هفت خوان نظافت شهری در نگاه ژاپنی ها

به گزارش گروه فضای مجازی به نقل از برترین ها، وقتی یک ژاپنی از نظافت شهری سخن می گوید باید ببینیم دقیقا از چه چیزی حرف می زند.

یک؛ بطری نوشابه همراه کاغذ ساندویچ و پلاستیک در دستم مانده است، توی تمام پارک هیچ سطح آشغالی وجود ندارد اما همه جا تمیز است. حتی یک ته سیگار هم روی زمین دیده نمی شود. آشغال در دست از چند نفر سراغ سطل زباله را می گیرم. مردی از کنارم رد می شود که به کوله بزرگش چند کیسه آویزان کرده و درون یکی فقط کاغذ است. می گوید زباله هایش را در یک کیسه انداخته و نمی تواند از دستشان خلاص شود. همراه او به یک بقالی می روم. چند سطل جلوی شیشه مغازه قرار دارد.

 

روی هر سطل نوشته ای برای تفکیک وجود دارد. آشغال ها را به تفکیک دور می اندازم. چند وقت بعد هنگامی که به خانه جدیدم منتقل شدم، صاحبخانه مرا به شهرداری فرستاد و آن جا نقشه منطقه به همراه روز و ساعت جمع آوری آشغال ها را نشانم دادند. پشت نقشه، جدول بزرگی از مواد دور ریز کشیده بودند و زمان دورریختن هر چیزی- اعم از تلویزیون و دستگاه های دیجیتال و تیر و تخته و وسایل آشپزخانه و باتری و...- را توضیح داده بودند. مسئول شهرداری برایم گفت تنها رعایت روز و زمان کافی نیست. اگر اسباب کشی داشته باشم یا بخواهم وسایل خانه را دور بریزم باید به شهرداری بیایم و مالیات دورریز چیزهایم را بپردازم و به اصطلاح کوپن دور ریختن برایشان بخرم و روی وسایلم بچسبانم. توضیح داد که اگر این قوانین را رعایت نکنم، مجبور به پرداخت جریمه خواهم شد.

 

در ژاپن مسئله تفکیک زباله بسیار جدید و بخشی از وظایف شهروندی است. هر ژاپنی از کودکی یاد می گیرد بهترین راه برای فهمیدن قوانین پیچیده دور ریز در ژاپن کمتر تولید کردن زباله است. البته قوانین دور ریز از شهری به شهر دیگر و از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است. در بعضی مناطق کیسه های تفکیک زباله با رنگ های متفاوت مشخص می شوند و در بعضی دیگر حتی پاکت مواد غذایی باید شسته و جدا از دورریز مواد خوراکی بسته بندی شوند. در برخی شهرها هر روز آشغال را می توان در ریخت اما در برخی تنها در روزهای خاص و برای برخی زباله ها یک روز در ماه یا در سال جمع می شوند.

سه؛ قوانین امروزی زبال در ژاپن در دهه 60 میلادی وضع شد. آن زمان دولت وقت با در نظر گرفتن افزایش جمعیت و نداشتن زمین کافی برای دفع زباله تصمیم گرفت با پایه گذاری قوانین ملی زباله و احداث کارخانه های بزرگ بازیافت، از دفن شدن ژاپن زیر انبوهی زباله در سال های بعد جلوگیری کند. براساس آمار اطلس زباله، هر ژاپنی در سال 356.2 کیلوگرم زباله تولید می کند که در مجموع 45360000 تن زباله سالانه در ژاپن تولید می شود. این رقم ژاپن را در فهرست زباله سازترین کشورهای دنیا در رده هشتم قرار داده است؛ با این حال ژاپن یکی از کشورهای پیشرو در تبدیل دورریز به مواد بازیافتی است. مثال از بطری های پلاستیکی بطری های جدید می سازند یا از آشغال، برق و انرژی حرارتی تولید می کنند.

 

چهار؛ در خیابان های ژاپن به ندرت رفتگری می بینید که در حال تمیز کردن خیابان باشد. نظافت خیابان و زیباسازی بر عهده شهروندان است و هر فردی موظف است خیابان رو به روی محل کسب خود را تمیز نگه دارد. براساس قانون نانوشته ای، ژاپنی ها رو به روی منزل یا محل کار خود گلدان های مختلفی می گذارند تا به سبزترشدن فضای شهری کمک کنند. در شرکت های بزرگ نظافت محل کار با کارمندان است و همه اعضای شرکت یک روز از سال را به نظافت و تمیزکردن محل کار خود می پردازند. در مراکز آموزشی مانند مدارس نیز دانش آموزان براساس جدول رده کلاس ها و زمانبندی مدرسه را تمیز می کنند.

پنج؛ نوآری در ساخت وسایل الکترونیک جدید از مشخصه های جامعه ژاپن است و عجیب نیست که این نوآوری ها پای خود را به بازار پررونق نظافت نیز باز کرده باشد. از جمله این فناوری ها توالت های خودکار (wachlet) است که شست و شو و خشک کردن را خود انجام می دهد و در عین حال صدای طبیعت هم پخش می کند. ضمن این که درجه حرارت آب و نشیمنگاه صندلی این توالت ها تابع فصل تغییر می کند.

 

ضمن این که برخلاف ایران، استفاده از حمام های عمومی برای نظافت روزانه مثل قدیم همچنان رواج دارد. هر محله ای در شهرهای بزرگ یک حمام عمومی دارد که این حمام ها مورد استفاده اقشار مختلف جامعه به ویژه شهروندانی با درآمد پایین قرار می گیرند. حتی پا به سن گذاشته هایی که همدم و مونسی ندارند برای یافتن هم صحبت به حمام عمومی می روند.

شش؛ در میان شلوغی بازار مصرف و تلاش برای تمیز کردن هرچه بیشتر زندگی گروهی از شهروندان ژاپنی به تبع جنبش جهانی مینیمالیسم زیبایی و نظافت را در کوچک کردن محیط زندگی و کمتر مصرف کردن می دانند. طرفداران این جنبش در خانه هایی کوچک با حداقل امکانات زندگی می کنند. به اعتقاد آن ها هرچه وسایل زندگی کمتر باشد زباله کمتری تولید می شود و در نتیجه محیط زندگی ساده تر و سادگی زیبایی و تمیزی را با خود به همراه می آورد.