عوارض شیمی درمانی و رادیوتراپری بر نازایی و ناباروری

به گزارش گروه جامعه ،اشرف آل یاسین در آستانه برگزاری پانزدهمین کنگره بین المللی زنان و مامایی ایران با بیان اینکه همیشه نارسایی زودرس تخمدان موجب ناباروری نمی‌شود، گفت: یائسگی تخمدان موجب توقف کامل یا متناوب هورمون‌های استروژن، پروژسترون و تستوسترون می‌شود که این امر موجب ناباروری در افراد می‌شود اما مواردی از باروری در زنان مبتلا به این بیماری نیز گزارش شده است.
 
وی درباره یائسگی زودرس تخمدان، گفت: نارسایی زودرس تخمدان به وضعیتی گفته می‌شود که فعالیت طبیعی تخمدان‌ها قبل از ۴۰ سالگی متوقف می‌شود. البته دیده شده  که فعالیت تخمدان‌ها به طور کامل مختل نمی‌شود و قاعدگی کاملا متوقف نمی‌شود.
 
آل یاسین ادامه داد: باید در نظر داشت که همیشه نارسایی زودرس تخمدان برابر با ناباروری نیست. ذخیره تخمدان در خانم‌هایی که به یائسگی تخمدان مبتلا هستند کاهش می‌یابد که این امر موجب توقف کامل یا موردی تخمک گذاری می‌شود. در عین حال تولید هورمون‌های استروژن، پروژسترون و تستوسترون نیز متوقف و یا فقط به طور متناوب صورت می پذیرد به دلیل این حوادث باروری در این افراد غیر محتمل می شود اما مواردی نیز از باروری گزارش شده است.
 
مدیر گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره علت بروز این بیماری، افزود: در اغلب موارد علت مشخص نمی‌شود چرا که نارسایی زودرس تخمدان اتفاق می افتد اما اختلالات ژنتیکیو اختلالات خود ایمنی به عنوان علت این وضعیت مطرح شده‌اند و به همین دلیل ارزیابی چنین بیمارانی بسیار مهم است.
 
آل یاسین افزود: علت‌های ژنتیکی ممکن است ناشی از اختلالات ژنی فردی یا اختلالات کروموزومی باشد. سندرم ترنر، سندرم X شکننده و سایر اختلالات ژنتیکی - کروموزومی نمونه‌ای از اختلالات کروموزومی است که سبب یائسگی تخمدان  می‌شود.
 
رئیس پانزدهمین کنگره بین المللی زنان و مامایی ایران در ادامه درباره تاثیر مواد توکسین در یائسگی تخمدان، گفت: داروهای شیمی درمانی و رادیوتراپی از شایع‌ترین مواد توکسین است که موجب یائسگی تخمدان می‌شود.
 
به گفته وی، به طور نادر بعضی از ویروس‌ها نیز می‌توانند به عنوان علت توکسیک دریائسگی تخمدان POI مطرح است.
 
آل یاسین هم‌چنین با توجه به علت‌های خودایمنی در بروز یائسگی تخمدان، اظهار کرد: نقش سیستم ایمنی در بدن شناخت و نابود کردن سلول‌های غیر طبیعی است. درصورت وجود بیماری خودایمنی سیستم ایمنی بدن علیه سلول‌های طبیعی بدن فعالیت می کند و بسته به نوع سلول‌های درگیر شده علائم مختلفی تظاهر پیدا می کند.
 
مدیر گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره درمان این بیماری، یادآور شد: بیماران مبتلا به یائسگی تخمدان POI باید قبل ازتصمیم گیری برای باردار شدن به فکر سلامتی خود باشند. یکی از اهداف اصلی درمان POI جایگزینی هورمون استروژن است که توسط تخمدان باید به طور طبیعی ترشح می‌شد و اکنون متوقف شده است . استروژن نقش مهمی در سلامتی یک خانم دارد مثلا سیستم اسکلتی یک خانم برای سالم ماندن و مقاومت در برابر شکستگی به تحریک استروژن نیاز دارد. بدون استروژن، خانم ‌های مبتلا به POI در معرض خطر پوکی استخوان قرار می‌گیرند.
 
وی افزود: شواهد متناقضی وجود دارد که کمبود استروژن قبل از یائسگی می تواند سبب خطر بیماری قلبی نیز شود. همچنین علایم یائسگی مثل گرگرفتگی، تعریق شبانه و اختلالات خواب و خشکی واژن نیز برای بیمار آزار دهنده است و هدف از درمان با استروژن پیشگیری و یا کم کردن عوارض کمبود استروژن است.
 
آل یاسین در ادامه تصریح کرد: در کنار استفاده از استروژن به منظور تکمیل درمان و جلوگیری از ایجاد سرطان رحم داروی هورمونی پروژسترونی نیز برای بیمار تجویز می‌شود. اکثر متخصصان اخیرا توصیه می کنند که تا سن ۵۰ سالگی که سن متوسط یائسگی است بیماران تحت درمان دارویی با استروژن و پروژسترون قرار گیرند .
 
مدیر گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان خاطرنشان کرد: خانم‌هایی که تحت درمان با استروژن و پروژسترون قرار می گیرند معمولا نگران بروز عوارض این داروها از جمله خطر حمله قلبی، سرطان پستان و... هستند. باید گفت مطالعاتی که بروز این خطرات را مطرح کرده اند در مورد زنان سنین ۶۰ تا ۷۰ بوده که به طور طبیعی یائسه شده اند. بنابراین نمی توان از نتایج آن مطالعات برای این بیماران استفاده کرد و حتی در مقابل مطالعات فوق، مطالعاتی انجام شده که توصیه کرده اند مصرف استروژن برای جلوگیری از بیماری های قلبی و پوکی استخوان ضروری است و اکثرا موافقند تا ۵۰ سالگی باید هورمون درمانی ادامه یابد.