60 درصد از خاک کشور کمتر از یک درصد مواد آلی دارد

به گزارش گروه فضای مجازی به نقل از ایرنا، اتحادیه بین‌المللی علوم خاک در سال 2002 پیشنهاد داد که 5 دسامبر (15 آذر) هر سال بعنوان روز جهانی خاک نام گرفته و از اهمیت خاک بعنوان جزء اساسی سیستم‌های طبیعی جهان و از عوامل مهم رفاه و حیات بشر یاد شود. این پیشنهاد به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید. 

محمد جواد سروش روز یکشنبه به مناسبت روز جهانی خاک در گفت و گو با ایرنا افزود: همچنین 40 درصد از خاک های کشور از لحاظ حاصلخیزی بین 0.5 تا 1 درصد دارای مواد آلی هستند که این نشان می دهد خاک کشور از نظر حاصلخیزی ناپایدار است.

وی اظهار کرد: خاک جزو منابع تجدید ناپذیر است به همین علت حفظ آن ارزش زیادی دارد، وسعت کشور ما 165 میلیون هکتار است که 89 میلیون هکتار آن فاقد خاک است و فقط 76 میلیون هکتار خاک دارد که از این میزان هم فقط 18.5 میلیون هکتار در چرخه کشت مورد استفاده قرار می گیرد.

وی ادامه داد: از این میزان هم فقط 8 میلیون هکتار اراضی آبی است این در حالی است که فقط 1.2 دهم از این میزان بدون محدویت است یعنی خاک آن کاملا مناسب برای کشت است و 6.8 میلیون هکتار باقیمانده دارای محدودیت هایی مانند شوری و سنگ ریزه هستند.

سروش با اشاره به میزان فرسایش خاک در کشور گفت: در سال 1355 فرسایش خاک در کشور یک میلیارد تن در سال بود، 10 سال بعد یعنی سال 1365 به 1.5 میلیارد تن و 10 سال بعد آن به 2.5 میلیارد تن در سال رسید که این نشان می دهد فرسایش خاک در کشور به شدت روبه افزایش است.

وی افزود: اکنون در کشور 16.7 دهم تن در هکتار فرسایش خاک داریم در حالی که شاخص جهانی آن بین 5 تا 6 تن است این نشان می دهد که ما جزو کشورهای رده اول از نظر فرسایش خاک هستیم.

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: مسائلی مانند پوشش جنگلی و گیاهی نقش اصلی در حفاظت از خاک دارند که در چند سال اخیر شاهد کاهش شدیدی در این عرصه ها بودیم به طوری که در 40 سال گذشته حدود 11 درصد از وسعت جنگلی کشور از بین رفته است.

وی با بیان اینکه در چند سال اخیر 100 میلیون هکتار از اراضی کشور بیابانی زایی داشته ایم گفت: سالانه بین 100 تا 130 هزار هکتار به سمت بیابان زایی پیش می رویم که این نشان می دهد در زمینه خاک مدیریت خوبی نداریم و خاک به سمت شوری و فاقد پتانسیل تولید محصول پیش می رود.

سروش اظهار کرد: 20 درصد از مساحت کشور اراضی بیابانی است و 20 میلیون هکتار از اکوسیستم بیابانی ما تحت تاثیر فرسایش بادی قرار دارد از این رو فرسایش بادی در کشور زیاد است، سرانه بیابان در کشور ما نیم هکتار است در حالی که در جهان 2 دهم هکتار است.

مدیر کل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: مراتع کشور از 86 میلیون هکتار در سال 1383 به 84 میلیون هکتار رسیده است.

وی گفت: وضعیت کیفی خاک به علت بهره برداری نادرست از منابع خاک، آبیاری با آبهای ناسالم، تغییر کاربری و استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی مانند سم و کود کاهش یافته و به سمت شوری می رود که یکی از اصلی ترین مشکلات در بحث کشاورزی است.

سروش با تاکید بر اینکه خاک کشور نیازمند حمایت و ارائه راهکارهای اساسی برای حفاظت است افزود: لایحه حفاظت از خاک را تهیه کردیم که در مجلس قبلی در کمیسیون های فرعی مورد بررسی قرارگرفت و اکنون در کمیسیون تخصصی آب ، کشاورزی و محیط زیست در دست بررسی است که بعد از نهایی شدن برای تصویب به صحن علنی مجلس فرستاده می شود.

وی تاکید کرد: تصویب لایحه حفاظت از خاک می تواند تضمینی برای حفاظت از خاک و ممانعت از انجام فعالیت هایی که موجب تخریب، شوری و آلودگی های شیمیایی خاک می شود، باشد.

سروش افزود: همچنین در حال تهیه اطلس آلاینده های خاک با هدف تعیین وضعیت موجود خاک کشور هستیم ، تاکنون اطلس 11 استان تدوین شده و بقیه استان ها هم در دست تهیه است، داشتن این اطلس می تواند الگوی کشت مناسب را ترسیم کند زیرا در آن میزان شوری، آلودگی ، حاصلخیزی و به طور کلی وضعیت خاک بررسی و گنجانده می شود.

وی تاکید کرد: با وجود اینکه خاک جزو منابع تجدید ناپذیر است اما چون دیده نمی شود نسبت به آن غفلت شده است بنابراین ضروری است روی حفظ ، حراست و حفاظت از خاک برنامه ریزی های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت داشته باشیم.

سروش اظهار کرد: برداشت بی رویه از منابع آبی یکی از دلایل اصلی فرسایش خاک، شوری و نابودی حاصلخیزی خاک است زیرا وقتی آب در سطوح پایین به بالا کشیده می شود شوری هم بالا می آید از این رو خاک شور و نابود می شود.