علمک های گاز بمب های ساعتی در زلزله تهران
زلزله شناسان پیش بینی کردند تهران، استانبول و لس آنجلس کاندیدای زلزله مهیب آینده هستند اگر به این پیش بینی ها چندان توجهی هم نکنیم می دانیم که حدود ٦درصد تهران روی پهنه‌های گسلی هستند اما همچنان پایتخت در برابر بحران های بزرگ بی دفاع است.
به نقل از شهر فردا، بررسی‌های زمين‌شناختی مشخص کرده است ، شهر تهران روی گسل‌های متعدد اصلی و فرعی بنا شده و پيرامون آن را گسل‌های مهمی مانند مشا و پارچين احاطه کرده که شواهد فعاليت این گسل‌ها، بر پايه مطالعات زمين‌شناسی و ثبت دستگاهی زمين‌لرزه وجود دارد. اما به راستی چقدر نهضت ساخت‌وسازها با توجه به خطر جنبش و جابه‌جایی گسل‌ها و رخداد زمین‌لرزه صورت می‌گیرد؟ مطالعات مربوط به ثبت دستگاهی زمين‌لرزه‌ها بيانگر فعال‌بودن پهنه البرز مرکزی است، هرساله نیز زمين‌لرزه‌های متعددی با بزرگای كم تا متوسط در محدوده تهران ثبت می‌شود که به اعتقاد کارشناسان زلزله شناسی و راه وساختمان می‌توان آنها را به گسل‌های فعال محدوده که با زمین‌لرزه‌های مخرب درطول تاریخ همراه بوده‌اند، ارتباط داد.
نقشه پهنه گسلی تهران تدوین شده است
مطالعات GPS نيز بیانگر كوتاه‌شدگی و حركت برشی در پهنه جنوبی البرز مرکزی است و محدوده تهران نیز در این پهنه زمین ساختی قرار می‌گیرد؛ نتیجه انباشت انرژی حاصل از این حرکات، رخداد زمین‌لرزه است. مدارك تاريخی هم مبین رخداد زمين‌لرزه‌های شديد در محدوده شهر باستانی شهرستان ری و نواحی شمالی آن (موقعيت فعلی شهر تهران) است. اين بخش از البرز در گذشته داراي سابقه زمين‌لرزه‌های مخرب بوده و محدوده شهر تهران بعد از زمين‌لرزه مخرب سال ١١٧٧ ميلادی كه شهر باستانی ری را به‌طور كامل نابود كرد، شكل گرفت.
دبير كميته زلزله شوراي پژوهش هاي زلزله كشور در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری - تحلیلی شهر فردا، می گوید هر چند طی سالهای گدشته ساخت وسازها چندان تبعیت از قواعد شهرسازی مدرن و ایمن نبود اما در سالهای اخیر اقدامات موثر اصلاح سازه های شهری صورت گرفته است که اجرا و نظارت برآئین نامه زمین لرزه موسوم به 2800 از مهمترین آنهاست.
دکتر منوچهر قریشی می افزاید:هر چند این آئین نامه 25 سال پیش تصویب و اجرایی شده است اما هر 5 ساله مشمول تجدید نظر قرار می گیرد و آخرین اصلاحات در سال گذشته اعمال شد.
زمين‌لرزه محتمل شهر تهران، بقدری جدی است که پاسخ به این سوالات ضروری است:
١- مكان نسبتا دقيق گسل‌های شهر تهران با توجه به ساخت‌وسازهای وسيع صورت گرفته در كجاست؟
٢- درصورت وقوع زمين‌لرزه شهر تهران، در راستای كدام يك از گسل‌ها، گسيختگی سطحی (Fault rupture) خواهيم داشت؟
٣- چشمه‌های لرزه‌ای تهران با توجه به زمين‌لرزه‌های تاريخی ری و شمال تهران كدام هستند؟
٤- درصورت بروز زمين‌لرزه نوع حركت و جابجايی گسل‌ها (سازوكار) چگونه است؟
دکتر احمد صادقی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در این زمینه می گوید: با وجود پیگیری‌های فراوانی که از سال ١٣٨٨ به منظور اجرایی شدن نقشه‌ها و ضوابط تهیه شده انجام شد، به علت تعدد نهادهای مسئول این فرآیند طولانی شد. به همین دلیل با توجه به ورود جدی شورای شهر تهران به موضوع در راستای اجرای مصوبات جلسه پنجاه‌ونهم كميته عمران شورای اسلامی شهر تهران (مورخ ٢٠/٨/٩٤)، مقرر شد اين سازمان با همكاری كميته ملی زلزله و لغزش لايه‌های زمين سازمان مديريت بحران كشور، نسبت به تشكيل كارگروهی در این زمینه اقدام کند.
این کارشناس خاطر نشان می کند: در حال حاضر عمده گسل‌های داخل شهر تهران توسط بافت شهری پوشیده شده است که حفاری و بررسی مستقیم گسل‌ها به‌راحتی امکان‌پذیر نیست، بنابراین نظر به محدودیت‌های استفاده از روش‌های مختلف شناسایی و بررسی گسل‌ها، یکی از بهترین روش‌های مطالعاتی بازدید از گودبرداری ساختمانی و سایر پروژه‌های عمرانی در حال اجرا بود.
وی تاکید می کند:این روش از چند نظر دارای اهمیت و ارزش است؛ ابتدا این‌که وجود گودبرداری‌های متعدد ساختمانی و حفاری‌های مربوط به پروژه‌های عمرانی روی گسل‌ها و در پهنه‌های گسلی در مقایسه با محدودیت‌هایی که حفر ترانشه‌های مطالعاتی در محیط‌های شهری دارد و در عمل انجام آن در بیشتر موارد غیرممکن است.
دکتر صادقی می افزید: همچنین وجود برش‌های متعدد از خاک و آبرفت به صورت مشاهده مستقیم خاک و گسل‌های موجود در آن است که به لحاظ این نوع مطالعات دارای برتری نسبت به روش‌های غیرمستقیم است. در پایان هم باید صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان را نیز به موارد قبلی اضافه کرد. با توجه به موارد بیان شده گودبرداری‌های ساختمانی و پروژه‌های عمرانی فرصتی ارزشمند و کم‌هزینه برای انجام مطالعات مربوط به گسل‌ها و همچنین افزایش آگاهی از وضع زمین‌شناسی شهر تهران هستند که در صورت عدم توجه و با تمام اطلاعاتی که درون خود دارند، به راحتی از دست می‌روند.
نقشه پهنه‌های گسلی شهر تهران در مقیاس شهری برای اعمال محدودیت‌های خطر گسیختگی سطحی در این پهنه‌ها از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران و با همکاری اساتید مجرب و کارشناسان حرفه‌ای تهیه شده و به تصویب مشترک کارگروه ملی مخاطرات زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه، ساختمان و شهرسازی، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، شورای اسلامی شهر تهران و کمیته دایمی استاندارد ٢٨٠٠ رسید.
همچنین مقرر شد که نقشه‌های مورد نظر به صورت رسمی از سوی ریاست کارگروه به شورای عالی شهرسازی و معماری کشور ارسال شود تا مطابق سند اصلی طرح جامع شهر تهران، این شورا نسبت به تصویب نقشه و تهیه، تدوین و اعمال ضوابط و محدودیت‌ها در پهنه‌های گسلی طرح تفصیلی شهر تهران به شهرداری برای ساخت‌وسازهای جدید اقدام کند.
با وجود قطعی بودن ساخت وسازها در گسل های پهن شده در کف تهران کارشناسان معتقدند اعلام دقیق مناطق گسلی مترتب واکنش های اجتماعی است که می تواند موجهای اقتصادی آن در بازار رکود زده داخلی اثرگذار باشد .
دبير كميته زلزله شوراي پژوهش هاي زلزله كشورادامه می دهد: گسل های شمال وجنوب تهران دارای پلاکهای زیادی هستند که تمرکز بر آنها می تواند جهت اقتصادی مناطق مذکور را با چالش روبرو کند لذاکنترل ساخت وسازهای شهری بصورت چراغ خاموش وبا افزایش نظارت صورت می گیرد.
قریش تاکید می کند در سالهای اخیر استفاده از مهندسین ناظر سازه در ساخت وسازهای شهری در دستور کار شهرداری قرار گرفته و می توان گفت شرایط ساخت وسازهای 10 سال اخیر تهران نسبت به سالهای گذشته بهبود یافته است .
قطع اتوماتیک گاز در صورت زلزله
به گفته کارشناسان در صورت بروز زلزله احتمالی ، یکی از مسائلی که به شدت ابعاد فاجعه را تشدید می کند انفجارهای پی در پی و آتش سوزی های تهران است و به قولی علمک های تهران بسان بمب های ساعتی عمل خواهند کرد .
دبير كميته زلزله شوراي پژوهش هاي زلزله كشور خاطر نشان می کند:سامانه ای توسط شرکت ملی گاز طراحی شده است که بر اساس آن در صورت زلزله احتمالی با تعبیه شیرهای بصورت اتوماتیک جریان گاز قطع خواهد شد و این شیرها در سراسر تهران تعبیه شده است.
قریشی می گوید:هرچند مقداری از گاز باقی مانده در لوله های گاز لاجرم منفجر خواهد شد که خود نگرانیهای زیادی به دنبال دارد.
کارشناس زلزله شناسی معتقد است: در سالهای اخیر مقاوم سازی پلها و تکه بندی آنها در دستور کار قرار گرفته است لذا انتظار می رود در صورت زلزله احتمالی معابر و پلهای چند منظوره از ایمنی نسبی برخوردار باشند.
در نهایت اما باید گفت به نظر می رسد تهران به هیچ وجه برای مقابله با زلزله های بزرگ آمادگی ندارد. از یک سو بافت فرسوده و عدم رعایت کامل موازین ساختمان سازی و از سوی دیگر مساله فرونشست ها و سست بودن زیر پای تهران نشان می دهد که پایتخت به جد در معرض یک تهدید جدی است و این تهدید صرفا برای چند میلیون انسانی که در این شهر زندگی می کنند وجود ندارد بلکه یک زلزله مهیب می تواند خطرات جدی سیاسی و امنیتی برای کل کشور در پی داشته باشد.
اما به زعم ما آنچه که باعث شده است تا مشکلات تهران به معضلات لاینحل تبدیل شود فقدان یک مدیریت جامع است. همین که در خیابان ولی عصر (عج) هر روز شاهد نوسازی معابری هستیم که فردای آن شرکت آب و فاضلاب یا گاز آن را تخریب می کند نشان می دهد که تهران یک مدیریت یکپارچه و واحد ندارد. به تبع در خصوص زلزله، آلودگی هوا و ... نیز داستان از همین قرار است و تا زمانی که مشکلات تهران یک مسئول مستقیم نداشته باشد کاری از پیش نمی رود.
/انتهای پیام/
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
نقشه پهنه گسلی تهران تدوین شده است
مطالعات GPS نيز بیانگر كوتاه‌شدگی و حركت برشی در پهنه جنوبی البرز مرکزی است و محدوده تهران نیز در این پهنه زمین ساختی قرار می‌گیرد؛ نتیجه انباشت انرژی حاصل از این حرکات، رخداد زمین‌لرزه است. مدارك تاريخی هم مبین رخداد زمين‌لرزه‌های شديد در محدوده شهر باستانی شهرستان ری و نواحی شمالی آن (موقعيت فعلی شهر تهران) است. اين بخش از البرز در گذشته داراي سابقه زمين‌لرزه‌های مخرب بوده و محدوده شهر تهران بعد از زمين‌لرزه مخرب سال ١١٧٧ ميلادی كه شهر باستانی ری را به‌طور كامل نابود كرد، شكل گرفت.
دبير كميته زلزله شوراي پژوهش هاي زلزله كشور در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری - تحلیلی شهر فردا، می گوید هر چند طی سالهای گدشته ساخت وسازها چندان تبعیت از قواعد شهرسازی مدرن و ایمن نبود اما در سالهای اخیر اقدامات موثر اصلاح سازه های شهری صورت گرفته است که اجرا و نظارت برآئین نامه زمین لرزه موسوم به 2800 از مهمترین آنهاست.
دکتر منوچهر قریشی می افزاید:هر چند این آئین نامه 25 سال پیش تصویب و اجرایی شده است اما هر 5 ساله مشمول تجدید نظر قرار می گیرد و آخرین اصلاحات در سال گذشته اعمال شد.
زمين‌لرزه محتمل شهر تهران، بقدری جدی است که پاسخ به این سوالات ضروری است:
١- مكان نسبتا دقيق گسل‌های شهر تهران با توجه به ساخت‌وسازهای وسيع صورت گرفته در كجاست؟
٢- درصورت وقوع زمين‌لرزه شهر تهران، در راستای كدام يك از گسل‌ها، گسيختگی سطحی (Fault rupture) خواهيم داشت؟
٣- چشمه‌های لرزه‌ای تهران با توجه به زمين‌لرزه‌های تاريخی ری و شمال تهران كدام هستند؟
٤- درصورت بروز زمين‌لرزه نوع حركت و جابجايی گسل‌ها (سازوكار) چگونه است؟
دکتر احمد صادقی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در این زمینه می گوید: با وجود پیگیری‌های فراوانی که از سال ١٣٨٨ به منظور اجرایی شدن نقشه‌ها و ضوابط تهیه شده انجام شد، به علت تعدد نهادهای مسئول این فرآیند طولانی شد. به همین دلیل با توجه به ورود جدی شورای شهر تهران به موضوع در راستای اجرای مصوبات جلسه پنجاه‌ونهم كميته عمران شورای اسلامی شهر تهران (مورخ ٢٠/٨/٩٤)، مقرر شد اين سازمان با همكاری كميته ملی زلزله و لغزش لايه‌های زمين سازمان مديريت بحران كشور، نسبت به تشكيل كارگروهی در این زمینه اقدام کند.
این کارشناس خاطر نشان می کند: در حال حاضر عمده گسل‌های داخل شهر تهران توسط بافت شهری پوشیده شده است که حفاری و بررسی مستقیم گسل‌ها به‌راحتی امکان‌پذیر نیست، بنابراین نظر به محدودیت‌های استفاده از روش‌های مختلف شناسایی و بررسی گسل‌ها، یکی از بهترین روش‌های مطالعاتی بازدید از گودبرداری ساختمانی و سایر پروژه‌های عمرانی در حال اجرا بود.
وی تاکید می کند:این روش از چند نظر دارای اهمیت و ارزش است؛ ابتدا این‌که وجود گودبرداری‌های متعدد ساختمانی و حفاری‌های مربوط به پروژه‌های عمرانی روی گسل‌ها و در پهنه‌های گسلی در مقایسه با محدودیت‌هایی که حفر ترانشه‌های مطالعاتی در محیط‌های شهری دارد و در عمل انجام آن در بیشتر موارد غیرممکن است.
دکتر صادقی می افزید: همچنین وجود برش‌های متعدد از خاک و آبرفت به صورت مشاهده مستقیم خاک و گسل‌های موجود در آن است که به لحاظ این نوع مطالعات دارای برتری نسبت به روش‌های غیرمستقیم است. در پایان هم باید صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان را نیز به موارد قبلی اضافه کرد. با توجه به موارد بیان شده گودبرداری‌های ساختمانی و پروژه‌های عمرانی فرصتی ارزشمند و کم‌هزینه برای انجام مطالعات مربوط به گسل‌ها و همچنین افزایش آگاهی از وضع زمین‌شناسی شهر تهران هستند که در صورت عدم توجه و با تمام اطلاعاتی که درون خود دارند، به راحتی از دست می‌روند.
نقشه پهنه‌های گسلی شهر تهران در مقیاس شهری برای اعمال محدودیت‌های خطر گسیختگی سطحی در این پهنه‌ها از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران و با همکاری اساتید مجرب و کارشناسان حرفه‌ای تهیه شده و به تصویب مشترک کارگروه ملی مخاطرات زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه، ساختمان و شهرسازی، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، شورای اسلامی شهر تهران و کمیته دایمی استاندارد ٢٨٠٠ رسید.
