می‌خواهم مداح بمانم/ همه اقشار را پای سفره امام حسین(ع) می‌نشانیم
دست‌اندرکاران نماهنگ «رفیقم حسین» چند هفته پس از پخش این اثر به خوانندگی حامد زمانی و عبدالرضا هلالی به بیان انگیزه های خود برای ساخت نماهنگ و نقد و نظرهای مطرح شده درباره آن پرداختند.
به نقل از مهر، تقریبا چند سالی می شود که با ورود نسل جدید نوحه خوانان قامت جدیدی از نغمات و ملودی های عاشورایی نیز برای مخاطبان رخ نمایی کرده است؛ آثاری که با در نظر گرفتن ذائقه علاقه مندان به محضر حضرت سید الشهدا(ع) به ویژه نسل جوان رنگ و بوی کاملا متفاوتی نسبت به آنچه طی سال های گذشته توسط اهالی موسیقی تهیه و تولید می شد، دارد. آثاری که رفته رفته پای نوحه خوان ها را هم به دنیای موسیقی با تمام فراز و نشیب های خود باز کرد و در این چند ساله به قدری روند رو به افزایش داشت که تبدیل به جریانی خاص در عرصه موسیقی عاشورا شد.
این جریان تا جایی پیش رفته که نوحه خوان های ساختار شکنی چون عبدالرضا هلالی و خواننده انقلابی خوانی چون حامد زمانی هم بدان وارده شده‌اند و کم کم پای تهیه کنندگان مطرح سینمای ایران و سازمان های رسانه ای هنری هم به ماجرا باز و آغازگر تولیداتی حرفه‌ای شده است.
از تحلیل فنی مبتنی بر قواعد موسیقایی و فیلمسازی نماهنگ‌ها که بگذریم، اما شرایطی نوشته و نانوشته در تولید این نماهنگ‌ها یا تولیدات صوتی موسیقی محور وجود داشته و دارد که لزوم توجه و اهمیت به آنها را دو چندان کند.
ماجرای ورود حامد زمانی به تولیدات این چنینی و پیوندش با عبدالرضا هلالی چه بخواهیم و چه نخواهیم در برگیرنده نشانه ها و مفاهیم پر رمز و رازی است که موجب بروز اختلاف نظرها، حمایت ها و در بسیاری از موارد تشویق هایی شده که همین فضای چندگانه موجب در کانون توجه قرار گرفتن آنها و تولیداتشان می شود.
این زوج هنری که پیش از این نیز کارهای مشترکی چون «بی بی بی حرم»، «ماه نیزه ها»، «ناحله الجسم»، «امام رضا(ع)» و «با تو میشه» را در فضای مجازی منتشر کرده بودند، همزمان با فرا رسیدن ایام سوگواری امام حسین (ع) نماهنگ «رفیقم حسین» را با حمایت سازمان هنری رسانه ای اوج منتشر کردند که در همین نماهنگ چهره های پرطرفداری چون علی ضیاء مجری و تهیه کننده تلویزیون و محسن مسلمان بازیکن تیم فوتبال پرسپولیس حضور داشتند و باعث شدند که نام هلالی و زمانی بار دیگر در محافل رسانه ای، مذهبی و فرهنگی مطرح شود.
انتشار این نماهنگ بهانه ای شد تا عبدالرضا هلالی یکی از خوانندگان نماهنگ، مهدی رمضانی تهیه کننده، مصطفی هیودی کارگردان، سعید پاشازاده شاعر و محمدرضا هراتی مجری طرح این پروژه با حضور در خبرگزاری مهر ضمن تشریح روند ساخت این کلیپ عاشورایی، از دغدغه ها و انگیزه ها و البته حاشیه های این چند ساله خود در جریان همکاری های مشترک و مواجهه با منتقدانشان صحبت کردند.
با ما در بخش نخست این نشست همراه می‌شوید:
*ضمن تشکر از حضور شما در خبرگزاری مهر مایلم پرسش آغازین این نشست را از این زاویه با شما عزیزان مطرح کنم که رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشی از بیاناتشان در سخنرانی‌های اخیر درباره توجه مدیران فرهنگی به حوزه نوجوانان تاکیدات ارزشمندی داشتند که این تاکیدات را می‌توان هشداری برگرفته از غفلت و کم توجهی برخی مدیران فرهنگی در توجه به این حوزه دانست. حال با توجه به راه اندازی مرکز اوج کودک و نوجوان و تولید نماهنگ «رفیقم حسین» در این مرکز می‌توانیم این اتفاقات را یکی از نشانه‌های توجه به فرمایشات حضرت آقا بدانیم.
حتی آقا رضا (هلالی) ماه رمضان برای برنامه ای به شبکه پویا رفتند که انتقادهایی هم به ایشان شد و شاید برای مداحی چون ایشان درست نبود که چنین کاری بکند، ولی همان طور که گفتم قصدمان از انجام این برنامه ها، گسترده تر کردن سفره اهل بیت است
مهدی رمضانی: طبیعتا فرمایشات مقام معظم رهبری در توجه مدیران فرهنگی و فعالان این عرصه به حوزه نوجوان نقش بسیار مهمی داشته ولی ما قبل از تولید این نماهنگ هم فرمایشات و دغدغه‌های ایشان را مورد بررسی و دقت قرار داده بودیم. ضمن اینکه بعد از فعال‌تر شدن شبکه کودک و نوجوان در رسانه ملی و تاسیس کانال‌هایی چون «امید» و «پویا» جلساتی را با دکتر سرشار برگزار کردیم که در این جلسات تاکید زیادی بر ساخت نماهنگ ها و کلیپ های مناسب با حال و هوای هیات ها و مراسم عزاداری حضرت سید الشهدا انجام گرفت. البته ما پیش از این نیز در سامانه اینترنتی هیات الرضا ساخت کلیپ های نیمه حرفه ای با این موضوعات را برنامه ریزی کرده بودیم ولی با راه اندازی کانال «امید» پیشنهاد تولید نماهنگ «رفیقم حسین» توسط بچه های هیات الرضا ارائه شد و دوستان هم با لطفی که داشتند طرح را مورد تایید قرار دادند.
من فکر می کنم نماهنگ «رفیقم حسین» جزو اولین کارهای کانال «امید» بود که به سفارش اوج کودک و نوجوان برای صدا و سیما تولید شد.
روی ضرورت تولید چنین اثری بحثی وجود ندارد و این مساله را می توان از بازخوردی که از مخاطبان کلیپ گرفته‌ایم، متوجه شد. نکته دیگر اینکه دامنه مخاطبان هیات الرضا و مداحی های آقای هلالی تا پیش از این کلیپ، گروه سنی ۱۷ و ۱۸ سال به بالا بود ولی با ساخت این اثر به گروه های سنی پایین تر هم توسعه پیدا کرد.
ما از نظر فضا و ساخت، سعی کردیم همه طیف و تیپ ها را در نظر بگیریم و عناصری که در کار قرار گرفت هر کدام نماینده یک قشر و تیپ در جامعه هستند. نکته کلی که در این زمینه وجود دارد و البته چرایی تولید این آثار را توجیه می کند، گسترده تر کردن سفره اهل بیت و امام حسین(ع) است. شاید کسانی که به راحتی به جلسات و هیات های مذهبی نمی روند با این فضا راحت تر ارتباط برقرار کنند و کم کم به این اماکن بیایند. حتی آقا رضا (هلالی) ماه رمضان برای برنامه ای به شبکه پویا رفتند که انتقادهایی هم به ایشان شد و شاید برای مداحی چون ایشان درست نبود که چنین کاری بکند، ولی همان طور که گفتم قصدمان از انجام این برنامه ها، گسترده تر کردن سفره اهل بیت است. به نظرم فاصله گرفتن آدم های بزرگمان از این زمینه ها باعث شده که ما خیلی از ظرفیت‌ها را از دست بدهیم. در خیلی از کشورهای دنیا، بسیاری از چهره ها از این که با تیپ ها و اقشار مختلف ارتباط برقرار کنند، ابایی ندارند.
* آقای هیودی ایده اولیه کار از کجا به دست شما و دست اندرکاران تولید نماهنگ رسید؟
مصطفی هیودی: ایده اولیه کار را خود آقای هلالی داد. هسته مرکزی این ایده هم نوستالژی کودکی ایشان از عزاداری های محرم بود؛ همان بچه های کوچکی که با چادرمشکی های مادرشان در کوچه و محله، هیات می زدند. در پخته تر کردن این ایده قرار شد در این کلیپ هر آدم و شخصیتی، خاطره و حس و حالی با این خاطره کودکی داشته باشد که در نهایت به گزینه هایی چون آقای علی ضیاء، آقای محسن مسلمان، آقای هلالی و آقای زمانی رسیدیم که در بخشی از روایت تصویری می بینیم همه هم به آن شهید مدافع حرم غبطه می خورند.
* اگر روند کلیپ سازی با حضور آقای هلالی را از ابتدا تا «رفیقم حسین» در نظر بگیریم، در این مسیر یک سری عناصر و نشانه ها در حال تکراری شدن هستند. این نشانه گذاری ها از نظر منِ بیننده آن چنان که باید مربوط به گروه سنی نوجوان نبود یا اگر هم بود در حد چند فریم بود که همه در هیات ها دیده ایم و چیزی را به نوجوانان اضافه نمی کند.
هیودی: من هم چنین قصدی نداشتم که فضای کلیپ کاملا برای بچه ها و نوجوانان باشد. چیزی که در کلیپ نشان داده می شود، آینده همان بچه هاست که با هیات امام حسین(ع) گره خورده است.
عبدالرضا هلالی: هدف این بود که نشان داده شود جلسات امام حسین(ع)، محل انسان‌سازی است یعنی می شود در آن جا یک انسان کامل شد.
* آقای هلالی، در این کلیپ ها شما همواره یک دستمال یا شال مشکی را به شکلی خاص به سر بسته اید یا دستتان را به شکل خاصی رو به بالا و آسمان گرفته اید. این تصاویر دیگر تکراری شده است بنابراین فرض اولیه با دیدن این کلیپ این است که «رفیقم حسین» نمایشی دیگر از آقای هلالی خواننده است. در حالی که قرار بوده روی قشر نوجوان هم تاکید شود.
هیودی: مدرنیته شهری می‌تواند نشانه جدید و غیرتکراری باشد. پلان آخر کلیپ عزاپوش شدن شهر در عزای امام حسین(ع) است که فکر نمی کنم پیش از این، آن را دیده باشیم.
* این تصویر، بارها و بارها در تولیدات تصویری صدا و سیما و دیگر نهادها دیده شده است. نمونه اش پایان بندی فیلم «رسوایی ۲» است.
هلالی: ببینید، ما یک سری خط قرمزها داریم. کاملا درست می گویید. یعنی اگر جور دیگری می توانستم این تصاویر را نشان بدهیم، این کار را می کردیم.
وقعی که این روزها از رضا هلالی دارند، توقع یک مداح است. یعنی هیچ وقت نمی پسندند رضا هلالی یک بازیگر باشد. البته من این توقع را نمی پسندم. انسان می تواند خدمتگزار باشد؛ یک روز به عنوان مداح یک روز به عنوان بازیگر ولی جامعه ما چنین چیزی را نمی پذیرد و این از اشتباهات جامعه ماست
* شما فردی هستید که وقتی یک حرکت جدید انجام می دهید هوشمندانه جلو می‌روید، اما این اتفاق در کلیپ جدیدتان نیفتاده است.
وقعی که این روزها از رضا هلالی دارند، توقع یک مداح است. یعنی هیچ وقت نمی پسندند رضا هلالی یک بازیگر باشد. البته من این توقع را نمی پسندم. انسان می تواند خدمتگزار باشد؛ یک روز به عنوان مداح یک روز به عنوان بازیگر ولی جامعه ما چنین چیزی را نمی پذیرد و این از اشتباهات جامعه ماست
هلالی: دلیلش این است که داریم روی خط قرمز حرکت می کنیم و نمی توانیم در سال دوم یا سوم کلیپ سازی مان کار خیلی تازه و ساختارشکنانه انجام بدهیم. توقعی که این روزها از رضا هلالی دارند، توقع یک مداح است. یعنی هیچ وقت نمی پسندند رضا هلالی یک بازیگر باشد. البته من این توقع را نمی پسندم. انسان می تواند خدمتگزار باشد؛ یک روز به عنوان مداح یک روز به عنوان بازیگر ولی جامعه ما چنین چیزی را نمی پذیرد و این از اشتباهات جامعه ماست.
مستمعی که ما امروز داریم، فقط همان ۱۵ هزار یا ۲۰ هزار نفری که برای جلسات محرم می آیند، نیستند. خیلی ها هم دانلود می کنند و گوش می کنند. اصلا بگوییم کل مخاطبان هیات الرضا و صدای رضا هلالی، یک میلیون نفر باشند. در دایره بزرگتر، اما مگر کل مخاطبان روضه های مداحان ما چقدر هستند؟ فکر نمی کنم بیشتر از ۵ میلیون نفر بشوند. من بر این باورم در تهران ۱۲ میلیونی، این میزان مخاطب داریم. حالا برای ۷ میلیون باقی مانده باید چه کار کنم تا با هیات و دستگاه امام حسین ارتباط برقرار کنند؟
* آقای هلالی با توجه به جمله‌ای که درباره بازیگری گفتید، ممکن است تعدادی از بچه مذهبی هایی که معتقد به عزاداری سنتی هستند، ریزش کنند. اما در مورد این کلیپ واقعا کار به چه صورتی بوده؟ گفته اند سه دو یک و شما شروع به سینه زدن کردید؟
هلالی: اتفاقا این جمعیت، قلیل و کم هستند. این گروهی که شما می‌گویید به عزاداری سنتی اعتقاد دارند خیلی کم هستند.
هیودی: اکت هایی که حاج آقا (هلالی) در نماهنگ دارند، کاملا طبیعی است و ایشان اصلا یک شو من نیست. اشک هایی که در نماهنگ می بینید، واقعی است و اصلا بازی نیست.
هلالی: بگذارید من یک نکته را بگویم. چقدر از بچه های ۱۰ ساله و مخاطبان نوجوان ما، الان سبک سنتی را می پسندند؟ واقع بینانه نگاه کنیم! البته ما از سبک های سنتی هم در کلیپ آورده ایم مانند همان نوحه «همه جا کربلاست همه جا نینواست». ما در هیات الرضا سعی کردیم با توجه به سخنان حضرت آقا، عزاداری کنیم و بخشی از نوحه های سنتی را با تلفیقی از مدرنیته ارائه کنیم. اگر واقع بینانه نگاه کنیم، خیلی از نوجوانان ما اصلا علاقه ای به سبک سنتی ندارند. این مساله کار من است. من مداح هستم و می بینم که وقتی دارم نوحه می خوانم، به زور گوش می دهند.
* اتفاقا این هم بحثی است که به شما بگوییم مداح یا نوحه خوان! چون اگر نوحه را آن چیزی در نظر بگیریم که حاج اکبر ناظم یا حاج منصور ارضی می خواند، شما نوحه خوان نیستید.
سعید پاشازاده: اتفاقا حاج آقا همیشه در محرم نوحه می خوانند.
هلالی: من از معدود مداح هایی هستم که در محرم اعتقاد به نوحه دارم چون بقیه، اکثرا زمینه می خوانند. «من لی غیرک» که چند سال پیش آن را خواندم، یک نوحه بود. هر سال سعی کرده ام نوحه را حفظ کنم ولی نمی شود منکر این شد که خیلی از جوان ها فقط نوحه نمی خواهند و این در حالی است که ما فقط سعی کردیم نوحه را حفظ کنیم.
* اگر بخواهیم همه چیز را با سلیقه مخاطب تنظیم کنیم، شاید ۱۰ سال دیگر سبک های امروز را هم نپسندد و با این رویه به کل از سنت ها فاصله می گیریم.
هلالی: بله درست است. همین الان هم که مداحی از تلویزیون پخش می کنند من صد در صد مخالف هستم. به این دلیل که فضایی که مستمع دارد در هیات می گیرد اصلا آن فضایی نیست که فردی در خانه اش نشسته سیب می خورد و از تلویزیون می بیند. می خواهم به این برسم که علت تهیه این کلیپ ها چیست چون عده ای می گویند هیات هست دیگر، اگر کسی بخواهد می رود و از هیات استفاده می کند.
به نظر من این قضیه مثل تئاتر می ماند. مخاطبی که می آید در سالن تئاتر، نمایش را می بیند چه لذتی می برد؟ حالا اگر از آن تئاتر فیلم بگیرید و بروید در منزل ببینید، اصلا آن حس و حال را ندارد و نمی توانید از آن اثر هنری بهره ببرید. قضیه نوحه و روضه هم همین است. روضه یعنی در هیات. فضایی که در جلسه امام حسین(ع) ایجاد می شود، هیچ وقت قابل انتقال به خانواده ای که در خانه جلوی تلویزیون نشسته اند، نیست. گاهی اوقات حتی اثر عکس هم می گذارد. ممکن است مخاطب بگوید این داد و فریاد و گریه کردن ها چیست!؟ خب ما که نمی توانیم جلوی گریه را بگیریم. وقتی مداح دارد می خواند که نمی توانیم دستش را بگیریم و بگوییم دستت را فقط تا اینجا بالا ببر! یا حالت صورتش را کنترل کنیم. نتیجه پخش مداحی ها از تلویزیون این می شود که بعضا اثر منفی دارد. این حرف من به ۷ و ۸ سال پیش بر می گردد که گفتم پخش کردن جلسات مداحی از تلویزیون اشتباه است. حالا چطور باید جلوی این اشتباه را گرفت؟ با تولیداتی از این دست و ساخت چنین کلیپ هایی.
* یعنی می گویید فیلم از مجالس روضه بیرون نیاید؟
هلالی: اصلا و ابدا. بلکه باید از همین کلیپ ها و محصولات تولیدی ساخت.
* پس چرا فیلم مجالس خودتان در هیات الرضا بیرون می آید؟
هلالی: یک موقع است که من چنین فیلمی را دوست دارم و می روم صدای رضا هلالی را دانلود می کنم و می نشینم در خانه ام گوش می کنم. نهایتا دست خانواده ام را می گیرم و می نشینیم با هم می بینیم. ولی این که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی این مجالس را پخش کند اصلا کار درستی نیست.
* دایره تلگرام و فضای مجازی که خیلی وسیع تر از صدا و سیماست!
هیودی: در فضای مجازی، شما خودتان انتخاب می کنید.
هلالی: این که صدا و سیما مردم را مجاب کند که شب هشتم، روضه حضرت علی اکبر(ع) را بشنوند، خوب نیست. مردم باید خودشان انتخاب کنند که روضه چه کسی را گوش کنند. این که رسانه ملی بخواهد مردم را مجاب کند، درست نیست. یا مثلا درباره منبری ها و سخنرانی ها؛ من که یک بچه مذهبی هستم هیچ وقت نمی توانم یک ساعت پای یک سخنرانی تلویزیونی بنشینم. مطمئن هستم که خیلی ها هم با من هم عقیده هستند. من می گویم کلام سخنران باید خلاصه، مفید و اثرگذار باشد. یعنی نهایتا در ۵ دقیقه و کاورشده، برای مستمعی که در خانه نشسته، پخش شود. حالا شما در نظر بگیرید این قضیه چطور از تلویزیون پخش می شود؛ سخنران از ابتدا شروع می کند: «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» دعای فرج را می خواند و ... تا یک ساعت صحبت کردن و سخنرانی کردن داریم. این روش میزان تاثیرگذاری سخنرانی را پایین می آورد. اتفاقا ساخت این کلیپ ها در همین راستا است. ما سعی کردیم این کلیپ ها را برای مخاطبان دیگر درست کنیم که به قول آقای رمضانی زیاد با این فضا آشنا نیستند و قرار است کم کم آشنا شوند.
* این بحث فیلمبرداری از مجالس هم یکی از آسیب هاست که باید در فرصتی مناسب، واقعا بررسی و واکاوی شود چون طی سال های گذشته، پروژکتور و همه امکانات فیلمبرداری از جمله سیستم های صوتی مجهز را برای برگزاری مراسم عزاداری محرم به کار می گیرند.
هلالی: آسیب نیست. به نظر من مسئولیت است. می گویند فلان آقای مداح خیلی با اخلاص است و از مجالسش فیلمبرداری نمی شود. من می گویم اگر قرار بود در جمع های خودمانی بنشینیم و برای ۲۰ نفر بخوانیم اصلا برای چه مداح شدیم! بعضی ها به این هم قائل نیستند و می گویند چه کاری است؟ شما برو برای خودت روضه بخوان! خانم بچه‌ها هم می نشستند و فیض می بردند. اما زمانی که وارد این عرصه می شوید، باید به عنوان یک سرباز، خدمت کنید.
رمضانی: اجازه بدهید یک نکته را درباره ساخت کلیپ و آن نکته بازیگری که به آن اشاره کردید، بگویم. کلیپ «ماه نیزه ها» که آن را دیده اید و سال گذشته منتشر شد، در واقع یک هیات است که از آن فیلمبرداری کرده ایم. یعنی همه عوامل از جمله بچه های صحنه و هنرورانی که به شهرک سینمایی آمدند، هنگام فیلمبرداری گریه می کردند. من عیارسنج ندارم که میزان اخلاص دیگران را بسنجم ولی وقتی دیدم که پای میز مونتاژ، اشک به چشم فرد مسئول می آید همین من را بس است و به قول آقا رضا من بهره ام را برده ام. چهره هایی هم که در این کلیپ و «رفیقم حسین» حضور داشتند هیچ کدام پولی نگرفتند. من نمی خواهم قیافه بگیرم و حرف هایی را که این روزها زیاد زده می شود، بزنم و بگویم که مثلا کار برای خدا و امام حسین (ع) بوده است ولی شرایط این گونه بود و همه با دل و جانشان کار کردند.
هلالی: ببینید، من الان فقط مداح نیستم؛ مجلس دار هم هستم. حالا چه عیبی دارد اگر کار برای امام حسین(ع) باشد، بازیگر هم بشوم؟ ما الان هیات دار و مکتب دار هستیم و مشغول فرهنگ سازی هستیم. اگر می خواستم صرفا مداح بشوم باید روشم به گونه دیگری بود ولی بنایمان چیز دیگر است. حرف من این است که این کارها، یعنی این کلیپ سازی ها باید از ۱۰ سال پیش شروع می شد. کما این که ورود به فضای مجازی هم باید از همان موقع انجام می شد. سایت هیات الرضا با نام «بهشت» از اولین سایت های مذهبی کشور بود. همان سال ها هم دعوا می کردند که چرا سایت راه اندازی کرده اید؟ شما باید اخلاص داشته باشید! خب اخلاصی که با سایت و دوربین برود، همان بهتر که برود. الان دیگر همه به جای یک دوربین، ۸ دوربین در هیات شان دارند!
* بهتر است به بحث نماهنگ برگردیم!
هلالی: شاید باور نکنید نماهنگ را سال اولی که خواندیم، ۲۰ درصد موافق داشت و ۸۰ درصد گفتند «نگاه کنید! این هم رفت خواننده شد!» حالا چند وقت دیگر هم که بگذرد، همه این کار را انجام می دهند ولی باز فحش و ناسزایش برای من است.
هراتی: کل خروجی نماهنگ ۸ دقیقه شد ولی آن کار فیلمبرداری و تولیدی که انجام دادیم، دارای یک شیرازه است که بنا بوده یک سری اتفاقات از خلالش نشان داده بشود. به قول آقای هلالی این دستگاه قرار است انسان ساز باشد ولی مگر برای تولید یک نماهنگ چقدر وقت دارید؟
هلالی: بگذارید من یک مطلب را بگویم چون اگر نگویم در دلم می ماند. مدت ها به ما می گفتند آقای هلالی خروجی این هیات شما که در آن بالا می پرند و توی سر و سینه می زنند، چیست؟ الحمدلله سر قضیه مدافعان حرم، ما روسفید شدیم. خواهش می کنم سوابق مدافعان حرم را بیرون بیاورید و بررسی کنید! ببینید، این بچه های مدافع حرم از کجا آمده اند؟ این بچه ها از دل همین هیات به قول شما مدرن درآمده اند. بحث سر سنت یا امروزی بودن نیست. بحث سر آن فضا و عشقی است که در دل این بچه ها به وجود آمده است.
رمضانی: همیشه کتکِ کارهای جدید را ما خورده ایم. اولین اجتماع مذهبی کشور در ماه رمضان را بررسی کنید که چه گروه یا هیاتی به راه انداخته است! اولین هیاتی که العربیه درباره اش گزارش کار کرد، هیات الرضا بود. یا مثلا می توانم از گزارش خبرگزاری روسیه (راشا تودی) نام ببرم که درباره ما کار کردند.
*یکی از مواردی که هم حامد زمانی و هم عبدالرضا هلالی با آن مواجه بودند رو به رو شدن با بزرگان عرصه تصویر و موسیقی بوده که این مواجهه چه بخواهیم و چه نخواهیم روند فزاینده ای به خود گرفته است. آیا در ساخت نماهنگ ها از مواجهه های این چنین نترسیدید؟ مثلا همین موضوع پایین خواندن آقای هلالی در هر دو کلیپ «ماه نیزه ها» و «رفیقم حسین» که به نظرم نشات گرفته از ضعف ایشان در خوانش موسیقایی کارهاست.
پاشازاده : دلم می خواهد سوال شما را که با نقدی از صدای حاج آقا هلالی همراه بود من جواب بدهم. در پاسخ شما که می گویید صدای حاج آقا در این نماهنگ پایین است باید بگویم ایشان ۲ بار کار را در استودیو ضبط کرد که بار اول خوانش اثر با صدای پایین بود و بار دوم مربوط به خوانش اثر در گام بالا بود. به هر حال وقتی بحث دو صدایی در یک اثر این چنین به وجود می آید بالاخره باید یکی از دو خواننده فدا شود و با گام پایین بخواند که در این اثر حاج آقا، پیش قدم شد.
هلالی : به نظر من زیبایی کار هم به همین است که خواننده ای با صدای بالا بخواند و خواننده دیگر با گام پایین. من فکر می کنم این تقسیم بندی زیاد بد نباشد و من خودم هم این را می پسندم. ضمن اینکه خاصیت صدای من این است و من نمی توانم این ادعا را داشته باشم که مانند محسن چاوشی یا هر خواننده دیگری می خوانم. البته من چندی پیش تحت یک عمل جراحی سخت قرار گرفتم که حتی جنس صدای من را در حرف های روزمره نیز تغییر داد و این طبیعی است که صدای من دچار تغییراتی شود.
رمضانی: اتفاقا سال گذشته کاری به نام «سالار زینب» از آقای هلالی پخش شد که مانند این کار آنچنان دیده نشد. ایشان در این کار در بالاترین صدایی که می توانیم از ایشان سراغ داشته باشیم قطعه را اجرا کرد که اوجش بی نهایت زیباست. ضمن اینکه شما یک فضایی را ترسیم کردید که فکر نمی کنم چندان ارتباطی با نماهنگ داشته باشد؛ چرا که آقای هلالی اصلا مدعی خواننده بودن نیست که بخواهید تا این حد از او ایراد فنی بگیرید. من باز هم تکرار می کنم که آقای هلالی یک مداح است، او یک خواننده نیست که از او توقع شنیدن صدای خواننده را داشته باشید.
*آقای هلالی چون پاسخم را دریافت نکردم بنابراین از نگاه دیگری سوالم را مطرح می کنم، اینکه به عنوان یک مداح ساختارشکن برای ورود به دنیای نماهنگ که موسیقی جزو لاینفک آن است، چه هدفی را دنبال می کنید؟
هلالی: من نمی خواهم به عنوان یک آوازخوان شناخته بشوم. به خاطر همین است که از حامد زمانی دعوت می کنیم تا در کنار ما حضور داشته باشد. یعنی من مداح باشم و او خواننده. وگرنه اگر قرار بود خودم حوزه خوانندگی این نماهنگ ها را ادامه بدهم که دیگر نیازی به حامد زمانی نبود.
*پس چرا در نماهنگ هایی که شما حضور داشتید از شما در شناسنامه اثر به عنوان خواننده نام برده می شود؟
هلالی: البته حاج منصور ارضی به جوانانی مانند من که در این عرصه حضور دارم می گوید خواننده.
هیودی: با ذکر این نکته که ما در اغلب نماهنگ ها از اسم رضا هلالی به عنوان مداح یاد می کنیم و نه خواننده اما به نظر من این موضوع به خودی خود اشکالی ندارد و من عیبی در کار نمی بینیم.
*بحث من این است که شما امکاناتی دارید که در کنار این امکانات از حمایت های خوبی هم برخوردار هستید، پس چرا نمی آیید از این چارچوب کمی فاصله بگیرید و کمی فنی تر به ماجرا نگاه کنید و تا حدی قدرتمندانه تر از این مقابل منتقدان خود بایستید؟
من می خواهم مداح باشم و مداح بمانم، موسیقی و خوانندگی حوزه کاری من نیست
هلالی: من می خواهم مداح باشم و مداح بمانم، موسیقی و خوانندگی حوزه کاری من نیست. من فقط تا چند سال مهمان این فضا هستم و اصلا بنا نیست همیشه در فضای موسیقی و خوانندگی حرکت کنم فقط تا وقتی که عده ای دیگر بیایند و این فضا را بگیرند در خدمت دوستان هستم. من مطمئن هستم این افراد به زودی می آیند و این فضا را از آن خود می کنند. من تکرار می کنم که یک مداحم. ولی اگر زمانی سرکی در کاری می کشم به خاطر نیازی است که من در آن فضا احساس می کنم و احساس می کنم می توانم ثمر بخش باشم. شاید هنوز در این فضا شجاعتی وجود نداشته باشد. شاید یک عده دل این کار را هم نداشته باشند، شاید یک عده ای این کار را عیب می دانستند بنابراین چه ایرادی دارید که امثالی مانند بنده وارد کار شویم؟
هراتی: من نکته ای را بگویم که علیرغم نظر شما ما با این نقد فعلا مواجه نشدیم که فلانی چرا بالا می خواند و آن یکی نمی خواند. شما اشاره می کنید که ما اختیارات و امکاناتی داریم که از این ظرفیت به جای اینکه حرفه ای استفاده کنیم، حرفه ای استفاده نمی کنیم.
هیودی: لازم است یک نکته را به شما که می گویید امکانات داریم عرض کنم که ما از باب اینکه امکانات نداریم نزدیک به پنج روز مانده به محرم تولید کار را شروع می کنیم. یعنی پیش تولید کار عملا چهار روز بوده است. این کار تازه ششم محرم امسال در فضای مجازی منتشر می شود چون ما درگیر تامین پول و این اتفاقات بودیم. اما شما طوری می گویید که گویی ما امکاناتی داشتیم که فقط منتظر پول بودیم تا آن را یک جوری هزینه کنیم.
رمضانی: ما یک اعتقاد داریم مبنی بر اینکه چنین کارهایی باید ساخته شود. به قول آقا رضا اگر هم فرد یا تیم دیگری بیاید و چنین کارهایی را تولید کند ما قطعا دیگر کاری را تولید نمی کنیم. ما فقط بر اساس ضرورت وارد کار شدیم. حتی ممکن است بزرگتری بیاید و بگوید که اصلا چنین ضرورتی وجود ندارد و بهتر است شما به هیات خودتان برسید که خوشبختانه تا به امروز هم چنین چیزی را به ما نگفته اند. بدانید و مطمئن باشید امکانات وبودجه آنچنانی هم وجود نداشته که شما به آن اشاره می کنید. همین الان هم با توجه به رقمی که مرکز کودک و نوجوان اوج به ما کمک کرده، ما رقمی را قرض کردیم تا این کلیپ ساخته شود. ما حرفه ای وارد این کار نشدیم اما مطمئن باشید یک قدم غیر حرفه ای هم برنداشتیم.
*اما آقای هلالی عزیز شما با این ورود رفته رفته توقعی را در مخاطبان خود ایجاد می کنید. به عنوان مثال اگر من به عنوان یک نابازیگر بروم و روی صحنه تئاتر بازی کنم به طور کاملا ناخودگاه از نگاه مخاطبم می شوم یک بازیگر. پس ورود شما هم به این حوزه چنین است. یعنی چه بخواهید و چه نخواهید یک خواننده اید.
هلالی: حالا عیب ندارد. اگر به من بگویند «خواننده رضا هلالی» هم ناراحت نمی شوم.
رمضانی: نماهنگ «رفیقم حسین» در فضای مجازی به ویژه تلگرام و براساس کامنت هایی که ما دیدیم، فکر می کنم بالای دو میلیون بیننده داشته است. ما اتفاقا تاکید می کنیم که آقای هلالی خواننده نیست. ما فقط این عنصری را که به عنوان مداحی در بین مخاطبان شناخته شده به یک نماهنگ موسیقایی آوردیم و نشان دادیم. فقط همین ...
/
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
این جریان تا جایی پیش رفته که نوحه خوان های ساختار شکنی چون عبدالرضا هلالی و خواننده انقلابی خوانی چون حامد زمانی هم بدان وارده شده‌اند و کم کم پای تهیه کنندگان مطرح سینمای ایران و سازمان های رسانه ای هنری هم به ماجرا باز و آغازگر تولیداتی حرفه‌ای شده است.
از تحلیل فنی مبتنی بر قواعد موسیقایی و فیلمسازی نماهنگ‌ها که بگذریم، اما شرایطی نوشته و نانوشته در تولید این نماهنگ‌ها یا تولیدات صوتی موسیقی محور وجود داشته و دارد که لزوم توجه و اهمیت به آنها را دو چندان کند.
ماجرای ورود حامد زمانی به تولیدات این چنینی و پیوندش با عبدالرضا هلالی چه بخواهیم و چه نخواهیم در برگیرنده نشانه ها و مفاهیم پر رمز و رازی است که موجب بروز اختلاف نظرها، حمایت ها و در بسیاری از موارد تشویق هایی شده که همین فضای چندگانه موجب در کانون توجه قرار گرفتن آنها و تولیداتشان می شود.
این زوج هنری که پیش از این نیز کارهای مشترکی چون «بی بی بی حرم»، «ماه نیزه ها»، «ناحله الجسم»، «امام رضا(ع)» و «با تو میشه» را در فضای مجازی منتشر کرده بودند، همزمان با فرا رسیدن ایام سوگواری امام حسین (ع) نماهنگ «رفیقم حسین» را با حمایت سازمان هنری رسانه ای اوج منتشر کردند که در همین نماهنگ چهره های پرطرفداری چون علی ضیاء مجری و تهیه کننده تلویزیون و محسن مسلمان بازیکن تیم فوتبال پرسپولیس حضور داشتند و باعث شدند که نام هلالی و زمانی بار دیگر در محافل رسانه ای، مذهبی و فرهنگی مطرح شود.
انتشار این نماهنگ بهانه ای شد تا عبدالرضا هلالی یکی از خوانندگان نماهنگ، مهدی رمضانی تهیه کننده، مصطفی هیودی کارگردان، سعید پاشازاده شاعر و محمدرضا هراتی مجری طرح این پروژه با حضور در خبرگزاری مهر ضمن تشریح روند ساخت این کلیپ عاشورایی، از دغدغه ها و انگیزه ها و البته حاشیه های این چند ساله خود در جریان همکاری های مشترک و مواجهه با منتقدانشان صحبت کردند.
با ما در بخش نخست این نشست همراه می‌شوید:
*ضمن تشکر از حضور شما در خبرگزاری مهر مایلم پرسش آغازین این نشست را از این زاویه با شما عزیزان مطرح کنم که رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشی از بیاناتشان در سخنرانی‌های اخیر درباره توجه مدیران فرهنگی به حوزه نوجوانان تاکیدات ارزشمندی داشتند که این تاکیدات را می‌توان هشداری برگرفته از غفلت و کم توجهی برخی مدیران فرهنگی در توجه به این حوزه دانست. حال با توجه به راه اندازی مرکز اوج کودک و نوجوان و تولید نماهنگ «رفیقم حسین» در این مرکز می‌توانیم این اتفاقات را یکی از نشانه‌های توجه به فرمایشات حضرت آقا بدانیم.
حتی آقا رضا (هلالی) ماه رمضان برای برنامه ای به شبکه پویا رفتند که انتقادهایی هم به ایشان شد و شاید برای مداحی چون ایشان درست نبود که چنین کاری بکند، ولی همان طور که گفتم قصدمان از انجام این برنامه ها، گسترده تر کردن سفره اهل بیت است
مهدی رمضانی: طبیعتا فرمایشات مقام معظم رهبری در توجه مدیران فرهنگی و فعالان این عرصه به حوزه نوجوان نقش بسیار مهمی داشته ولی ما قبل از تولید این نماهنگ هم فرمایشات و دغدغه‌های ایشان را مورد بررسی و دقت قرار داده بودیم. ضمن اینکه بعد از فعال‌تر شدن شبکه کودک و نوجوان در رسانه ملی و تاسیس کانال‌هایی چون «امید» و «پویا» جلساتی را با دکتر سرشار برگزار کردیم که در این جلسات تاکید زیادی بر ساخت نماهنگ ها و کلیپ های مناسب با حال و هوای هیات ها و مراسم عزاداری حضرت سید الشهدا انجام گرفت. البته ما پیش از این نیز در سامانه اینترنتی هیات الرضا ساخت کلیپ های نیمه حرفه ای با این موضوعات را برنامه ریزی کرده بودیم ولی با راه اندازی کانال «امید» پیشنهاد تولید نماهنگ «رفیقم حسین» توسط بچه های هیات الرضا ارائه شد و دوستان هم با لطفی که داشتند طرح را مورد تایید قرار دادند.
من فکر می کنم نماهنگ «رفیقم حسین» جزو اولین کارهای کانال «امید» بود که به سفارش اوج کودک و نوجوان برای صدا و سیما تولید شد.
روی ضرورت تولید چنین اثری بحثی وجود ندارد و این مساله را می توان از بازخوردی که از مخاطبان کلیپ گرفته‌ایم، متوجه شد. نکته دیگر اینکه دامنه مخاطبان هیات الرضا و مداحی های آقای هلالی تا پیش از این کلیپ، گروه سنی ۱۷ و ۱۸ سال به بالا بود ولی با ساخت این اثر به گروه های سنی پایین تر هم توسعه پیدا کرد.
ما از نظر فضا و ساخت، سعی کردیم همه طیف و تیپ ها را در نظر بگیریم و عناصری که در کار قرار گرفت هر کدام نماینده یک قشر و تیپ در جامعه هستند. نکته کلی که در این زمینه وجود دارد و البته چرایی تولید این آثار را توجیه می کند، گسترده تر کردن سفره اهل بیت و امام حسین(ع) است. شاید کسانی که به راحتی به جلسات و هیات های مذهبی نمی روند با این فضا راحت تر ارتباط برقرار کنند و کم کم به این اماکن بیایند. حتی آقا رضا (هلالی) ماه رمضان برای برنامه ای به شبکه پویا رفتند که انتقادهایی هم به ایشان شد و شاید برای مداحی چون ایشان درست نبود که چنین کاری بکند، ولی همان طور که گفتم قصدمان از انجام این برنامه ها، گسترده تر کردن سفره اهل بیت است. به نظرم فاصله گرفتن آدم های بزرگمان از این زمینه ها باعث شده که ما خیلی از ظرفیت‌ها را از دست بدهیم. در خیلی از کشورهای دنیا، بسیاری از چهره ها از این که با تیپ ها و اقشار مختلف ارتباط برقرار کنند، ابایی ندارند.
* آقای هیودی ایده اولیه کار از کجا به دست شما و دست اندرکاران تولید نماهنگ رسید؟
مصطفی هیودی: ایده اولیه کار را خود آقای هلالی داد. هسته مرکزی این ایده هم نوستالژی کودکی ایشان از عزاداری های محرم بود؛ همان بچه های کوچکی که با چادرمشکی های مادرشان در کوچه و محله، هیات می زدند. در پخته تر کردن این ایده قرار شد در این کلیپ هر آدم و شخصیتی، خاطره و حس و حالی با این خاطره کودکی داشته باشد که در نهایت به گزینه هایی چون آقای علی ضیاء، آقای محسن مسلمان، آقای هلالی و آقای زمانی رسیدیم که در بخشی از روایت تصویری می بینیم همه هم به آن شهید مدافع حرم غبطه می خورند.
* اگر روند کلیپ سازی با حضور آقای هلالی را از ابتدا تا «رفیقم حسین» در نظر بگیریم، در این مسیر یک سری عناصر و نشانه ها در حال تکراری شدن هستند. این نشانه گذاری ها از نظر منِ بیننده آن چنان که باید مربوط به گروه سنی نوجوان نبود یا اگر هم بود در حد چند فریم بود که همه در هیات ها دیده ایم و چیزی را به نوجوانان اضافه نمی کند.
هیودی: من هم چنین قصدی نداشتم که فضای کلیپ کاملا برای بچه ها و نوجوانان باشد. چیزی که در کلیپ نشان داده می شود، آینده همان بچه هاست که با هیات امام حسین(ع) گره خورده است.
عبدالرضا هلالی: هدف این بود که نشان داده شود جلسات امام حسین(ع)، محل انسان‌سازی است یعنی می شود در آن جا یک انسان کامل شد.
* آقای هلالی، در این کلیپ ها شما همواره یک دستمال یا شال مشکی را به شکلی خاص به سر بسته اید یا دستتان را به شکل خاصی رو به بالا و آسمان گرفته اید. این تصاویر دیگر تکراری شده است بنابراین فرض اولیه با دیدن این کلیپ این است که «رفیقم حسین» نمایشی دیگر از آقای هلالی خواننده است. در حالی که قرار بوده روی قشر نوجوان هم تاکید شود.
هیودی: مدرنیته شهری می‌تواند نشانه جدید و غیرتکراری باشد. پلان آخر کلیپ عزاپوش شدن شهر در عزای امام حسین(ع) است که فکر نمی کنم پیش از این، آن را دیده باشیم.
* این تصویر، بارها و بارها در تولیدات تصویری صدا و سیما و دیگر نهادها دیده شده است. نمونه اش پایان بندی فیلم «رسوایی ۲» است.
هلالی: ببینید، ما یک سری خط قرمزها داریم. کاملا درست می گویید. یعنی اگر جور دیگری می توانستم این تصاویر را نشان بدهیم، این کار را می کردیم.
وقعی که این روزها از رضا هلالی دارند، توقع یک مداح است. یعنی هیچ وقت نمی پسندند رضا هلالی یک بازیگر باشد. البته من این توقع را نمی پسندم. انسان می تواند خدمتگزار باشد؛ یک روز به عنوان مداح یک روز به عنوان بازیگر ولی جامعه ما چنین چیزی را نمی پذیرد و این از اشتباهات جامعه ماست
* شما فردی هستید که وقتی یک حرکت جدید انجام می دهید هوشمندانه جلو می‌روید، اما این اتفاق در کلیپ جدیدتان نیفتاده است.
وقعی که این روزها از رضا هلالی دارند، توقع یک مداح است. یعنی هیچ وقت نمی پسندند رضا هلالی یک بازیگر باشد. البته من این توقع را نمی پسندم. انسان می تواند خدمتگزار باشد؛ یک روز به عنوان مداح یک روز به عنوان بازیگر ولی جامعه ما چنین چیزی را نمی پذیرد و این از اشتباهات جامعه ماست
هلالی: دلیلش این است که داریم روی خط قرمز حرکت می کنیم و نمی توانیم در سال دوم یا سوم کلیپ سازی مان کار خیلی تازه و ساختارشکنانه انجام بدهیم. توقعی که این روزها از رضا هلالی دارند، توقع یک مداح است. یعنی هیچ وقت نمی پسندند رضا هلالی یک بازیگر باشد. البته من این توقع را نمی پسندم. انسان می تواند خدمتگزار باشد؛ یک روز به عنوان مداح یک روز به عنوان بازیگر ولی جامعه ما چنین چیزی را نمی پذیرد و این از اشتباهات جامعه ماست.
مستمعی که ما امروز داریم، فقط همان ۱۵ هزار یا ۲۰ هزار نفری که برای جلسات محرم می آیند، نیستند. خیلی ها هم دانلود می کنند و گوش می کنند. اصلا بگوییم کل مخاطبان هیات الرضا و صدای رضا هلالی، یک میلیون نفر باشند. در دایره بزرگتر، اما مگر کل مخاطبان روضه های مداحان ما چقدر هستند؟ فکر نمی کنم بیشتر از ۵ میلیون نفر بشوند. من بر این باورم در تهران ۱۲ میلیونی، این میزان مخاطب داریم. حالا برای ۷ میلیون باقی مانده باید چه کار کنم تا با هیات و دستگاه امام حسین ارتباط برقرار کنند؟
* آقای هلالی با توجه به جمله‌ای که درباره بازیگری گفتید، ممکن است تعدادی از بچه مذهبی هایی که معتقد به عزاداری سنتی هستند، ریزش کنند. اما در مورد این کلیپ واقعا کار به چه صورتی بوده؟ گفته اند سه دو یک و شما شروع به سینه زدن کردید؟
هلالی: اتفاقا این جمعیت، قلیل و کم هستند. این گروهی که شما می‌گویید به عزاداری سنتی اعتقاد دارند خیلی کم هستند.
هیودی: اکت هایی که حاج آقا (هلالی) در نماهنگ دارند، کاملا طبیعی است و ایشان اصلا یک شو من نیست. اشک هایی که در نماهنگ می بینید، واقعی است و اصلا بازی نیست.
هلالی: بگذارید من یک نکته را بگویم. چقدر از بچه های ۱۰ ساله و مخاطبان نوجوان ما، الان سبک سنتی را می پسندند؟ واقع بینانه نگاه کنیم! البته ما از سبک های سنتی هم در کلیپ آورده ایم مانند همان نوحه «همه جا کربلاست همه جا نینواست». ما در هیات الرضا سعی کردیم با توجه به سخنان حضرت آقا، عزاداری کنیم و بخشی از نوحه های سنتی را با تلفیقی از مدرنیته ارائه کنیم. اگر واقع بینانه نگاه کنیم، خیلی از نوجوانان ما اصلا علاقه ای به سبک سنتی ندارند. این مساله کار من است. من مداح هستم و می بینم که وقتی دارم نوحه می خوانم، به زور گوش می دهند.
* اتفاقا این هم بحثی است که به شما بگوییم مداح یا نوحه خوان! چون اگر نوحه را آن چیزی در نظر بگیریم که حاج اکبر ناظم یا حاج منصور ارضی می خواند، شما نوحه خوان نیستید.
سعید پاشازاده: اتفاقا حاج آقا همیشه در محرم نوحه می خوانند.
هلالی: من از معدود مداح هایی هستم که در محرم اعتقاد به نوحه دارم چون بقیه، اکثرا زمینه می خوانند. «من لی غیرک» که چند سال پیش آن را خواندم، یک نوحه بود. هر سال سعی کرده ام نوحه را حفظ کنم ولی نمی شود منکر این شد که خیلی از جوان ها فقط نوحه نمی خواهند و این در حالی است که ما فقط سعی کردیم نوحه را حفظ کنیم.
* اگر بخواهیم همه چیز را با سلیقه مخاطب تنظیم کنیم، شاید ۱۰ سال دیگر سبک های امروز را هم نپسندد و با این رویه به کل از سنت ها فاصله می گیریم.
هلالی: بله درست است. همین الان هم که مداحی از تلویزیون پخش می کنند من صد در صد مخالف هستم. به این دلیل که فضایی که مستمع دارد در هیات می گیرد اصلا آن فضایی نیست که فردی در خانه اش نشسته سیب می خورد و از تلویزیون می بیند. می خواهم به این برسم که علت تهیه این کلیپ ها چیست چون عده ای می گویند هیات هست دیگر، اگر کسی بخواهد می رود و از هیات استفاده می کند.
