گزارش میزان از سیر تا پیاز ماجرای غرامت 400 میلیون دلاری/ آیا اوباما به ایران باج داده است؟

گروه سیاسی : ماجرای پرداخت 400 میلیون دلار از سوی آمریکا به ایران، در هفته‌های اخیر نقل محافل سیاسی و رسانه‌ای در داخل و خارج بود؛ در داخل کشور هواداران و دست اندرکاران برجام که از آن‌ها به عنوان برجامیان یاد می‌شود، دریافت 400 میلیون دلار را یکی از نتایج توافق هسته‌ای دانستند و آن را گواهی بر صدق و صحت تلاش سه ساله خود ارزیابی کردند؛ در آمریکا نیز روایت‌ها و مواضع مختلفی در باب پرداخت این مبلغ به ایران وجود دارد.
 
ماجرا به حدود 40 سال پیش بازمی‌گردد، زمانیکه رژیم پهلوی مبادرت به انعقاد قراردادی تسلیحاتی با آمریکایی‌ها کرد؛ قراردادی که اگرچه پول آن از طرف آمریکایی‌ها دریافت شد اما محموله‌ای به ایران واصل نشد؛ پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، آمریکایی‌ها صراحتا اعلام کردند که محموله‌ای به ایران تحویل نمی‌دهند، مقامات کشورمان متعاقبا درخواست استرداد مبلغی را کردند که آمریکایی بواسطه انعقاد قرارداد مزبور از رژیم ساقط شده پهلوی دریافت کرده بودند که این درخواست تهران با امتناع واشنگتن مواجه شد؛ در نتیجه شکایتی از سوی ایران علیه آمریکا در دادگاه لاهه تنظیم شد. 

محکومیت آمریکا به پرداخت 1.7 میلیارد دلار به ایران

سرانجام پس از گذشت چند دهه، دیوان لاهه، آمریکا را در پرونده فوق‌الذکر محکوم به پرداخت 1.7 میلیارد دلار به ایران کرد؛ آمریکایی‌ها اگر چه چندین سال از پرداخت این مبلغ به ایران استنکاف می‌کردند اما سرانجام در ژانویه سال جاری(دی ماه سال گذشته) طی مذاکراتی مابین دیپلمات‌های دو طرف، سازوکاری برای پرداخت این پول تنظیم شد.  

خبری که فضای سیاسی آمریکا را مناقشه‌برانگیز کرد

اما در اوایل ماه آگوست، روزنامه وال استریت ژورنال طی خبری مدعی شد که پرداخت 400 میلیون دلار به ایران در ارتباط مستقیم با آزادی زندانیان آمریکایی از ایران است؛ موضوعی که اگرچه بلافاصله از سوی وزارت خارجه آمریکا تکذیب شد اما تبدیل به مناقشه‌ای در فضای سیاسی این کشور شد. 

یک نشریه آمریکایی در باره پرداخت 400 میلیون دلار از جانب آمریکا به ایران، نوشت: این بازپرداخت با ده‌ها میلیارد دلار سرمایه و حساب خارجی بلوکه شده ایران که هم اکنون این کشور بعد از توافق هسته‌ای به آن دسترسی دارد متفاوت است.

"سی ا ن ان" نیز پرداخت 400 میلیون دلار به ایران را قسط اول از 1.7 میلیارد دلار غرامتی دانسته که طبق رای دادگاه بین‌المللی لاهه در ازای خریدهای ایران در زمان شاه مخلوع باید از سوی آمریکایی‌ها پرداخت شود؛ آنطور که در گزارش "سی ان ان" آمده است "به دلیل وجود تحریم‌های مربوط به ممنوعیت استفاده از دلارهای آمریکایی در معاملات با ایران، این پول توسط بانک مرکزی سوئیس و هلند تامین شده و در یک هواپیمای بی نام و نشان و در بسته‌های چوبی حاوی فرانک‌های سوئیس و یورو سایر واحد های پولی خارجی به ایران فرستاده شده است.

جنجال‌آفرینی ترامپ در ماجرای 400 میلیون دلار

اما دونالد ترامپ چهره پرحاشیه این روزهای آمریکا که خود را رئیس‌جمهور آتی این کشور می‌داند، پیرامون این 400 میلیون دلار جنجال زیادی را به راه انداخت؛ او در نخستین موضع گیری‌اش در قبال پرداخت این مبلغ به ایران، ضمن انتقاد شدید از اوباما، از مشاهده ویدئوی هواپیمایی سخن گفت که 400 میلیون دلار را به تهران منتقل کرده است.

ترامپ در این زمینه مدعی شد:"هواپیما وارد می‌شود، هواپیمای قشنگی است، و تصور می‌کنم پول را از آن منتقل می‌کنند؛ این را به خاطر داشته باشید، چون فکر نمی‌کنم این موضوع را غیر از اینجا، جای دیگری بشنوید؛ایران تمامی این تصویر ویدیوئی را برای شرمسار کردن آمریکا پخش کرد".

چندی بعد، ترامپ به اشتباهش پی برد و در توئیترش نوشت:"هواپیمایی که در فیلم خبری در تلویزیون دیدم،هواپیمای حامل ۴۰۰ میلیون دلار پول نقد به ایران نبود".

اوباما: به ایران باج نداده‌ام

باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا اوایل ماه آگوست(اواسط مرداد) پس از رسانه‌ای شدن خبر پرداخت 400 میلیون دلار به ایران، طی نشستی خبری در پنتاگون در واکنش به هجمه‌های سناتورهای جمهوریخواه، این پول را به معنای باج دهی به ایران برای آزادی اتباع آمریکایی ندانست و اعلام کرد که مبلغ پرداخت شده به ایران بخشی از بدهی واشنگتن به تهران بواسطه قرارداد تسلیحاتی لغو شده در دهه 70 میلادی(پیش از انقلاب اسلامی) است.

اوباما این را هم گفت که موضوع فوق‌الذکر به هیچ وجه محرمانه نیست و در ماه ژانویه  پرداخت یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به ایران تصویب شده و جاش ارنست(سخنگوی کاخ سفید) پیرامون آن توضیحات لازم را ارئه کرده است.

جان کری وزیر خارجه آمریکا نیز در یک کنفرانس خبری در بوینس‌آیرس پایتخت آرژانتین پیرامون پرداخت 400 میلیون دلار به ایران، گفت: این پرداخت که بخشی از دعوی مالی بلندمدت ایران در دادگاه بین المللی لاهه بود، جدا از قضیه هسته ای مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود.

خبری که باز هم کاخ سفید را به دردسر انداخت

اما هفته گذشته، وال استریت ژورنال که برای نخستین بار خبر ارتباط میان پرداخت 400 میلیون دلار به ایران با آزادی زندانیان آمریکایی از این کشور را مطرح کرده بود، خبری را منتشر کرد که بر ارتباط فوق‌الذکر صحه می‌گذاشت؛ در خبر وال استریت ژورنال آمده بود که  مقامات کاخ سفید در روز 17 ژانویه(28 دی) تا زمانیکه اطمینان نیافتند هواپیمای حامل سه تن از زندانیان آزادشده تهران را ترک کرده، به هواپیما باربری ایران حامل  400 میلیون دلار پول نقد اجازه ندادند فرودگاه ژنو را به مقصد تهران ترک کند.  

جمهوریخواهان: اوباما ما را فریب داده است

این خبر وال استریت ژورنال که با تایید وزارت خارجه آمریکا همراه بود، موجب شد تا موتور هجمه‌های جمهوریخواهان آمریکایی در مجلس سنا و مجلس نمایندگان علیه اوباما بار دیگر روشن شود؛ پل رایان رئیس مجلس نمایندگان آمریکا روز پنجشنبه هفته گذشته با صدور بیانیه‌ای ضمن انتقاد از سیاست‌های باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا، او را به فریب سناتورها و نمایندگان آمریکایی در ماجرای پرداخت 400 میلیون دلار به ایران متهم کرد و این مبلغ را باجی دانست که رئیس جمهور آمریکا در ازای آزادی زندانیان به ایران پرداخته است.

 رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز به شبکه فاکس نیوز گفت که قصد دارد یک جلسه استماع برای بررسی ماجرای پرداخت 400 میلیون دلار به ایران برگزار کند.