مرجع رسمی اعلام عید فطر/ عوامل موثر در رویت هلال ماه

گروه سیاسی: شاید برای بسیاری از ما ایرانیان بیت نخست قصیده قاآنی شیرازی شاعر دوره قاجار آشنا باشد؛ آنجا که می‌سراید: "عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت / صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت.

ماه مبارک رمضان رو به پایان است و مومنان و روزه‌ داران در انتظار حلول ماه شوال و فرا رسیدن عید سعید فطر هستند؛ همواره یکی از مباحثی که در واپسین روزهای ماه مبارک رمضان مطرح می‌شود و اغلب در باب آن اختلافنظر پیش می‌آید بحث تعیین روز عید فطر و رویت هلال ماه شوال است.  

عوامل مختلفی در رؤیت هلال ماه مؤثر هستند که عبارتند از مدت زمان طی شده از مقارنه، ارتفاع ماه از افق و ارتفاع هلال ماه؛ هر چه سن هلال ماه(زمان مقارنه) و همچنین هر چه ارتفاع هلال بیشتر باشد، رویت هلال آسانتر است. یکی دیگر از عواملی که رویت هلال ماه را تسهیل می‌کند، فاصله زمانی بیشتر بین غروب خورشید و غروب ماه است که اصطلاحا به آن "مدت مکث" می‌گویند.

همواره در کشورهای اسلامی رویت هلال ماه شوال و تعیین روز عید فطر متغیر است و این امر به سبب موقعیت جغرافیایی متفاوت این کشورهاست؛ اما فارغ از مباحث فنی و استهلالی مرتبط با این موضوع، آنچیزی که اهمیت دارد، مرجع رسمی اعلام عید فطر است که موجب حرمت روزه داری در این روز می‌شود.

بعضی از مراجع تقلید و علمای شیعه معتقدند که تعیین عید فطر بر عهده حاکم شرع است و پیروی از آن بر تمام شیعیان حتی مراجعی که رؤیت ماه جدید برای آنها ثابت نشده،لازم است.

در کشور ما شورای مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران مرجع رسمی استخراج تقویم محسوب می‌شود؛ مبنای فقهی این شورا در استخراج تقویم قمری استفتائات مقام معظم رهبری است؛ از نظر معظم له، رؤیت هلال با چشم شرط است و استفاده از ابزار اپتیکی همانند دوربین دو چشمی و تلسکوپ مانعی ندارد. هم چنین اگر کارشناسان علم نجوم بر رؤیت‌پذیر نبودن یک هلال توافق داشته باشند، نظر آن‌ها کافی است. ستاد استهلال مقام معظم رهبری در ماه‌های مختلف (به خصوص ماه مبارک رمضان و شوال) فعال بوده و گروه‌های رصدی مجهز را برای رؤیت اعزام می‌کند. در سال‌های اخیر، مقام معظم رهبری رؤیت هلال ماه در روز را نیز پذیرفته‌اند که این مسأله موجب ایجاد حوزه جدیدی در رؤیت هلال شده است.