به نظر من این قضیه مثل تئاتر می ماند. مخاطبی که می آید در سالن تئاتر، نمایش را می بیند چه لذتی می برد؟ حالا اگر از آن تئاتر فیلم بگیرید و بروید در منزل ببینید، اصلا آن حس و حال را ندارد و نمی توانید از آن اثر هنری بهره ببرید. قضیه نوحه و روضه هم همین است. روضه یعنی در هیات. فضایی که در جلسه امام حسین(ع) ایجاد می شود، هیچ وقت قابل انتقال به خانواده ای که در خانه جلوی تلویزیون نشسته اند، نیست. گاهی اوقات حتی اثر عکس هم می گذارد. ممکن است مخاطب بگوید این داد و فریاد و گریه کردن ها چیست!؟ خب ما که نمی توانیم جلوی گریه را بگیریم. وقتی مداح دارد می خواند که نمی توانیم دستش را بگیریم و بگوییم دستت را فقط تا اینجا بالا ببر! یا حالت صورتش را کنترل کنیم. نتیجه پخش مداحی ها از تلویزیون این می شود که بعضا اثر منفی دارد. این حرف من به ۷ و ۸ سال پیش بر می گردد که گفتم پخش کردن جلسات مداحی از تلویزیون اشتباه است. حالا چطور باید جلوی این اشتباه را گرفت؟ با تولیداتی از این دست و ساخت چنین کلیپ هایی.
* یعنی می گویید فیلم از مجالس روضه بیرون نیاید؟
هلالی: اصلا و ابدا. بلکه باید از همین کلیپ ها و محصولات تولیدی ساخت.
* پس چرا فیلم مجالس خودتان در هیات الرضا بیرون می آید؟
هلالی: یک موقع است که من چنین فیلمی را دوست دارم و می روم صدای رضا هلالی را دانلود می کنم و می نشینم در خانه ام گوش می کنم. نهایتا دست خانواده ام را می گیرم و می نشینیم با هم می بینیم. ولی این که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی این مجالس را پخش کند اصلا کار درستی نیست.
* دایره تلگرام و فضای مجازی که خیلی وسیع تر از صدا و سیماست!
هیودی: در فضای مجازی، شما خودتان انتخاب می کنید.
هلالی: این که صدا و سیما مردم را مجاب کند که شب هشتم، روضه حضرت علی اکبر(ع) را بشنوند، خوب نیست. مردم باید خودشان انتخاب کنند که روضه چه کسی را گوش کنند. این که رسانه ملی بخواهد مردم را مجاب کند، درست نیست. یا مثلا درباره منبری ها و سخنرانی ها؛ من که یک بچه مذهبی هستم هیچ وقت نمی توانم یک ساعت پای یک سخنرانی تلویزیونی بنشینم. مطمئن هستم که خیلی ها هم با من هم عقیده هستند. من می گویم کلام سخنران باید خلاصه، مفید و اثرگذار باشد. یعنی نهایتا در ۵ دقیقه و کاورشده، برای مستمعی که در خانه نشسته، پخش شود. حالا شما در نظر بگیرید این قضیه چطور از تلویزیون پخش می شود؛ سخنران از ابتدا شروع می کند: «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» دعای فرج را می خواند و ... تا یک ساعت صحبت کردن و سخنرانی کردن داریم. این روش میزان تاثیرگذاری سخنرانی را پایین می آورد. اتفاقا ساخت این کلیپ ها در همین راستا است. ما سعی کردیم این کلیپ ها را برای مخاطبان دیگر درست کنیم که به قول آقای رمضانی زیاد با این فضا آشنا نیستند و قرار است کم کم آشنا شوند.
* این بحث فیلمبرداری از مجالس هم یکی از آسیب هاست که باید در فرصتی مناسب، واقعا بررسی و واکاوی شود چون طی سال های گذشته، پروژکتور و همه امکانات فیلمبرداری از جمله سیستم های صوتی مجهز را برای برگزاری مراسم عزاداری محرم به کار می گیرند.
هلالی: آسیب نیست. به نظر من مسئولیت است. می گویند فلان آقای مداح خیلی با اخلاص است و از مجالسش فیلمبرداری نمی شود. من می گویم اگر قرار بود در جمع های خودمانی بنشینیم و برای ۲۰ نفر بخوانیم اصلا برای چه مداح شدیم! بعضی ها به این هم قائل نیستند و می گویند چه کاری است؟ شما برو برای خودت روضه بخوان! خانم بچه‌ها هم می نشستند و فیض می بردند. اما زمانی که وارد این عرصه می شوید، باید به عنوان یک سرباز، خدمت کنید.
رمضانی: اجازه بدهید یک نکته را درباره ساخت کلیپ و آن نکته بازیگری که به آن اشاره کردید، بگویم. کلیپ «ماه نیزه ها» که آن را دیده اید و سال گذشته منتشر شد، در واقع یک هیات است که از آن فیلمبرداری کرده ایم. یعنی همه عوامل از جمله بچه های صحنه و هنرورانی که به شهرک سینمایی آمدند، هنگام فیلمبرداری گریه می کردند. من عیارسنج ندارم که میزان اخلاص دیگران را بسنجم ولی وقتی دیدم که پای میز مونتاژ، اشک به چشم فرد مسئول می آید همین من را بس است و به قول آقا رضا من بهره ام را برده ام. چهره هایی هم که در این کلیپ و «رفیقم حسین» حضور داشتند هیچ کدام پولی نگرفتند. من نمی خواهم قیافه بگیرم و حرف هایی را که این روزها زیاد زده می شود، بزنم و بگویم که مثلا کار برای خدا و امام حسین (ع) بوده است ولی شرایط این گونه بود و همه با دل و جانشان کار کردند.
هلالی: ببینید، من الان فقط مداح نیستم؛ مجلس دار هم هستم. حالا چه عیبی دارد اگر کار برای امام حسین(ع) باشد، بازیگر هم بشوم؟ ما الان هیات دار و مکتب دار هستیم و مشغول فرهنگ سازی هستیم. اگر می خواستم صرفا مداح بشوم باید روشم به گونه دیگری بود ولی بنایمان چیز دیگر است. حرف من این است که این کارها، یعنی این کلیپ سازی ها باید از ۱۰ سال پیش شروع می شد. کما این که ورود به فضای مجازی هم باید از همان موقع انجام می شد. سایت هیات الرضا با نام «بهشت» از اولین سایت های مذهبی کشور بود. همان سال ها هم دعوا می کردند که چرا سایت راه اندازی کرده اید؟ شما باید اخلاص داشته باشید! خب اخلاصی که با سایت و دوربین برود، همان بهتر که برود. الان دیگر همه به جای یک دوربین، ۸ دوربین در هیات شان دارند!
* بهتر است به بحث نماهنگ برگردیم!
هلالی: شاید باور نکنید نماهنگ را سال اولی که خواندیم، ۲۰ درصد موافق داشت و ۸۰ درصد گفتند «نگاه کنید! این هم رفت خواننده شد!» حالا چند وقت دیگر هم که بگذرد، همه این کار را انجام می دهند ولی باز فحش و ناسزایش برای من است.
هراتی: کل خروجی نماهنگ ۸ دقیقه شد ولی آن کار فیلمبرداری و تولیدی که انجام دادیم، دارای یک شیرازه است که بنا بوده یک سری اتفاقات از خلالش نشان داده بشود. به قول آقای هلالی این دستگاه قرار است انسان ساز باشد ولی مگر برای تولید یک نماهنگ چقدر وقت دارید؟
هلالی: بگذارید من یک مطلب را بگویم چون اگر نگویم در دلم می ماند. مدت ها به ما می گفتند آقای هلالی خروجی این هیات شما که در آن بالا می پرند و توی سر و سینه می زنند، چیست؟ الحمدلله سر قضیه مدافعان حرم، ما روسفید شدیم. خواهش می کنم سوابق مدافعان حرم را بیرون بیاورید و بررسی کنید! ببینید، این بچه های مدافع حرم از کجا آمده اند؟ این بچه ها از دل همین هیات به قول شما مدرن درآمده اند. بحث سر سنت یا امروزی بودن نیست. بحث سر آن فضا و عشقی است که در دل این بچه ها به وجود آمده است.
رمضانی: همیشه کتکِ کارهای جدید را ما خورده ایم. اولین اجتماع مذهبی کشور در ماه رمضان را بررسی کنید که چه گروه یا هیاتی به راه انداخته است! اولین هیاتی که العربیه درباره اش گزارش کار کرد، هیات الرضا بود. یا مثلا می توانم از گزارش خبرگزاری روسیه (راشا تودی) نام ببرم که درباره ما کار کردند.
*یکی از مواردی که هم حامد زمانی و هم عبدالرضا هلالی با آن مواجه بودند رو به رو شدن با بزرگان عرصه تصویر و موسیقی بوده که این مواجهه چه بخواهیم و چه نخواهیم روند فزاینده ای به خود گرفته است. آیا در ساخت نماهنگ ها از مواجهه های این چنین نترسیدید؟ مثلا همین موضوع پایین خواندن آقای هلالی در هر دو کلیپ «ماه نیزه ها» و «رفیقم حسین» که به نظرم نشات گرفته از ضعف ایشان در خوانش موسیقایی کارهاست.
پاشازاده : دلم می خواهد سوال شما را که با نقدی از صدای حاج آقا هلالی همراه بود من جواب بدهم. در پاسخ شما که می گویید صدای حاج آقا در این نماهنگ پایین است باید بگویم ایشان ۲ بار کار را در استودیو ضبط کرد که بار اول خوانش اثر با صدای پایین بود و بار دوم مربوط به خوانش اثر در گام بالا بود. به هر حال وقتی بحث دو صدایی در یک اثر این چنین به وجود می آید بالاخره باید یکی از دو خواننده فدا شود و با گام پایین بخواند که در این اثر حاج آقا، پیش قدم شد.
هلالی : به نظر من زیبایی کار هم به همین است که خواننده ای با صدای بالا بخواند و خواننده دیگر با گام پایین. من فکر می کنم این تقسیم بندی زیاد بد نباشد و من خودم هم این را می پسندم. ضمن اینکه خاصیت صدای من این است و من نمی توانم این ادعا را داشته باشم که مانند محسن چاوشی یا هر خواننده دیگری می خوانم. البته من چندی پیش تحت یک عمل جراحی سخت قرار گرفتم که حتی جنس صدای من را در حرف های روزمره نیز تغییر داد و این طبیعی است که صدای من دچار تغییراتی شود.
رمضانی: اتفاقا سال گذشته کاری به نام «سالار زینب» از آقای هلالی پخش شد که مانند این کار آنچنان دیده نشد. ایشان در این کار در بالاترین صدایی که می توانیم از ایشان سراغ داشته باشیم قطعه را اجرا کرد که اوجش بی نهایت زیباست. ضمن اینکه شما یک فضایی را ترسیم کردید که فکر نمی کنم چندان ارتباطی با نماهنگ داشته باشد؛ چرا که آقای هلالی اصلا مدعی خواننده بودن نیست که بخواهید تا این حد از او ایراد فنی بگیرید. من باز هم تکرار می کنم که آقای هلالی یک مداح است، او یک خواننده نیست که از او توقع شنیدن صدای خواننده را داشته باشید.
*آقای هلالی چون پاسخم را دریافت نکردم بنابراین از نگاه دیگری سوالم را مطرح می کنم، اینکه به عنوان یک مداح ساختارشکن برای ورود به دنیای نماهنگ که موسیقی جزو لاینفک آن است، چه هدفی را دنبال می کنید؟
هلالی: من نمی خواهم به عنوان یک آوازخوان شناخته بشوم. به خاطر همین است که از حامد زمانی دعوت می کنیم تا در کنار ما حضور داشته باشد. یعنی من مداح باشم و او خواننده. وگرنه اگر قرار بود خودم حوزه خوانندگی این نماهنگ ها را ادامه بدهم که دیگر نیازی به حامد زمانی نبود.
*پس چرا در نماهنگ هایی که شما حضور داشتید از شما در شناسنامه اثر به عنوان خواننده نام برده می شود؟
هلالی: البته حاج منصور ارضی به جوانانی مانند من که در این عرصه حضور دارم می گوید خواننده.
هیودی: با ذکر این نکته که ما در اغلب نماهنگ ها از اسم رضا هلالی به عنوان مداح یاد می کنیم و نه خواننده اما به نظر من این موضوع به خودی خود اشکالی ندارد و من عیبی در کار نمی بینیم.
*بحث من این است که شما امکاناتی دارید که در کنار این امکانات از حمایت های خوبی هم برخوردار هستید، پس چرا نمی آیید از این چارچوب کمی فاصله بگیرید و کمی فنی تر به ماجرا نگاه کنید و تا حدی قدرتمندانه تر از این مقابل منتقدان خود بایستید؟
من می خواهم مداح باشم و مداح بمانم، موسیقی و خوانندگی حوزه کاری من نیست
هلالی: من می خواهم مداح باشم و مداح بمانم، موسیقی و خوانندگی حوزه کاری من نیست. من فقط تا چند سال مهمان این فضا هستم و اصلا بنا نیست همیشه در فضای موسیقی و خوانندگی حرکت کنم فقط تا وقتی که عده ای دیگر بیایند و این فضا را بگیرند در خدمت دوستان هستم. من مطمئن هستم این افراد به زودی می آیند و این فضا را از آن خود می کنند. من تکرار می کنم که یک مداحم. ولی اگر زمانی سرکی در کاری می کشم به خاطر نیازی است که من در آن فضا احساس می کنم و احساس می کنم می توانم ثمر بخش باشم. شاید هنوز در این فضا شجاعتی وجود نداشته باشد. شاید یک عده دل این کار را هم نداشته باشند، شاید یک عده ای این کار را عیب می دانستند بنابراین چه ایرادی دارید که امثالی مانند بنده وارد کار شویم؟
هراتی: من نکته ای را بگویم که علیرغم نظر شما ما با این نقد فعلا مواجه نشدیم که فلانی چرا بالا می خواند و آن یکی نمی خواند. شما اشاره می کنید که ما اختیارات و امکاناتی داریم که از این ظرفیت به جای اینکه حرفه ای استفاده کنیم، حرفه ای استفاده نمی کنیم.
هیودی: لازم است یک نکته را به شما که می گویید امکانات داریم عرض کنم که ما از باب اینکه امکانات نداریم نزدیک به پنج روز مانده به محرم تولید کار را شروع می کنیم. یعنی پیش تولید کار عملا چهار روز بوده است. این کار تازه ششم محرم امسال در فضای مجازی منتشر می شود چون ما درگیر تامین پول و این اتفاقات بودیم. اما شما طوری می گویید که گویی ما امکاناتی داشتیم که فقط منتظر پول بودیم تا آن را یک جوری هزینه کنیم.
رمضانی: ما یک اعتقاد داریم مبنی بر اینکه چنین کارهایی باید ساخته شود. به قول آقا رضا اگر هم فرد یا تیم دیگری بیاید و چنین کارهایی را تولید کند ما قطعا دیگر کاری را تولید نمی کنیم. ما فقط بر اساس ضرورت وارد کار شدیم. حتی ممکن است بزرگتری بیاید و بگوید که اصلا چنین ضرورتی وجود ندارد و بهتر است شما به هیات خودتان برسید که خوشبختانه تا به امروز هم چنین چیزی را به ما نگفته اند. بدانید و مطمئن باشید امکانات وبودجه آنچنانی هم وجود نداشته که شما به آن اشاره می کنید. همین الان هم با توجه به رقمی که مرکز کودک و نوجوان اوج به ما کمک کرده، ما رقمی را قرض کردیم تا این کلیپ ساخته شود. ما حرفه ای وارد این کار نشدیم اما مطمئن باشید یک قدم غیر حرفه ای هم برنداشتیم.
*اما آقای هلالی عزیز شما با این ورود رفته رفته توقعی را در مخاطبان خود ایجاد می کنید. به عنوان مثال اگر من به عنوان یک نابازیگر بروم و روی صحنه تئاتر بازی کنم به طور کاملا ناخودگاه از نگاه مخاطبم می شوم یک بازیگر. پس ورود شما هم به این حوزه چنین است. یعنی چه بخواهید و چه نخواهید یک خواننده اید.
هلالی: حالا عیب ندارد. اگر به من بگویند «خواننده رضا هلالی» هم ناراحت نمی شوم.
رمضانی: نماهنگ «رفیقم حسین» در فضای مجازی به ویژه تلگرام و براساس کامنت هایی که ما دیدیم، فکر می کنم بالای دو میلیون بیننده داشته است. ما اتفاقا تاکید می کنیم که آقای هلالی خواننده نیست. ما فقط این عنصری را که به عنوان مداحی در بین مخاطبان شناخته شده به یک نماهنگ موسیقایی آوردیم و نشان دادیم. فقط همین ...
/
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
نظرات بینندگان
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *