توجه به پیشگیری رشد مدار؛ اقدامی هوشمندانه برای نجات فرشته‌ها
پیشگیری رشد مدار یک سرمایه‌گذاری پایدار و دراز مدت است که می‌تواند از خردسالی سنگ بنای برنامه‌های پیشگیرانه را برای کل عمر یک انسان در جامعه نهادینه کند.
ملزومات پیشگیری رشد مدار
در پیشگیری رشدمدار از خردسالی که خشت اول شخصیت کودک نهاده می‌شود، برنامه‌های پیشگیرانه از نخستین دوره‌های آموزش‌پذیری فراگیران شروع می‌شود. در مهدکودک با بازی‌های قاعده‌دار و شیوه‌های مناسب توجه به پیشگیری از وقوع جرم و جنایت می‌تواند هشدارهای مناسبی باشد که کودکان بیاموزند تا در جامعه چگونه زندگی کنند یا مبتلا به میکروب‌ها و ویروس‌های اجتماعی نشوند.
کودکان در واقع متناسب با فرآیند رشد خویش هنگام آموزش و بازی فرا می‌گیرند چگونه باید با اهریمن جرم مقابله کنند، یاد می‌گیرند در تعاملات خویش چه نکاتی را باید مورد توجه قرار دهند تا دامن‌شان به گناه و جرم آلوده نشود. آنان متناسب با سن رشد و با خطرات احتمالی که می‌تواند آنان را از مسیر زندگی منحرف سازد آشنا شده و روش‌های مقابله با آن‌ها را می‌آموزند، آنان فرا می‌گیرند که مقابل کنش‌های اجتماعی چه نوع واکنش مناسب و مطلوبی را از خود بروز دهند تا تحت تأثیر عناصر بزهکار اجتماعی قرار نگیرند، آنان یاد می‌گیرند چگونه سوژه جرم قرار نگیرند و در معرض آسیب واقع نشوند. آنان به‌گونه‌ای تربیت می‌شوند که هیچ‌گاه خوراک بزهکاران اجتماعی نشوند و زمینه ارتکاب جرم آنان فراهم نگردد
در پیشگیری رشدمدار متناسب با فرآیند رشد با جرایم اجتماعی و شگردهای اجرایی و روش‌های مقابله با آن به صورت غیرمستقیم در قالب بازی، فیلم، نقاشی و قصه‌گویی آموزش داده می‌شوند. در واقع با پیشگیری رشد مدار جرم را در نطفه خفه کرده، اراده جرم را در افکار و اندیشه شهروندان خشکانیده و با هدف تشکیل جامعه‌ای عاری از جرم مملو از نشاط و رشد و پویایی و شادمانی تلاش می‌کنند.
ویژگی‌های پیشگیری رشد مدار
ویژگی‌های این نوع پیشگیری عبارتند از: تربیت مدار بودن، فرد مدار بودن، عام بودن و رهیافت‌های آن شامل شناسایی عوامل خطر فردی و اجتماعی و به دنبال آن به کارگیری عوامل حمایتی از طریق مداخلات روان شناختی - اجتماعی زود هنگام در سطوح مدرسه، خانواده و محیط اجتماعی است و بر این اندیشه استوار است که مداخله زود هنگام نسبت به کسانی که به دلیل وضعیت‌های خاص در معرض ارتکاب جرم هستند می‌تواند جلوی بزهکاری و تداوم گرایش‌های بزهکارانه آن‌ها را بگیرد.
برنامه‌های معاونت اجتماعی قوه قضائیه در راستای پیشگیری رشد مدار
با توجه به اهمیت این نوع پیشگیری، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه از سال گذشته تدوین برنامه‌هایی برای اجرای این نوع پیشگیری را در دستور کار قرار داده است. دکتر علی محمد زنگانه مدیرکل پیشگیری‌های فرهنگی و اجتماعی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه حقوقی و قضایی در تشریح عملکرد این معاونت در اجرایی شدن پیشگیری رشد مدار اظهار می‌کند: در نظامات پیشگیری كشورهای توسعه یافته، دو بخش اصلی مورد توجه است. پیشگیری اجتماعی و پیشگیری‌های وضعی و سایر موارد پیشگیری هم كه در مدل بومی مورد نظر قرار گرفته است، ذیل این دو محور قرار دارند. در نگاه متخصصان جرم شناسی و پیشگیری، پیشگیری‌های اجتماعی جایگاه ویژه‌ای دارد وحتی جنبه بیولوژیك و سلامت روانی –اجتماعی معنوی را هم شامل می‌شود.
وی با تقسیم بندی انواع پیشگیری از وقوع جرم می‌افزاید: در پیشگیری فرهنگی طرف تعامل، سازمان‌هایی هستند كه در طبقه بندی دستگاه‌های فرهنگی قرار دارند. برای این سازمان‌ها چند حیطه راهبردی از جنس مداخلات پیشگیری ارتقایی و اولیه در نظر گرفته شده است كه اولین آن ارتقای آگاهی‌های عمومی پیشگیرانه است. اگر بخواهیم به افراد جامعه بگوییم برای در امان ماندن از آسیب و بزه چگونه از خود مراقبت كنند اطلاع رسانی عمومی شكل می‌گیرد كه در حیطه دبیرخانه اطلاع رسانی وارتقای آگاهی های عمومی معاونت است.
زنگانه تصریح می‌کند: حیطه راهبردی دوم دربخش پیشگیری فرهنگی، ترویج سبك زندگی اسلامی ایرانی و مهارت‌های زندگی اساسی است كه آحاد جامعه برای دوری از آسیب باید از آن بهره مند شوند.
مدیرکل پیشگیری‌های فرهنگی و اجتماعی معاونت اجتماعی قوه قضائیه با اشاره به راهبرد سوم یادآور می‌شود: حیطه راهبردی سوم در بخش پیشگیری فرهنگی، یك واژه كاملا تعریف شده در پیشگیری با عنوان پیشگیری رشد مدار است كه تعریف و گروه هدفی مشخص دارد و آحاد جامعه زیر 18 سال را شامل می‌شود و از نظر ما زمان طلایی است.
وی بیان می‌کند: در این حوزه به فرآیند اجتماعی شدن و شناسایی افرادی كه دارای اختلالات رفتاری و سلوک‌اند و یا در معرض خطر هستند، تحت عنوان پیشگیری رشد مدار رسیدگی می‌شود.
زنگانه ادامه می‌دهد: در پیشگیری رشدمدار ما در مدل بومی، آموزش‌های رشد مدار ابتدایی و اولیه راهم به آن اضافه كردیم. یعنی در حوزه‌های دانش آموزان هم مداخلات اولیه صورت می‌گیرد و هم نگاه پیشگیری رشد مدار با نگاه جرم شناسان اعمال می شود.
تدوین بسته‌های قبل از تولد
وی به اقدامات قابل توجه در بحث پیشگیری‌های رشد مدار اشاره کرده و تصریح می‌کند: برای اجرای پیشگیری‌های رشد مدار معتقدیم قبل از بارداری باید خانواده‌ها تحت آموزش‌ها قرار گیرند. در بسته قبل از تولد و زمان بارداری با كمك سازمان‌های مردم نهاد و اداره كل مردمی درصدد هستیم تا مداخلات را طراحی كنیم. ولی جزء حوزه‌هایی است كه در سال‌های گذشته برنامه‌های مدونی نداشته‌ایم چون باید مطالعه شده و برنامه‌های موفق كشور جمع آوری شود.
مدیرکل پیشگیری‌های اجتماعی و فرهنگی معاونت اجتماعی قوه قضائیه اظهار می‌کند: در دو سال اول، مداخلات مادر محور طراحی شده است. در مهد و پیش از دبستان، نقش مربی مهد در كنار خانواده پر رنگ است. در سن دبستان هم تمركز روی معلم قرار دارد. در مقطع سه سال اول دبیرستان، 6 تا 12 سال، كودك از گروه‌های همسال نقش می‌پذیرد. پس هر گروه مداخلات خود را دارد و نسخه‌ای برای همه تجویز نمی‌شود.
وی تصریح می‌کند: معتقدیم آحاد گروه‌های سنی باید اجتماعی بار بیایند و شهروند اجتماعی شوند كه این موضوع متاثر از مفاهیم پایه مهارت اجتماعی است و باید در این سنین انتقال داده شود. این سن در مهد کودک و پیش دبستان، سن آموزش مستقیم نیست و مفاهیم پایه با مهارت و ابزاری مثل بازی، شعر، نمایش و ... به كودك منتقل می‌شود. اگر مفاهیم پایه خوب منتقل شود كار اساسی در این مقطع صورت می‌گیرد.
زنگانه ادامه می‌دهد: با كمك دانشگاه علوم بهزیستی، بسته آموزشی وکمک تربیتی پیرامون مفاهیم تربیتی پیشگیری رشدمدار براساس بیست مهارت پایه وضروری درتربیت فرزند برای دبستان تهیه كرده‌ایم و برای گروه متوسطه اول و دوم، پروژه نماد - نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان- طراحی شده است که قصد داریم گروه دبستان را هم در این پروژه وارد كنیم كه گروه‌های پر خطر، در معرض خطر و كسانی كه دارای اختلال سلوک هستند را به موقع شناسایی و آن‌ها را به سازمان‌هایی كه بسته های خدمتی دارند، ارجاع دهیم. مثلا اگر كودكی در خانواده طلاق است در بسته حمایتی سازمانی قرا ر می گیرد كه در خدمات ذاتی او پیشگیری از طلاق در نظر گرفته شده است.
امید می‌رود با اجرای پیشگیری رشد مدار بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در معرض کودکان کاهش یابد، قطعاً این نوع آموزه‌ها که از مهدکودک آغاز شده، در مدارس و دانشگاه‌ها و سایر نهادهای اجتماعی متناسب با فرآیند جامعه‌پذیری فرد تا آخرین ساعات عمرش ادامه پیدا می‌کند؛ چراکه پیشگیری از وقوع جرم امر مستمر و مداومی است که از لحظه تولد آغاز شده و تا زمان مرگ ادامه دارد.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *