کم‌تحرکی تهدیدی برای سلامت انسان/ 30 درصد دانش آموزان ایرانی چاق هستند

به گزارش گروه فضای مجازی به نقل از ايمنا، دلایل مهم و اساسی بروز اضافه وزن و چاقی در بین افراد جامعه بویژه دانش آموزان،‌ تغییر سبک زندگی بویژه در شهرها، الگوهای مصرف مواد غذایی و از همه مهمتر کم تحرکی عنوان شده است.

مربیان بهداشت در مدارس آموزش های لازم را برای ارائه مصرف غذای سالم در بین دانش آموزان مدارس طی کرده اند و این خانواده ها هستند که با رعایت الگوهای صحیح تغذیه سالم از خطرات چاقی ناخواسته در بین فرزندان باید جلوگیری کنند.

به منظور بررسی وضعیت عوامل کم تحرکی در افراد به خصوص دانش آموزان و به دنبال آن مشکل اضافه وزن و چاقی، گفتگویی را با "سید محمد مرندی - عضو هیأت علمی دانشکده تربیت بدنی دانشگاه اصفهان و متخصص فیزیولوژی ورزشی" انجام داده ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد:

واقعیت این است که سبک زندگی ما امکان فعالیت بدنی را از کودکان و بزرگسالان گرفته و اگر نگاهی به شیوه سکونت خود داشته باشیم می بینیم در نسل های قبل منازل ویلایی با فضاهای بیشتری برای تحرک در منزل و برای کودکان در حیاط منازل وجود داشت، ولی شیوه جدید سکونت در آپارتمان ها امکان تحرک و انجام فعالیت بدنی را از تک تک اعضای خانواده به خصوص از کودکان در آپارتمان ها سلب کرده است.

اکنون فضاها محدود شده اند و هنگامی که کودکان قصد حرکت کردن و انجام بازی های متحرک را دارند، والدین نگران ایجاد مزاحمت برای همسایگان می شوند و به همین دلیل آن ها را از انجام هر گونه فعالیت بدنی منع می کنند .

از سوی دیگر ،تمام نقل و انتقال ها و جابه جایی های ما امروزه به وسیله خودرو انجام می شود.

در زندگی ماشینی وقتی از آپارتمان ها خارج می شویم به وسیله آسانسور به پارکینگ می رویم، سوار خودرو می شویم و البته امروزه که درب پارکینگ ها هم به وسیله ریموت باز می شود و همان اندک تحرک را هم نداریم.

فرزندان ما تا پاشنه درب مدارس با خودرو می روند و ما هم به محل کار می رویم ، از این رو می بینیم فقر حرکتی و  کم تحرکی بر همه افراد جامعه حاکم شده و سلامت انسان ها را تهدید می کند.

نکته دیگر که در سبک زندگی امروز به وجود آمده، وضعیت اشتغال است؛ در بزرگسالان کارها به وسیله رایانه و اتوماسیون های اداری انجام می شود و  فرصت انجام  فعالیت بدنی را از بسیاری از افراد گرفته و در کودکان نیز گذران اوقات فراغت از طریق فعالیت های بسیار کم تحرک انجام می شود.

فرزندان ما ساعات زیادی را به تماشای تلویزیون می پردازند، از بازی های گیم نت و یارانه ای و پلی استیشن ها استفاده می کنند، از سوی دیگر تبلت ها و گوشی های موبایل بر میزان آن افزوده است و در واقع ساکن نشستن در ساعات متوالی و عدم مدیریت والدین جایی برای فعالیت های بدنی باقی فرزندان نگذاشته و بازی های پر تحرک جای خود را به بازی های یارانه ای و تماشای تلویزیون داده اند.

این شرایط در کنار مسأله تغذیه با غذاهای آماده فست فودی که متراکم از انرژی هستند، حاصلی جز چاقی به همراه ندارد، بنابراین شاهد هستیم که آمارهای چاقی و اضافه وزن بسیار نگران کننده شده است.

بر اساس آمارهای جهانی از هر 10 کودک و دانش آموز حداقل یک نفر در کل جهان مبتلا به اضافه وزن و چاقی است ، آمار کشوری اما کمی متفاوت است به طوری که در کشور ما بین 20 تا 30 درصد از دانش آموزان دارای اضافه وزن و چاقی تشخیص داده شده اند که باید برای آن راه حلی اندیشیده شود.

در طرح تحول نظام سلامت بسته خدمتی را پیش بینی شده که در آن مراقبین سلامت به صورت متناوب به مدارس مراجعه می کنند. این مراقبین مشابه مربیان بهداشت مدارس ، کارکنان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هستند که به مدارس مراجعه و پرونده ای را برای هر دانش آموز تشکیل داده و اطلاعات مورد نیاز آن را تکمیل می کنند.

در بخش فعالیت بدنی از مراقبین سلامت خواسته شده که قد، وزن، و شاخص توده بدنی دانش آموز را ثبت کنند و چند سؤال در خصوص میزان زمانی که در طول شبانه روز به تماشای تلویزیون و کار با رایانه، تبلت و... اختصاص می دهد و همچنین میزان فعالیت بدنی دانش آموز ثبت و امتیازاتی به دانش آموزان می دهند.

اگر دانش آموزی در این پرونده دچار اضافه وزن و چاقی تشخیص داده شود و میزان فعالیت بدنی او از میزان مورد نیاز کمتر باشد، دانش آموز مورد غربال قرار می گیرد تا در کلاس های آموزشی شرکت کند.

بله، گروه هدف ما دانش آموزان بین 6 تا 18 سال است که عموماً سنین مدرسه می باشد.

در طرح خودمراقبتی، فعالیت های فیزیکی که یک شیوه نوین به شمار می رود تا فعالیت های بدنی را در سبک زندگی کودکان ، نوجوانان و جوانان جامعه وارد شود، 4 گام را پیش بینی کرده ایم.

در گام نخست هنگامی که دانش آموز اضافه وزن یا چاقی داشته باشد ، فعالیت های بدنی او کم باشد و ساعاتی که به فعالیت های ساکن(رایانه، تبلت ، تلفن همراه و ...) زیادتر از حد باشد، این موارد باعث می شود که فرد برای شرکت در بحث خودمراقبتی فعالیت های فیزیکی ارجاع شود.

در آنجا چهار مرحله از جمله ارزیابی اولیه به کمک خود دانش آموز انجام می شود.

گام دوم خود مراقبتی، آموزش مهارت های مربوط به آمادگی جسمانی سلامت محور است که مراقب سلامت در کنار دانش آموز قرار می گیرد و به او اجزای آمادگی جسمانی سلامت محور را آموزش می دهد.

وقتی دانش آموزان را به مهارت مسلح کنیم به گام سوم که طراحی و برنامه ریزی فعالیت بدنی برای خود دانش آموز است، می رسیم.

در این بخش مراقب سلامت در کنار دانش آموز و والدین قرار می گیرد وسعی می کند با توجه به شرایط زندگی دانش آموز و براساس اوقات فراغت او، به تعریف فعالیت بدنی دانش آموز طبق جداول می پردازد.

گام چهارم ارزیابی پایانی است، این ارزیابی مشابه ارزیابی اولیه  است تا با مقایسه آن بدانیم چه مقدار از وزن فرد کاسته شده و چه میزان فعالیت بدنی به زندگی دانش آموز اضافه شده است.

اگر طرح ما موفق بوده این برنامه را تا یک ماه دیگر ادامه می دهیم و در غیر اینصورت، برنامه مورد بازنگری وطرح ریزی مجدد قرار می گیرد و برای اجرا در اختیار دانش آموزان قرار داده می شود.