ایران کلیدی‌ترین حامی دولت سوریه در نشست لوزان/ عملیات نظامی ضدداعش و النصره در سوریه ادامه می‎‌یابد/ طرح دی‌میستورا چه بود؟

گروه سیاسی : روز شنبه هفته جاری نشستی در سطح وزرای خارجه 9 کشور در لوزان سوئیس با محوریت بررسی بحران سوریه برگزار شد؛ شرکت کنندگان در این اجلاس عبارت بودند از وزرای خارجه روسیه، ایران، آمریکا، عراق، ترکیه، عربستان سعودی، مصر، اردن و قطر.

در هفته گذشته، ظرف 48 ساعت سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه دو بار با محمد جواد ظریف همتای ایرانی‌اش تماس برقرار کرد؛ تماس‌هایی که طبق گمانه زنی منابع رسانه‌ای، هدف از آن‌ها متقاعد کردن ایران برای حضور در اجلاس لوزان بود.


ظریف در این تماس‌ها، بر ضرورت ایجاد آتش‌بس انسانی پایدار و یافتن یک راه حل سیاسی فراگیر در سوریه تاکید کرد.

در ابتدای بحث مطرح شدن تشکیل نشست لوزان پیرامون بحران سوریه، به صورت غیررسمی اعلام شد که ایران در این نشست حضور نخواهد یافت؛ برخی علت این امر را ترکیب کشورهای شرکت کننده در این نشست دانستند که چندان مطابق میل ایران نبود. کشورهایی نظیر عربستان، قطر و ترکیه که نه تنها کارنامه مثبتی در جهت پایان بخشی به بحران سوریه نداشته‌اند بلکه خود از معرکه گردانان اصلی این بحران بودند و به صورت آشکار و نهان از تروریست های تکفیری در مقاطع مختلف حمایت‌های مالی و تسلیحاتی انجام داده‌اند.

سرانجام رایزنی‌های مستمر و پر دامنه لاوروف و ظریف در هفته گذشته کارگر افتاد و وزیر خارجه روسیه توانست همتای ایرانی‌اش را برای حضور در لوزان اقناع کند؛ البته این اقناع و متقاعد کردن تهران برای حضور در نشست لوزان پیرامون بحران سوریه تنها به صورت زبانی نبوده بلکه با خواست ایران ترکیب نامتوازن شرکت کنندگان در این اجلاس نیز تغیر کرد.


در همین رابطه، میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر خارجه روسیه طی مصاحبه‌ای بر حمایت مسکو از مشارکت ایران، عراق و مصر در گفت و گوهای لوزان درباره بحران سوریه تاکید کرد.

این مقام روسی تصریح کرد: فرایند حل بحران سوریه باید با مشارکت کشورهایی که در سوریه تاثیرگذار هستند آغاز شود.

ویتالی چورکین سفیر روسیه در سازمان ملل نیز اعلام کرد که هدف از نشست لوزان متقاعد کردن کشورهای حامی مخالفان باصطلاح میانه رو است تا از نفوذ خود برای ایجاد آتش بس جدید در سوریه استفاده کنند.

ایران کلیدی ترین حامی دولت سوریه در نشست لوزان

پایگاه خبری الجزیره نیز طی تحلیلی پیرامون نشست لوزان برای پایان یابی بحران سوریه و نقش ایران در آن، نوشت: وزیر امور خارجه ایران، به عنوان کلیدی ترین حامی دولت سوریه در نشست لوزان حضور خواهد داشت.


در گزارش الجزیره به نقل از لاوروف چنین آمده بود: ما انتظار اتفاق خاصی در این دیدار را نداریم زیرا تاکنون آمریکا هیچ اقدام مؤثری در پایان دادن به  بحران سوریه انجام نداده است.

تحلیل نشریه آمریکایی از نقش ایران در سوریه

نشریه آمریکایی "هافینگتن پست" نیز بیش از برگزاری نشست لوزان طی تحلیلی درباره این نشست نوشت: نکته جالب توجه این است که کشورهای انگلیس و فرانسه از این دور گفت وگو درباره سوریه حذف شده‌اند و آمریکا نیز هیچ اعتراضی در این مورد نداشته است.

به نوشته هافینگتن پست انگلیس و فرانسه به تازگی تنش سیاسی خود را با روسیه افزایش داده‌اند و مسکو و  دمشق را به ارتکاب جنایت جنگی در سوریه متهم کرده و خواستار ارسال پرونده دولت سوریه به «دیوان بین‌المللی کیفری» شده‌اند.

این نشریه آمریکایی در بخشی از تحلیل خود پیرامون نشست لوزان به نقش ایران در گفت وگوهای سوریه پرداخت و اشاره کرد که ایران به علت نقش مهمی که تحولات میدانی سوریه دارد در این گفت وگوها حضور دارد.

نویسنده یادداشت مزبور همچنین تصریح داشت که از دیدگاه ایران و روسیه تفکیک گروه‌های غیر تروریستی از تروریستهای جبهه النصره مهمترین گره و مساله است، مساله ای که چالش اصلی برای کشورهای ترکیه عربستان و قطر نیز محسوب می شود.


البته نشست لوزان یک نقطه ضعف داشت و آن هم عدم حضور نمایندگان دولت قانونی سوریه در این نشست بود؛ امری که می‌تواند ضمانت اجرای تعهدات طرف‌های شرکت کننده در نشست مزبور را با مخاطره مواجه سازد.

دلایل تغییر موضع ایران در قبال نشست لوزان

در رابطه با نشست لوزان پیرامون بحران سوریه ، با "حسین شیخ‌الاسلام" مشاور وزیر امور خارجه و کارشناس ارشد مسائل سوریه به گفت‌وگو پرداختیم؛ وی معتقد است، از آن جهت که دستور کار نشست لوزان یافتن راه حل برای پایان بخشی به بحران سوریه و دستیابی به آتش بس پایدار در این کشور بود، جمهوری اسلامی ایران پذیرفت در این نشست حضور یابد.

این کارشناس مسائل غرب آسیا، علت استنکاف ایران از حضور در نشست لوزان در وهله نخست را ترکیب نامتوازن شرکت کنندگان در این نشست دانست و تصریح کرد: پس از آنکه به نظرات و خواست جمهوری اسلامی پیرامون ترکیب و محتوای نشست لوزان جهت پایان بخشی به بحران سوریه ترتیب اثر داده شد، ایران پذیرفت در عالی‌ترین سطح در این نشست حضور یابد.

سفیر اسبق ایران در سوریه تصریح کرد: به صورت کلی نمی‌توان به نتایج نشست لوزان خیلی امیدوار بود اما از آن جهت که دستور کار این نشست، پایان بخشی به بحران سوریه و یافتن راه حلی برای دستیابی به آتش بس در این کشور و جلوگیری از کشته و زخمی شدن غیرنظامیان است، جمهوری اسلامی ایران در آن شرکت کرد. 

چرا نباید به نتایج این نشست امیدوار بود؟

همچنین حسین امیرعبداللهیان دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بین الملل طی مصاحبه‌ای، با اشاره به برگزاری نشست لوزان برای پایان بخشی به بحران سوریه اظهار کرد: گروهی از شرکت کنندگان در این نشست به دنبال استفاده از تروریستها برای تغییر نظام سوریه هستند و در مقابل گروهی از کشورهای شرکت کننده در نشست لوزان، همچون ایران، روسیه، عراق و تا حدودی مصر، به معنای واقعی کلمه به دنبال دستیابی به راه حل سیاسی برای پایان بخشی به بحران سوریه هستند.

وی ادامه داد: تفاوت رویکرد شرکت کنندگان در نشست لوزان باعث شده است آنها چندان به نتیجه بخش بودن رایزنی ها و مذاکرات در این نشست امیدوار نباشند.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: اگر بازیگران اصلی در سوریه به راهکارهای سیاسی و تصمیم مردم سوریه اعتقاد واقعی داشته باشند، این گفتگوها می تواند مورد توجه قرار گیرد و نتیجه بخش باشد.


وی افزود: اما اگر برخی از طرف های شرکت کننده در نشست لوزان، کماکان بر طبل حمایت از تروریست ها و راه حل های نظامی بکوبند، هیچ نتیجه مشخصی از این گونه نشست ها عاید جامعه جهانی نمی شود.

امیرعبداللهیان با اشاره به نگاه انتخاباتی آمریکایی ها پیرامون نشست های مرتبط با بحران سوریه گفت: آمریکایی ها در این روزهای پایانی منتهی به انتخابات ریاست جمهوری شان، تصمیمات شتابزده ای را در قبال بحران سوریه اتخاذ می کنند و آنها کماکان به صورت غیرواقع بینانه، هم می خواهند با تروریست ها همکاری کنند و هم راهکار سیاسی را مبنایی قرار دهند برای اهدافی که در عرصه میدانی تا کنون به آن دست نیافته اند.

پس از تحقق شرایط ایران، ظریف عازم لوزان شد

همچنین در رابطه با نشست لوزان، "عباس عراقچی" معاون وزیر خارجه کشورمان در حاشیه نشست کمیسون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه گروه حمایت بین المللی از سوریه تاکنون در جلسات خود چندان موفق نبوده است، گفت: شاید یکی از دلایل آن، تعداد زیاد کشورهای عضو این گروه بوده است. از اینرو تصمیم گرفته شد در جمع کوچک تری این جلسه برگزار شود، از جمهوری اسلامی ایران نیز دعوت به عمل آمد که بعد از اینکه شرایط ما محقق شد، آقای ظریف تصمیم گرفت در این جلسه شرکت کند.

طرح دی میستورا برای ارائه در نشست لوزان چیست؟

در روز شنبه، پیش از برگزاری نشست لوزان، شبکه المیادین گزارش داد که به پیش نویس طرح استفان دی میستورا، نماینده سازمان ملل در سوریه برای ارائه در نشست لوزان دست یافته که در آن بر توقف فوری بمباران شرق حلب تاکید شده است.


بر اساس طرح دی میستورا درگیری‌ها در شرق حلب و خطوط مقدم نبرد باید فورا متوقف شود.

همچنین این طرح اجازه می دهد که عناصر جبهه النصره از حلب شرقی به مکانی که مورد توافق قرار بگیرد منتقل شوند. در این طرح همچنین بر ورود کمک‌های بشردوستانه به شرق حلب تاکید شده است.

در بخش دیگری از این طرح آمده است که روسیه باید تضمین‌هایی مکتوب درباره توقف فعالیت نظامی در شرق حلب و ایجاد کریدورهایی برای خروج عناصر مسلح از مناطق درگیری ارائه دهد.

آغاز نشست لوزان پشت درهای بسته

سرانجام در بعدازظهر روز شنبه ( 24 مهر- 15 اکتبر) نشست لوزان پشت درهای بسته و بدون حضور خبرنگاران برگزار شد. البته پیش از برگزاری این نشست، دیدارهای دوجانبه وزرای خارجه کشورهای شرکت کننده در نشست لوزان برگزار شد که در این میان دیدارهای لاوروف وزیر خارجه روسیه با همتایان آمریکایی و ایرانی‌اش در رسانه‌ها برجسته شد.

رایزنی جابری انصاری با مقام سوری پیش از آغاز نشست لوزان

همچنین پیش از برگزاری نشست لوزان، حسین جابری انصاری معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه که به همراه محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه به نمایندگی از ایران در این نشست حضور داشتند در یک تماس تلفنی با فیصل مقداد قائم مقام وزیر خارجه سوریه در خصوص آخرین تحولات این کشور و نشست بین المللی سوریه گفت‌وگو و رایزنی کرد.

سرانجام حوالی ساعت 22 شنبه به وقت تهران خبر رسید که نشست بین‌المللی سوریه در لوزان پس از چهار ساعت و نیم بحث و گفت‌وگو درباره ابعاد انسانی، سیاسی و امنیتی بحران سوریه پایان یافته است.

ایده‌های جالب! در لوزان

پس از پایان نشست لوزان، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به رسانه‌های این کشور گفت که طرفین در مورد چند «ایده جالب» با هم بحث کردند.


جان کری نیز در جمع خبرنگاران، به سازنده بودن مذاکرات اشاره داشت ولی اعتراف کرد که هیچ توافق عملی حاصل نشده است. کری این را هم گفت که تماس بعدی طرف‌های مذاکره در مورد گام‌های بعدی روز دوشنبه(امروز) انجام خواهد شد.

ناتوانی آمریکا در تفکیک گروه‌های تروریستی از سایر گروه‌ها

حسین جابری‌انصاری معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه پس از پایان نشست کمک به حل بحران سوریه طی مصاحبه‌ای با بیان اینکه دو سوم زمان نشست لوزان به موضوعات امنیتی و آتش‌بس اختصاص داشت، اظهار داشت: در لوزان به طور مشخص درباره طرح آتش‌بس و دلایل برهم خوردن آتش‌بس اخیر میان روسیه و آمریکا که عمدتا مرتبط با عدم توفیق در تفکیک بین گروه‌های تروریستی به ویژه النصره و داعش از سایر گروه‌های معارض بود، پرداخته شد.

وی افزود: درباره روش‌های جدا کردن گروه‌های تروریستی از سایر گروه‌ها و ملاک‌های مورد نظر در این رابطه و زمان‌بندی‌های مرتبط با این بحث، به طور مفصل در لوزان گفت‌وگو شد.

معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه با بیان اینکه بخش دیگری از گفت‌وگوها در نشست لوزان به مسئله انسانی و فوریت‌های امداد انسانی در حلب و دیگر مناطق سوریه اختصاص داشت، عنوان کرد: در لوزان در ارتباط با سازوکارهای امداد رسانی در سوریه و جدول زمان‌بندی پیرامون آن بحث‌هایی مطرح شد.

جابری‌انصاری همچنین اعلام کرد در رابطه با مسائل سیاسی و آینده سوریه در نشست لوزان، بحث‌های کمتری مطرح شد اما  توافق کلی این بود که در اسرع وقت، گفت‌وگوها بین طرف‌های منازعه ادامه یابد.

عملیات نظامی ضد داعش و النصره در سوریه ادامه می‎‌یابد

همچنین وزارت خارجه روسیه روز یکشنبه طی بیانیه‌ای اعلام کرد که حاضران در نشست لوزان بر حل بحران سوریه از طریق گفت‌وگو و تعیین سرنوشت این کشور توسط سوری‌ها تاکید کردند.

در این بیانیه آمده بود که عملیات نظامی ضد داعش و النصره در سوریه ادامه می‎ یابد.


وزارت خارجه روسیه افزود که وزیر خارجه این کشور در نشست لوزان بر تضمین آتش‌بس در سوریه به وسیله تفکیک گروه‌های باصطلاح میانه رو از گروه های تروریستی تاکید کرد.

همچنین پس از پایان نشست لوزان، شبکه الجزیره در گزارشی در مورد این نشست نوشت که "9 کشور حاضر در نشست لوزان موفق به پیدا کردن راه حلی برای پایان دادن به بحران سوریه نشدند".

در گزارش الجزیره آمده بود: "در این نشست چهار ساعته که تنها چند هفته پس از شکست مذاکرات صلح مسکو- واشنگتن انجام شد افراد شرکت کننده موفق به پیدا کردن هیچ راه حل عملی در خصوص این بحران نشدند".