفت.

وی با تاکید بر اینکه آنالیز ساختاری نانوذرات سنتزشده با به‌کارگیری FT-IR، XRD، SEM، TEM، TGA و BET انجام شد، گفت: علاوه بر آن مطالعات ما از پایگاه‌های داده‌های علمی نشان داد که برخی از روش‌های سنتز مولکول‌های این 4 دارو کاملا جدید و بدیع است. 

قاسمی اظهار داشت: نتایج این پژوهش در قالب 4 دانش فنی سنتز مواد اولیه دارویی، 5 مقالهISI، یک مقاله علمی-پژوهشی، 2 ثبت اختراع داخلی و 6 سمینار داخلی و بین‌المللی منتشر شده است.

محقق این طرح با تاکید بر اینکه در این پژوهش موفق به تولید 4 ماده اولیه دارویی آداپالن»، «ترانیل‌سیپرومین سولفات»، «بتاهیستین دی هیدروکلرید» و «پرامی پکسول دی هیدروکلرید شدیم، از ارائه دانش فنی سنتز این مواد موثره به یکی از شرکت‌های دارویی کشور خبر داد.

به گفته وی با توجه به دسترسی تجاری به حد واسط‌های شیمیایی در داخل، هر چهار ماده اولیه دارویی دارای پتانسیل تولید در مقیاس‌های بالاتر هستند، و با توجه به میزان مصرف نسبتا کم و ارزش افزوده بالای این مولکول‌ها،نیاز سالانه صنایع دارویی کشور به این مواد با تولید در مقیاس «بنچ» مرتفع می‌شود. 

پروژه «اثر سینرژیک مایعات یونی و نانوکاتالیست‌ها در سنتز مواد اولیه داروهای آداپالن، ترانیل ‌سیپرومین، بتاهیستین و پرامی پکسول» در قالب رساله دکتر محمد هادی قاسمی و با راهنمایی الهه کوثری و به مشاوره عباس شفیعی و سید کیومرث حسینی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر اجرایی شد.