نجات شهر عصر مفرغی کرمان از نابودی

وی با بیان اینکه نقشه توپوگرافی از این محوطه بسیار بزرگ تهیه شده است، افزود: در این طرح علاوه‌بر گمانه‌زنی، یک بررسی سطحی هدفمند برای تعیین وسعت دقیق استقرار این مرکز شهری عصر مفرغی و شناخت الگوی درون استقراری آن انجام شد.

این باستان‌شناس اظهار کرد: علاوه‌بر فعالیت‌های انجام شده مورد اشاره، به منظور حفاظت محوطه شهداد، آثار معماری بدست آمده از کاوش‌های پیشین مورد بهسازی و پاک‌سازی قرار گرفت و شن و ماسه‌های روان از داخل آثار معماری تخلیه شد.

به گفته اسکندری، در طرح گمانه‌زنی محوطه شهداد، به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حرائم درجه یک و درجه دو محوطه، ۳۰ گمانه آزمایشی مورد کاوش قرار گرفت و در مجموع ترانشه‌های کاوش شده به خوبی عرصه محوطه بزرگ شهداد را مشخص کرد و بر اساس آن حرائم درجه یک و درجه دو محوطه نیز تعیین شد.

سرپرست پروژه گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حرائم محوطه شهداد با اشاره به نتایج به دست آمده در این پروژه که عرصه محوطه شهداد را در حدود ۱۷۰ هکتار نشان می‌دهد، افزود: به همین دلیل می‌توان از شهداد به عنوان یک محوطه بزرگ نام برد.

مهمترین تهدید، در شهداد کرمان؛ فرسایش بادی

این باستان‌شناس در ادامه مهمترین عامل طبیعی و انسانی که محوطه شهداد و به طور کلی میراث فرهنگی پیش از تاریخ دشت لوت (شهداد) را تهدید می‌کند را «فرسایش بادی» اعلام کرد و گفت: به دلیل قرارگیری شهداد در کنار بیابان لوت، باد تاثیر تخریب زیادی بر روی منظر فرهنگی منطقه شهداد داشته است.

به گفته وی، کاوش های پیشین صورت گرفته در دشت شهداد نشان داده که محوطه‌های پیش از تاریخی دشت شهداد به دلیل فرسایش شدید بادی، حجم زیادی از نهشته‌های فرهنگی (بقایای مواد فرهنگی ) خود را از دست داده‌اند و تنها کمتر از نیم‌متر از لایه‌های فرهنگی آنها باقی مانده است.

اسکندری افزود: یکی از گرایش‌های باستان‌شناسی یعنی باستان‌شناسی میراث فرهنگی در خطر است و همانطور که از عنوان آن مشخص است، به میراث فرهنگی که در معرض تخریب قرار دارد می‌پردازد و استفاده از این رویکرد برای حفظ منظر فرهنگی درخطرِ شهداد مورد نیاز است.

شناسایی ۳۸۳ گور و چهار هزار شیء تدفینی

سرپرست پروژه گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حرائم محوطه شهداد با بیان اینکه محوطه باستانی شهداد در دو کیلومتری شرق شهر امروزی شهداد در استان کرمان قرار دارد، افزود: محوطه شهداد در سال ۱۳۴۶ در حین مطالعات جغرافیایی دشت لوت موسسه جغرافیایی دانشگاه تهران شناسایی شد.

به گفته وی، این محوطه از سال ۱۳۴۷ تا سال ۱۳۵۵ توسط مرکز باستان شناسی به سرپرستی علی حاکمی به مدت هفت فصل کاوش شد و پس از بازنشستگی وی در سال ۱۳۵۶ هشتمین فصل کاوش شهداد زیر نظر میرعابدین کابلی انجام گرفت و در ادامه پس از انقلاب اسلامی، این باستان‌شناس به مدت چهار فصل دیگر کاوش‌های گسترده‌ای در محوطه شهداد انجام داد و آثار معماری جالب توجه ای از زیر خاک بیرون کشید.

این باستان‌شناس شهداد را محوطه‌ای بسیار بزرگ متعلق به عصر مفرغ دانست که بر اساس پراکندگی مواد فرهنگی سطحی، حدود ۲۰۰ هکتار وسعت دارد.

وی با اشاره به اینکه کاوش در گورستان محوطه شهداد منجر به شناسایی ۳۸۳ گور و بالغ بر چهار هزار اشیای تدفینی شد بیان کرد: بر اساس مطالعه داده‌های سفالی بدست آمده از کاوش‌ها، شهر شهداد در نیمه دوم هزاره سوم قبل از میلاد و به ویژه اواخر این هزاره دارای نزدیکی فرهنگ سفالی با دیگر محوطه‌های جنوب شرق ایران از دشت سیستان گرفته تا حوزه فرهنگی هلیل رود و حوضه رود بمپور بوده است.

سرپرست پروژه گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حرائم محوطه شهداد گفت: این مشابهت فرهنگی از رهگذر ایجاد یک شبکه ارتباطی-تجاری همزمان با دوره شهرنشینی جنوب شرق ایران ناشی می‌شود و چنین به نظر می‌رسد که اوج گستره و شکوفایی شهر شهداد نیز به همین دوره یعنی نیمه دوم هزاره سوم قبل از میلاد تعلق دارد.