همچنین مقرر شد که نقشه‌های مورد نظر به صورت رسمی از سوی ریاست کارگروه به شورای عالی شهرسازی و معماری کشور ارسال شود تا مطابق سند اصلی طرح جامع شهر تهران، این شورا نسبت به تصویب نقشه و تهیه، تدوین و اعمال ضوابط و محدودیت‌ها در پهنه‌های گسلی طرح تفصیلی شهر تهران به شهرداری برای ساخت‌وسازهای جدید اقدام کند.
با وجود قطعی بودن ساخت وسازها در گسل های پهن شده در کف تهران کارشناسان معتقدند اعلام دقیق مناطق گسلی مترتب واکنش های اجتماعی است که می تواند موجهای اقتصادی آن در بازار رکود زده داخلی اثرگذار باشد .
دبير كميته زلزله شوراي پژوهش هاي زلزله كشورادامه می دهد: گسل های شمال وجنوب تهران دارای پلاکهای زیادی هستند که تمرکز بر آنها می تواند جهت اقتصادی مناطق مذکور را با چالش روبرو کند لذاکنترل ساخت وسازهای شهری بصورت چراغ خاموش وبا افزایش نظارت صورت می گیرد.
قریش تاکید می کند در سالهای اخیر استفاده از مهندسین ناظر سازه در ساخت وسازهای شهری در دستور کار شهرداری قرار گرفته و می توان گفت شرایط ساخت وسازهای 10 سال اخیر تهران نسبت به سالهای گذشته بهبود یافته است .
قطع اتوماتیک گاز در صورت زلزله
به گفته کارشناسان در صورت بروز زلزله احتمالی ، یکی از مسائلی که به شدت ابعاد فاجعه را تشدید می کند انفجارهای پی در پی و آتش سوزی های تهران است و به قولی علمک های تهران بسان بمب های ساعتی عمل خواهند کرد .
دبير كميته زلزله شوراي پژوهش هاي زلزله كشور خاطر نشان می کند:سامانه ای توسط شرکت ملی گاز طراحی شده است که بر اساس آن در صورت زلزله احتمالی با تعبیه شیرهای بصورت اتوماتیک جریان گاز قطع خواهد شد و این شیرها در سراسر تهران تعبیه شده است.
قریشی می گوید:هرچند مقداری از گاز باقی مانده در لوله های گاز لاجرم منفجر خواهد شد که خود نگرانیهای زیادی به دنبال دارد.
کارشناس زلزله شناسی معتقد است: در سالهای اخیر مقاوم سازی پلها و تکه بندی آنها در دستور کار قرار گرفته است لذا انتظار می رود در صورت زلزله احتمالی معابر و پلهای چند منظوره از ایمنی نسبی برخوردار باشند.
در نهایت اما باید گفت به نظر می رسد تهران به هیچ وجه برای مقابله با زلزله های بزرگ آمادگی ندارد. از یک سو بافت فرسوده و عدم رعایت کامل موازین ساختمان سازی و از سوی دیگر مساله فرونشست ها و سست بودن زیر پای تهران نشان می دهد که پایتخت به جد در معرض یک تهدید جدی است و این تهدید صرفا برای چند میلیون انسانی که در این شهر زندگی می کنند وجود ندارد بلکه یک زلزله مهیب می تواند خطرات جدی سیاسی و امنیتی برای کل کشور در پی داشته باشد.
اما به زعم ما آنچه که باعث شده است تا مشکلات تهران به معضلات لاینحل تبدیل شود فقدان یک مدیریت جامع است. همین که در خیابان ولی عصر (عج) هر روز شاهد نوسازی معابری هستیم که فردای آن شرکت آب و فاضلاب یا گاز آن را تخریب می کند نشان می دهد که تهران یک مدیریت یکپارچه و واحد ندارد. به تبع در خصوص زلزله، آلودگی هوا و ... نیز داستان از همین قرار است و تا زمانی که مشکلات تهران یک مسئول مستقیم نداشته باشد کاری از پیش نمی رود.
/انتهای پیام/
: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای منتشر می شود.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *