بذر تردید؛ محصولات تراریخته مفید هستند یا مضر؟
امروزه محصولات تراریخته تا حد زیادی وارد زنجیره غذایی بشر شده‌اند. با این حال نگاهی به گذشته‌ای نه چندان دور و زمانی که غذا بسیار ساده‌تر و سالم‌تر بود امر چندان دشواری نیست. اما چه عواملی سبب شده است که محصولات تراریخته تا این حد به زنجیره غذایی و سایر بخش‌های زندگی بشر نفوذ کنند؟
به گزارش گروه بین الملل ،سال 1935، دی‌ان‌ای کشف می‌شود. و در سال 1973 یک ترکیب نوساخته از دی‌ان‌ای توسط بشر ساخته می‌شود. ایده دی‌ان‌ای ساخت بشر، یا دی‌ان‌ای با ترکیب جدید، توسط یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشکده پزشکی دانشگاه استنفورد مطرح می‌شود. پرفسور هربرت بویر و چندی از همکاران زیست‌شناسش امر مذکور را مطرح نمودند. سال 1975 و در کنفرانس آسیلوما، گروهی از زیست‌شناسان با چند وکیل و گروهی از پزشکان گرد هم می‌آیند تا راهکارهایی را برای استفاده امن و ایمن از دی‌ان‌ای حاصل مهندسی ژنتیک فراهم آورند. سال 1980 نخستین اختراع در زمینه محصولات تراریخته به ثبت می‌رسد. محصول این اختراع یک باکتری است که کارکرد اصلی آن بلعیدن نفت خام است، و قادر به بلعیدن نشتیات نفتی است. سال 1982، سازمان غذا و دارو با عرضه و فروش نخستین محصول تراریخته موافقت می‌کند. هومولین، انسولین تولید شده توسط باکتری ای‌کولی، که یک باکتری با ژنتیک مهندسی شده است، در بازار عرضه می‌شود. سال 1994، محصولات تراریخته به شکلی گسترده مطرح می‌شوند. افزون بر موارد فوق، سازمان غذا و داروی آمریکا با عرضه و فروش گوجه فرنگی تراریخته در بازار موافقت می‌کند. گوجه‌ا‌ی دیررس و مقاوم در برابر که می‌تواند مدت زمان بیشتری را در مقایسه با گوجه‌های معمولی در سبد فروش میوه فروشی‌ها باقی بماند. سال 1966، علفهای هرز مقاوم دربرابر گلیفوسیت، علف‌کش مخصوص استفاده کشاورزان محصولات تراریخته در استرالیا کشف می‌شود.
سال 1997، اتحادیه اروپا قوانینی را وضع می‌نماید که باید روی محصولات غذایی تراریخته، و همچنین غذای حیوانات، برچسب تراریخته (GM) نصب شود.
سال 1999 کاشت و تولید محصولات تراریخته به نقطه‌ی اوج خود می‌رسند. بیش از صد میلیون جریب زمین در سطح جهان زیر کشت بذرهای تراریخته قرار می‌گیرند. در این سال در سطحی خطرناک و هشدار دهنده از فناوری تولید و کشت محصولات تراریخته استقبال می‌شود.
اما سال 2003 نقطه‌ی شروع اتفاقات منفی برای صنعت تولید محصولات تراریخته است. آفات و حشراتی مقاوم در برابر سموم خاص مصرف شده در مزارع گیاهان تراریخته دیده می‌شوند، آفاتی که از محصول پنبه‌ی تراریخته در جنوب آمریکا تغذیه می‌کنند. در کمتر از یک دهه، حشرات و آفات نیز خود را با سموم خاص مصرف شده در مزارع تراریختی مطابقت داده و سازگار نموده‌اند.
سال 2011، تحقیقات انجام شده در کبک شرقی ثابت می‌کند که که سموم مصرف شده در مزارع کشت محصولات تراریختی در خون زنان حامله وجود دارند و شواهدی را مبنی بر این ارائه می‌نمایند که این سموم به جنین هم ورود پیدا کرده‌اند و زنگ هشدار برای بشر روشن می‌شود.
سال 2012، پل فرانکویس، کشاورز فرانسوی علیه شرکت موسانتو، اصلی‌ترین شرکت تولید کننده محصولات تراریخته در آمریکا، به دلیل مسمومیت شیمیایی ایجاد شده توسط حشره‌‌کش لِسو شکایت می‌کند. او در این پرونده برنده می‌شود و زمینه را برای شکایت‌ها و پرونده‌های بعدی فراهم می آورد.
شرکت‌های اصلی تولید محصولات تراریخته در آمریکا و جهان
مونسانتو (Monsanto)
مونسانتو بزرگترین شرکت در زمینه عرضه ی بذرهای تراریخته است. درآمد سالانه آنها بیش از 11.8 میلارد دلار است و و تقریباً 27 درصد از کل سهم بذر مورد استفاده در مزرعه‌داری کشاورزی تک محصولی و مدرن را به خود اختصاص داده است.
داپونت (Dupont)
این شرکت آمریکایی در زمینه تجارت بذر سالانه درآمدی بیش از 4 میلیارد دارد. سهم آنها در بازار بذر برابر با 17 درصد می‌باشد. داپونت یکی از بزرگترین شرکت‌های شیمیایی در سطح جهان است، شرکتی متشکل از مهندسین شیمیایی، و نه کشاورزان و یا کارشناسان کشاورزی. داپونت همراه با دو غول دیگر کشاورزی، مونسانتو و کراگیل، بیش از 25 میلیون دلار را برای رد و عدم تصویب لایحه نصب برچسب‌های تراریخته در آمریکا صرف نموده است.
سیجنا (Sygneta)
این شرکت سوئیسی بزرگترین رقیب خارجی مونسانتو است. آنها 9 درصد از سهم بازار بذر را به خود اختصاص داده‌اند، اما اخیراً بیش از 15.4 میلیون دلار را برای حمایت از محصولات تراریخته صرف کرده‌اند. آنها سومین سیلوی بذر در سطح جهان را به خود اختصاص داده‌اند.
گروه لیماگرین (Groupe Limagrain)
در حال حاضر، این شرکت فرانسوی چهارمین شرکت بزرگ در زمینه تجارت بذر در سطح جهان است. آنها 5 درصد از سهم بازار بذر را به خود اختصاص داده‌اند و رقم فروش سالانه آنها برابر 1.5 میلیارد یورو است. ابتدا شرکت مذکور با کشاورزان سنتی همکاری مفیدی داشت، اما با ورود بیوفناوری، این همکاری پایان یافت.
لند او لیکز (Land 'O Lakes)
مطابق با گزارشات، سهم این شرکت از بازار بذر برابر با 4 درصد است. این شرکت آمریکایی در کسب درآمد از ماه آگوست سال 2013 به بعد رشد بالایی داشته است، و از این نظر با فروش 3.9 میلیارد دلاری در مدت زمان چهارماهه آن سال در صدر شرکت‌های فعال در زمینه بذر قرار گرفته و سود خالص برابر 76.9 میلیون دلار در سال را به خود اختصاص داده است.
کی‌دبلیو‌اس ای‌جی (KWS AG)
این شرکت آلمانی حدوداً سه درصد از سهم بازار بذر را به خود اختصاص داده است و رقمی بیش از 702 میلیون دلار را کسب نموده است.
بایر کراپ‌ساینس (Bayer CropScience)
این شرکت، یک شرکت آلمانی با سهم دو درصدی از بازار بذر، و فروش سالیانه 525 میلیون دلار، در رده هفتم لیست ده شرکت اصلی تولید محصولات تراریخته قرار می‌گیرد.
علاوه بر هفت مورد فوق، دو شرکت ژاپنی ساکاتا (Sakata)، و تاکی (TAkii) با سهمی کمتر از 2 درصد و شرکت دانمارکی دی‌ال‌ال-تریفولیوم (DL-Trifolium) نیز در انتهای این لیست قرار می‌گیرند. سه شرکت مذکور از فروش سالیانه 4 الی 5 میلیون دلار آمریکا برخوردار هستند.
محصولات اصلی تراریخته در آمریکا
از زمانی که استفاده از محصولات تراریخته مورد تایید وزارت کشاورزی، سازمان غذا و دارو و سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا قرار گرفت، و برای اولین بار در سال 1996 زمین‌های کشاورزی در آمریکا زیر کشت این گونه از محصولات رفت، کشت و تولید آنها به شکل چشمگیری افزایش یافته است. بیش از 90 درصد از اراضی زیرکشت اختصاص یافته به سویا، پنبه و ذرت در آمریکا برای کاشت و برداشت محصولات ترایخته مورد استفاده قرار می‌گیرند. سایر محصولات مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا عبارتند از چقندر قند، یونجه، کلزا، پاپایا و کدوی حلوایی. اخیراً تولید نوعی از سیب که به رنگ قهوه‌ای در نمی‌آید و در برابر پوسیدگی مقاوم است، به همراه گوجه‌های مقاوم و ضدپوسیدگی نیز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده‌اند.
همچنین بررسی مجوزهای ارائه شده توسط وزارت کشاورزی و سازمان غذا و داروی آمریکا، مراجع قانونی محصولات تراریخته همراه با سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا نیز حائز اهمیت است، البته ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که تمامی مجوزهای ارائه شده برای محصولات تصویب شده به معنای ارائه‌ی مجوز به منظور استفاده تجاری و عرضه‌ی آنها در بازارهای داخلی و خارج آمریکا نمی‌باشد.
برای تولید تجاری محصولات تراریخته، شرکت‌های بیوفناوری باید برای دستیابی به «وضعیت رفع منع قانونی» یعنی دریافت چراغ سبز از سوی وزارت کشاورزی آمریکا برای کاشت، برداشت و توزیع بدون محدودیت این نوع از محصولات اقدام نمایند.
نمودار زیر نشان دهنده محصولاتی است که در آمریکا تولید و عرضه‌ی آنها مجاز می‌باشد،. ده محصولی که با رنگ سبز نشان داده شده‌اند هم اکنون در آمریکا تولید می‌شوند و در ادامه به توضیح آنها پرداخته خواهد شد.
2. سویا
Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:8.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:107%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-language:FA;}
دومین محصول بزرگ تراریخته در آمریکا پس از ذرت، سویا است، سویای تراریخته عمدتاً در غذای حیوانات و تولید روغن سویا مورد استفاده قرار می‌گیرد، روغنی که در سطحی گسترده برای غذاهای فراوری شده و زنجیره‌های رستورانی استفاده می‌شود. در واقع، روغن سویا 61 درصد از میزان مصرف روغن سبزیجات در آمریکا را به خود اختصاص می‌دهد.
3. پنبه
4. سیب زمینی
یک محصول تراریخته به نسبت جدیدتر، سیب زمینی مقاوم در برابر پوسیدگی است، پیرامون این محصول ادعا می‌شود که با قرار گرفتن در معرض حرارت زیاد، مواد سرطان زای کمتری تولید می‌شود. اگرچه تا به حال از این محصول در صنایع غذایی زیاد استفاده نشده است، اما انتظار می‌رود که این محصول نیز جای خود را همانند سایر محصولات در بازار باز کند.
5. پاپایا
این محصول که بخش اعظم آن در منطقه هاوایی تولید می‌شود، به گونه‌ای مهندسی و پرورش یافته است که در برابر ویروس لکه قهوه‌ای، مخرب گیاه پاپایا مقاوم است، این محصول برای نخستین بار در اواخر دهه 1990 تولید شد.
6. کدو
اگرچه مطابق با برخی از تخمین‌ها، 25000 جریب از زمین‌های کشاورزی فقط به کدوی تراریخته اختصاص یافته است، اما کدوی سبز و کدو حلوایی از اواسط تا پایان دهه 90 در آمریکا عرضه شده‌اند.
7. کلزا
اگرچه مطابق با برخی از تخمین‌ها، 25000 جریب از زمین‌های کشاورزی فقط به کدوی تراریخته اختصاص یافته است، اما کدوی سبز و کدو حلوایی از اواسط تا پایان دهه 90 در آمریکا عرضه شده‌اند.
8. یونجه
در یک تصمیم جنجالی در سال 2011، سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده تجاری از یونجه تراریخته را مجاز اعلام نمود، این نوع از یونجه در برابر سموم آفت کش مقاوم می‌باشد و عمدتاً برای تغذیه دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
9. سیب
یکی دیگر از محصولات تراریخته جدید، سیب تولیدی شرکت بیوفناوری کاناداست که حتی پس از بریده شدن هم تغییر رنگ نمی‌دهد. این محصول هم اخیراً مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفته است. موسسه مذکور خوردن این نوع از سیب را بدون ضرر دانسته ، امری که به معنای ظهور آن در بازار است.
10. چقندر قند
بیش از نیمی از شکر تولید شده در آمریکا محصول چقندرهای قند تراریخته می‌باشد، محصولی که از سال 2008 تولید آن آغاز شده است. اگرچه استفاده از این محصول بنا به دلایل امنیتی مدتی ممنوع اعلام شد، اما تولید این محصول از سال 2011دوباره ادامه یافته است.
محصولات تراریخته، فرصت یا تهدید
اگرچه تولیدکنندگان و مدافعان محصولات تراریخته برای این نوع از محصولات نقاط مثبت بسیاری را ذکر می‌کنند، مواردی مانند مقاومت در برابر آفات، محصولات با کیفیت بیشتر، میزان بالاتر تولید، حمایت زیست محیطی، پشتیبانی بالا از این گونه محصولات، ارزش غذایی بالاتر، کاهش در مصرف سموم و آفت کش‌ها، درآمد بیشتر برای کشاورزان و مزرعه‌داران و تولید کنندگان محصولات غذایی، کاهش قطع درختان و عدم نابودی جنگل‌ها، کاهش گرمای زمین، کاهش قیمت مواد غذایی و ارائه محصولات غذایی جدید، اما این فقط بخشی از حقیقت محصولات تراریخته است، چرا که مطالعات متعددی آسیب‌زا بودن محصولات تراریخته را تاکنون به اثبات رسانیده‌اند.
اگر اطمینان ندارید که آنچه مصرف می‌کنید محصول تراریخته است یا نه، این فقط مشکل و مختص شما نیست، حداقل در آمریکا، علیرغم شکایت‌ها و درخواست‌های متعدد ارائه شده به دولت یا سیستم قضایی فدرال برای نشانه‌گذاری محصولات تراریخته، هیچیک از این موارد انجام نشده است. امر مذکور بدین معناست که هنوز هم شرکت‌ها ملزم نشده‌اند که اطلاعاتی را پیرامون تراریخته بودن محصولاتشان به مشتریان ارائه نمایند. شاید از خود بپرسید که ماجرا از چه قرار است؟
اما بیش از 60 کشور تاکنون به دلایل متعدد نصب برچسب تراریخته را روی این گونه محصولات اجباری نموده‌اند (یا به طور کلی عرضه، فروش و مصرف این گونه محصولات را ممنوع کرده‌اند)، موارد زیر فقط بخشی از این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها هستند:
1. آیا این محصولات از نظر سلامتی و غذایی ایمن هستند؟ شرکت های مونسانتو، سینجنتا، داپونت و داو مدعی هستند که تمامی محصولات تراریخته‌اشان همه الزامات سلامت و ایمنی را برآورده می‌سازند. اما حقیقت امرچیز دیگری است، چرا که در این باره تحقیقات بلند و با دامنه زمانی طولانی پیرامون تاثیرات واقعی این محصولات روی بدن انسان صورت نگرفته است. جهت اخذ مهر تایید از وزارت کشاوری آمریکا، چندین فرآیند لازم است که ثابت کننده امنیت این موارد هستند (اگرچه این فرآیندها کافی نیستند و در موارد بسیاری این فرآیندها دور زده می‌شوند)، اما محصولات تراریخته از اواسط دهه نود در زنجیره‌ی غذایی بشر قرار گرفته‌اند، و به همین دلیل هنوز هم برای قضاوت درباره تاثیر واقعی این محصولات روی سلامت بدن زود است.
2. تهدیدات شناخته شده برای سلامت: آنچه که ما به طور قطع می‌دانیم این است که وقتی در ساختار ژنتیکی یک محصول تغییری ایجاد می‌شود، ژن‌های آن محصول مجبور می‌شوند تا ویژگی‌ها و کارکردهای خاصی را بروز دهند (مثلاً کشتن آفات) و کارکردهای دیگر را تعطیل نمایند. برای انجام این امر، دانشمندان بخش‌هایی از ژن را «برجسته می‌سازند، بخش‌هایی را تضعیف می‌کنند و بخش‌هایی را نیز حذف می‌کنند»، این امر می‌تواند سبب ایجاد آلرژی‌هایی (آلرژی‌های تنفسی، پوستی و گوارشی) بود که معمولاً توسط محصولات غیرتراریخته ایجاد نمی‌شود.
3. استفاده زیاد از سموم آفات‌کش و هرزکش: با توجه به ماهیت آنها، بذرهای تراریخته نیازمند سموم آفت‌کش و هرزکش می‌باشند. این در حالی است که در برخی از موارد، تولید کنندگان مدعی هستند که استفاده از سموم آفت‌کش با گذشت زمان و ادامه کشت محصول کاهش می‌یابد، اما تحقیقات انجام شده در سال 2012 نشان داد که این میزان نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش هم داشته است، امری که تاثیرات منفی بیشتری را روی محیط زیست و بدن انسان باقی خواهد گذاشت.
یکی دیگر از نتایج منفی استفاده زیاد از سموم مورد استفاده در کشت محصولات تراریختی، وارد شدن این سموم به خون زنان باردار و همچنین جنین موجود در رحم آنها می‌باشد. این سموم بر جنین تاثیرات بسیار منفی داشته و سبب بروز اختلالات ژنتیکی در کودک می‌شود و کودکانی با اختلالات جسمی و مغزی متولد می‌شوند.
4. سموم آفت‌کش و سلامت دستگاه گوارش: کارکرد اصلی سموم آفت‌کش و هرزکش، دفع و کشتن گیاهان هرز و حشرات است. گلیفوسیت، رایج‌ترین هرزکش مورد استفاده برای محصولات تراریخته است، که تحقیقات انجام شده نشان داده است که روی باکتری‌های هاضمه موجود در دستگاه گوارش انسان تاثیر منفی دارد و سبب از بین رفتن آنها می‌شود. همچنین این عامل می‌تواند سبب بروز حساسیت‌های شدید غذایی و گوارشی و به وجود آمدن تومورهای مختلف در دستگاه گوارش گردد.
5. سرطان: سموم کشنده علفهای هرز و حشرات و همچنین محصولات تراریخته سبب بروز روزافزون خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان می‌شود.
یک تحقیق اخیر که در مجله غذا و مسمومیت شیمیایی منتشر شده است، ارتباط غذاها و محصولات تراریخته با افزایش خطر ابتلای به سرطان را در حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است. مطابق با این تحقیق، موش‌هایی که در آزمایشگاه از غلات تراریخته تغذیه کرده‌اند، پیش از بلوغ مرده‌اند، و اکثر آنها در بدن خود یک تومور با سایز تقریبی توپ گلف را داشته‌اند. 50 درصد از موش‌های نر و 70 درصد موش های ماده‌ای که با غلات تراریخته تغذیه شده‌اند، پیش از بلوغ مرده‌اند. علاوه بر داشتن تومور در بدنشان، آسیب‌های دیگری در کبد و کلیه‌های این موش‌ها نیز مشاهده شده است.
غلات استفاده شده در تحقیق مذکور تولید شرکت آمریکایی مونسانتو بوده‌اند. همچنین استفاده از محصولات سایر شرکت‌های بزرگ آمریکایی تولید محصولات تراریخته نیز نتایج مشابهی را در بر داشته است. چرا که با توجه به مقاوم بودن محصولات تراریخته و مهندسی شدن ژنتیک آنها، تمامی این شرکت‌ها مقادیر عظیمی از سموم را برای کشتن آفات و علفهای هرز استفاده می‌کنند، و این میزان استفاده بالا از سموم سبب وارد آمدن آسیب جدی به دی‌ان‌ای و ناباروری در مصرف کنندگان می‌شود.
6. تاثیرات منفی بر محیط زیست: محصولات تراریخته و سموم لازمه برای تولید آنها سبب وارد آمدن آسیب‌های بسیار شدید و همچنین بر هم خوردن تعادل زیست محیطی می‌شوند، از این موارد می‌توان به آلودگی هوا، آب و خاک اشاره کرد. گلیفوسیت، که توسط شرکت مونسانتو بازاریابی و عرضه می‌شود، در واقع یک نوع آنتی‌بیوتیک است که می‌تواند کیفیت و باروری خاک را به کلی از بین ببرد و بنابراین سبب وارد آمدن آسیب به ارزش غذایی گیاه نیز شود. گرده‌افشانی میان گیاهان تراریخته و گیاهان معمولی نیز امری بسیار رایج است، امری که می‌تواند سبب نابودی انواع طبیعی گیاهان در طبیعت گردد.
7. حشرات و آفات بسیار قوی و بزرگ: علیرغم ادعاهایی مبنی بر این که سموم مورد استفاده برای محصولات تراریخته می‌توانند کشاورزان و محصولات را در برابر آفات و علفهای هرز بیمه کنند، اما تحقیقات صورت گرفته نشانگر عکس این موضوع هستند. کشاورزان در میدوست هم اکنون در تلاش برای دفع حشرات و آفاتی عظیم و قوی هستند که در برابر سموم مذکور مقاوم شده اند. این گونه آفات به محصولات و تجهیزات کشاورزی آسیب میزنند و کشاورزان باید برای مقابله با آنها و خرید سموم قویتر، هزینه های بیشتری نمایند.
8. مسئله حق انحصاری: در بطن صنعت تولید محصولات تراریخته، مالکیت صنفی و حق انحصاری برای محصولات تراریخته وجود دارد که غول‌های تولید محصولات تراریخته، مثل مونسانتو، حقوق مربوطه را در اختیار دارند. آنها برای حفظ این حق و حفظ تجارت و سود خود حاضرند به هرکاری دست بزنند و مسئله سلامت افراد و محیط زیست اصلاً برای آنها اهمیتی ندارد.
9. حمایت تشکیلاتی: چندسال پیش، دولت آمریکا لایحه‌ای با نام «قانون حمایت از شرکت مونسانتو» را تصویب نمود که در واقع به شرکت‌های بیوفناوری امنیت قضایی می‌دهد، بنابراین حتی در صورتی که دادگاهی به غیرمجاز بودن محصولات تراریخته حکم دهد، بازهم این شرکت‌ها می‌توانند به کار خود ادامه دهند.
10. عرضه‌ی گسترده: بدون توجه به این که محصولات تراریخته ایمن هستند یا آسیب‌زا، هر روزه میلیون‌ها نفر در آمریکا و سایر کشورهای جهان (به ویژه کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد ضعیف‌تر) محصولات تراریخته را مصرف می‌کنند، چرا که روی بسته‌های این محصولات برچسب تراریخته نصب نشده و یا اطلاعاتی درباره آنها ارائه نمی‌شود و یاد در صورت ارائه‌ی اطلاعات، حقایق منفی آنها پنهان می‌شود. آیا مصرف کنندگان حق ندارند بدانند چه چیزی را می‌خورند؟ از نظر شرکت مونسانتو و سایر شرکت‌های تولید محصولات تراریخته خیر! هر ساله در آمریکا و برخی از کشورهای آمریکای لاتین و اروپا بحث‌ها و شکایاتی مطرح می‌شود که باید حتماً روی بسته‌بندی این گونه محصولات برچسب و نشان تراریخته نصب شود، اما شرکت‌هایی مثل مونسانتو با استفاده از سرمایه کلان خود، باج‌دهی و لابی‌های قوی، از این امر پیشگیری می‌کنند.
قوانین و مقررات مرتبط با محصولات تراریخته
از زمان معرفی محصولات تراریخته و تولید تجاری آنها، آمریکا به تنهایی 105.7 میلیون جریب زمین، یعنی 63 درصد از کل زمین‌های اختصاص یافته به کاشت و برداشت محصولات تراریخته را به خود اختصاص داده است.
در هجدهم آوریل 2004، در اروپا قوانین جدیدی برای نصب برجسب تراریخته روی این گونه محصولات وضع و اجرا گردید. امر مذکور برای مشترین بدین معنا بود که محصولات بیشتر و بیشتری باید نشانه‌گذاری می‌شدند. اما برای صنایع غذایی این امر به معنای همراهی و همکاری آنها با سازمان‌ها و سیستم‌های نظارتی است که به کنترل و تایید وضعیت کالاها می‌پردازند، و همچنین کاهش فروش را برای این شرکت‌ها در بر خواهد داشت.
قوانین پیشین: مبتنی بر شواهد
راهنکاری پیشین برای نصب برچسب تراریخته بخشی از قوانین مصوب سال 1997 اتحادیه اروپا بودند. محصولات غذایی تراریخته باید تنها در صورتی برچسب می‌داشتند که محتوای تراریختی آنها در محصول پایانی قابل مشاهده بود. امری که از طریق بررسی دی‌ان‌ای محصول صورت می‌گرفت و می‌توانست تفاوت‌هایی را میان محصول معمولی و تراریخته نشان دهد.
اما با گذشت زمان و افزایش آگاهی عمومی نسبت به این گونه محصولات، مضرات و آسیب‌های احتمالی آنها، اتحادیه اروپا نصب برچسب تراریخته را برای تمامی این نوع از محصولات اجباری نموده است.
آمریکا
برخلاف اتخادیه اروپا که از سیستم جامعی برای رسیدگی و کنترل عرضه‌ی محصولات تراریخته به بازار برخوردار می‌باشد، اما آمریکا از سیستم قانونی منعطفتری نسبت به تولید و عرضه‌ی محصولات تراریخته برخودار هستند.
در آمریکا سه سازمان مسئول کنترل تولید و عرضه محصولات تراریخته هستند: سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، سازمان حمایت از محیط زیست (EPA) و وزارت کشاوری آمریکا.
با وجود شکایت‌ها، اعتراضات و طرح دعاوی متعدد در دادگاه‌های آمریکایی و بین‌المللی علیه غول‌های صنعت تولید محصولات تراریخته، اما همچنان، نصب برچسب تراریخته روی این گونه محصولات اختیاری است. امری که به نوبه‌ی خود با فشار غول‌های صنعتی مانند مونسانتو به سرانجام نمی‌رسد، چرا که با وجود افزایش آگاهی نسبت به عدم سلامت و آسیب‌زا بودن این گونه محصولات، اجباری شدن نصب برچسب می‌تواند ضررهای هنگفتی را برای این شرکت‌ها در بر داشته باشد.
همچنین شرکت‌های بزرگ تولید کننده محصولات تراریخته در آمریکا، محصولات خود را به سایر کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه صادر می‌کنند. تاکنون ادعاهای زیادی مبنی بر این مسئله مطرح شده است که روی محصولات تراریخته صادراتی شرکت‌های آمریکایی (به ویژه مونسانتو) در مقایسه با آنچه که در خود آمریکا مصرف می‌شود کنترل‌ها و آزمایشات کمتری صورت می‌گیرد، بنابراین محصولات تراریخته وارداتی آسیب‌های جدی و جبران ناپذیری را بر سلامت افراد، محیط زیست و آینده‌ی این کشورها برجای می‌گذارد.
بنا به دلایل فوق الذکر، و تردید نسبت به سلامت بذورات و محصولات تراریخته آمریکایی، کشورهای زیادی واردات، کاشت، تولید و یا به طور کلی مصرف محصولات تراریخته را ممنوع اعلام کرده‌اند. 38 کشور کاشت و تولید محصولات تراریخته را رسماً ممنوع اعلام کرده‌اند (به عنوان مثال روسیه)، و فقط 28 کشور به کاشت و تولید این نوع از محصولات می‌پردازند (به عنوان مثال آمریکا و سوئیس). بنابراین تصویر ایجاد شده توسط صنعت بیوفناوری و دولت آمریکا مبنی بر این که محصولات تراریخته مورد قبول اکثر کشورهای جهان هستند دیگر تصور درستی نیست.
همواره در بسیاری از کشورهای جهان، به ویژه کشورهای در حال توسعه، نسبت به واردات، تولید و عرضه محصولات تراریخته آمریکایی اعتراضاتی صورت می‌گیرد، امری که به نوبه خود نشانگر افزایش آگاهی عمومی نسبت به محصولات تراریخته است. شاید عامل دیگر اعتراضات علیه محصولات تراریخته، جنایاتی باشد که شرکت‌هایی مانند مونسانتو انجام داده‌اند (به عنوان مثال فعالیت‌های شیمیایی و میکروبی شرکت مونسانتو، تحقیقات این شرکت روی اورانیوم و تولید بمب اتم با اتکا بر این تحقیقات، تولید و انتشار عامل نارنجي و جنايات فاجعه‌بار مونسانتو در جنگ ويتنام جهت نابودی جنگل‌های این کشور و تخریب پناهگاه چریک‌های ویتنامی و ....).
آیا هنوز هم برای مصرف محصولات تراریخته (به ویژه تولید شرکت مونسانتو) تمایلی دارید؟
سال 1997، اتحادیه اروپا قوانینی را وضع می‌نماید که باید روی محصولات غذایی تراریخته، و همچنین غذای حیوانات، برچسب تراریخته (GM) نصب شود.
سال 1999 کاشت و تولید محصولات تراریخته به نقطه‌ی اوج خود می‌رسند. بیش از صد میلیون جریب زمین در سطح جهان زیر کشت بذرهای تراریخته قرار می‌گیرند. در این سال در سطحی خطرناک و هشدار دهنده از فناوری تولید و کشت محصولات تراریخته استقبال می‌شود.
اما سال 2003 نقطه‌ی شروع اتفاقات منفی برای صنعت تولید محصولات تراریخته است. آفات و حشراتی مقاوم در برابر سموم خاص مصرف شده در مزارع گیاهان تراریخته دیده می‌شوند، آفاتی که از محصول پنبه‌ی تراریخته در جنوب آمریکا تغذیه می‌کنند. در کمتر از یک دهه، حشرات و آفات نیز خود را با سموم خاص مصرف شده در مزارع تراریختی مطابقت داده و سازگار نموده‌اند.
سال 2011، تحقیقات انجام شده در کبک شرقی ثابت می‌کند که که سموم مصرف شده در مزارع کشت محصولات تراریختی در خون زنان حامله وجود دارند و شواهدی را مبنی بر این ارائه می‌نمایند که این سموم به جنین هم ورود پیدا کرده‌اند و زنگ هشدار برای بشر روشن می‌شود.
سال 2012، پل فرانکویس، کشاورز فرانسوی علیه شرکت موسانتو، اصلی‌ترین شرکت تولید کننده محصولات تراریخته در آمریکا، به دلیل مسمومیت شیمیایی ایجاد شده توسط حشره‌‌کش لِسو شکایت می‌کند. او در این پرونده برنده می‌شود و زمینه را برای شکایت‌ها و پرونده‌های بعدی فراهم می آورد.
شرکت‌های اصلی تولید محصولات تراریخته در آمریکا و جهان
مونسانتو (Monsanto)
مونسانتو بزرگترین شرکت در زمینه عرضه ی بذرهای تراریخته است. درآمد سالانه آنها بیش از 11.8 میلارد دلار است و و تقریباً 27 درصد از کل سهم بذر مورد استفاده در مزرعه‌داری کشاورزی تک محصولی و مدرن را به خود اختصاص داده است.
داپونت (Dupont)
این شرکت آمریکایی در زمینه تجارت بذر سالانه درآمدی بیش از 4 میلیارد دارد. سهم آنها در بازار بذر برابر با 17 درصد می‌باشد. داپونت یکی از بزرگترین شرکت‌های شیمیایی در سطح جهان است، شرکتی متشکل از مهندسین شیمیایی، و نه کشاورزان و یا کارشناسان کشاورزی. داپونت همراه با دو غول دیگر کشاورزی، مونسانتو و کراگیل، بیش از 25 میلیون دلار را برای رد و عدم تصویب لایحه نصب برچسب‌های تراریخته در آمریکا صرف نموده است.
سیجنا (Sygneta)
این شرکت سوئیسی بزرگترین رقیب خارجی مونسانتو است. آنها 9 درصد از سهم بازار بذر را به خود اختصاص داده‌اند، اما اخیراً بیش از 15.4 میلیون دلار را برای حمایت از محصولات تراریخته صرف کرده‌اند. آنها سومین سیلوی بذر در سطح جهان را به خود اختصاص داده‌اند.
گروه لیماگرین (Groupe Limagrain)
در حال حاضر، این شرکت فرانسوی چهارمین شرکت بزرگ در زمینه تجارت بذر در سطح جهان است. آنها 5 درصد از سهم بازار بذر را به خود اختصاص داده‌اند و رقم فروش سالانه آنها برابر 1.5 میلیارد یورو است. ابتدا شرکت مذکور با کشاورزان سنتی همکاری مفیدی داشت، اما با ورود بیوفناوری، این همکاری پایان یافت.
لند او لیکز (Land 'O Lakes)
مطابق با گزارشات، سهم این شرکت از بازار بذر برابر با 4 درصد است. این شرکت آمریکایی در کسب درآمد از ماه آگوست سال 2013 به بعد رشد بالایی داشته است، و از این نظر با فروش 3.9 میلیارد دلاری در مدت زمان چهارماهه آن سال در صدر شرکت‌های فعال در زمینه بذر قرار گرفته و سود خالص برابر 76.9 میلیون دلار در سال را به خود اختصاص داده است.
کی‌دبلیو‌اس ای‌جی (KWS AG)
این شرکت آلمانی حدوداً سه درصد از سهم بازار بذر را به خود اختصاص داده است و رقمی بیش از 702 میلیون دلار را کسب نموده است.
بایر کراپ‌ساینس (Bayer CropScience)
این شرکت، یک شرکت آلمانی با سهم دو درصدی از بازار بذر، و فروش سالیانه 525 میلیون دلار، در رده هفتم لیست ده شرکت اصلی تولید محصولات تراریخته قرار می‌گیرد.
علاوه بر هفت مورد فوق، دو شرکت ژاپنی ساکاتا (Sakata)، و تاکی (TAkii) با سهمی کمتر از 2 درصد و شرکت دانمارکی دی‌ال‌ال-تریفولیوم (DL-Trifolium) نیز در انتهای این لیست قرار می‌گیرند. سه شرکت مذکور از فروش سالیانه 4 الی 5 میلیون دلار آمریکا برخوردار هستند.
محصولات اصلی تراریخته در آمریکا
از زمانی که استفاده از محصولات تراریخته مورد تایید وزارت کشاورزی، سازمان غذا و دارو و سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا قرار گرفت، و برای اولین بار در سال 1996 زمین‌های کشاورزی در آمریکا زیر کشت این گونه از محصولات رفت، کشت و تولید آنها به شکل چشمگیری افزایش یافته است. بیش از 90 درصد از اراضی زیرکشت اختصاص یافته به سویا، پنبه و ذرت در آمریکا برای کاشت و برداشت محصولات ترایخته مورد استفاده قرار می‌گیرند. سایر محصولات مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا عبارتند از چقندر قند، یونجه، کلزا، پاپایا و کدوی حلوایی. اخیراً تولید نوعی از سیب که به رنگ قهوه‌ای در نمی‌آید و در برابر پوسیدگی مقاوم است، به همراه گوجه‌های مقاوم و ضدپوسیدگی نیز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده‌اند.
همچنین بررسی مجوزهای ارائه شده توسط وزارت کشاورزی و سازمان غذا و داروی آمریکا، مراجع قانونی محصولات تراریخته همراه با سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا نیز حائز اهمیت است، البته ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که تمامی مجوزهای ارائه شده برای محصولات تصویب شده به معنای ارائه‌ی مجوز به منظور استفاده تجاری و عرضه‌ی آنها در بازارهای داخلی و خارج آمریکا نمی‌باشد.
برای تولید تجاری محصولات تراریخته، شرکت‌های بیوفناوری باید برای دستیابی به «وضعیت رفع منع قانونی» یعنی دریافت چراغ سبز از سوی وزارت کشاورزی آمریکا برای کاشت، برداشت و توزیع بدون محدودیت این نوع از محصولات اقدام نمایند.
نمودار زیر نشان دهنده محصولاتی است که در آمریکا تولید و عرضه‌ی آنها مجاز می‌باشد،. ده محصولی که با رنگ سبز نشان داده شده‌اند هم اکنون در آمریکا تولید می‌شوند و در ادامه به توضیح آنها پرداخته خواهد شد.
1. ذرت
ذرت‌های تراریخته در محصولات غذایی متعددی در آمریکا استفاده می‌شوند. این محصول برای تولید مولفه‌های غذایی متفاوتی در غذا و نوشیدنی‌های فراوری شده، شامل شربت ذرت حاوی فروکتوز و نشاسته‌ی ذرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما مقادیر بالایی از ذرت تراریخته برداشتی در سطح جهان برای تغذیه حیوانات مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین بخشی از این محصولات به سوخت‌های بیوفناوری تبدیل می‌شود.
Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:8.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:107%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-language:FA;}2. سویا
Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin-top:0in; mso-para-margin-right:0in; mso-para-margin-bottom:8.0pt; mso-para-margin-left:0in; line-height:107%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-language:FA;}
دومین محصول بزرگ تراریخته در آمریکا پس از ذرت، سویا است، سویای تراریخته عمدتاً در غذای حیوانات و تولید روغن سویا مورد استفاده قرار می‌گیرد، روغنی که در سطحی گسترده برای غذاهای فراوری شده و زنجیره‌های رستورانی استفاده می‌شود. در واقع، روغن سویا 61 درصد از میزان مصرف روغن سبزیجات در آمریکا را به خود اختصاص می‌دهد.
3. پنبه
بخش اعظم پنبه‌ی تراریخته‌ی کشت شده به دانه و بذر پنبه تبدیل می‌شود، که از آن روغن مخصوص سرخ کردن بدست می‌آید و در رستوران‌ها و غذاهای بسته‌بندی شده نظیر چیپس سیب زمینی، مواردی مانند روغن جامد و حتی در مواردی نظیر کنسروهای صدف خوراکی دودی شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از بخش‌های این گیاه همچنین برای تغذیه دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. سیب زمینی
یک محصول تراریخته به نسبت جدیدتر، سیب زمینی مقاوم در برابر پوسیدگی است، پیرامون این محصول ادعا می‌شود که با قرار گرفتن در معرض حرارت زیاد، مواد سرطان زای کمتری تولید می‌شود. اگرچه تا به حال از این محصول در صنایع غذایی زیاد استفاده نشده است، اما انتظار می‌رود که این محصول نیز جای خود را همانند سایر محصولات در بازار باز کند.
5. پاپایا
این محصول که بخش اعظم آن در منطقه هاوایی تولید می‌شود، به گونه‌ای مهندسی و پرورش یافته است که در برابر ویروس لکه قهوه‌ای، مخرب گیاه پاپایا مقاوم است، این محصول برای نخستین بار در اواخر دهه 1990 تولید شد.
6. کدو
اگرچه مطابق با برخی از تخمین‌ها، 25000 جریب از زمین‌های کشاورزی فقط به کدوی تراریخته اختصاص یافته است، اما کدوی سبز و کدو حلوایی از اواسط تا پایان دهه 90 در آمریکا عرضه شده‌اند.
7. کلزا
اگرچه مطابق با برخی از تخمین‌ها، 25000 جریب از زمین‌های کشاورزی فقط به کدوی تراریخته اختصاص یافته است، اما کدوی سبز و کدو حلوایی از اواسط تا پایان دهه 90 در آمریکا عرضه شده‌اند.
8. یونجه
در یک تصمیم جنجالی در سال 2011، سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده تجاری از یونجه تراریخته را مجاز اعلام نمود، این نوع از یونجه در برابر سموم آفت کش مقاوم می‌باشد و عمدتاً برای تغذیه دام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
9. سیب
یکی دیگر از محصولات تراریخته جدید، سیب تولیدی شرکت بیوفناوری کاناداست که حتی پس از بریده شدن هم تغییر رنگ نمی‌دهد. این محصول هم اخیراً مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفته است. موسسه مذکور خوردن این نوع از سیب را بدون ضرر دانسته ، امری که به معنای ظهور آن در بازار است.
10. چقندر قند
بیش از نیمی از شکر تولید شده در آمریکا محصول چقندرهای قند تراریخته می‌باشد، محصولی که از سال 2008 تولید آن آغاز شده است. اگرچه استفاده از این محصول بنا به دلایل امنیتی مدتی ممنوع اعلام شد، اما تولید این محصول از سال 2011دوباره ادامه یافته است.
محصولات تراریخته، فرصت یا تهدید
اگرچه تولیدکنندگان و مدافعان محصولات تراریخته برای این نوع از محصولات نقاط مثبت بسیاری را ذکر می‌کنند، مواردی مانند مقاومت در برابر آفات، محصولات با کیفیت بیشتر، میزان بالاتر تولید، حمایت زیست محیطی، پشتیبانی بالا از این گونه محصولات، ارزش غذایی بالاتر، کاهش در مصرف سموم و آفت کش‌ها، درآمد بیشتر برای کشاورزان و مزرعه‌داران و تولید کنندگان محصولات غذایی، کاهش قطع درختان و عدم نابودی جنگل‌ها، کاهش گرمای زمین، کاهش قیمت مواد غذایی و ارائه محصولات غذایی جدید، اما این فقط بخشی از حقیقت محصولات تراریخته است، چرا که مطالعات متعددی آسیب‌زا بودن محصولات تراریخته را تاکنون به اثبات رسانیده‌اند.
اگر اطمینان ندارید که آنچه مصرف می‌کنید محصول تراریخته است یا نه، این فقط مشکل و مختص شما نیست، حداقل در آمریکا، علیرغم شکایت‌ها و درخواست‌های متعدد ارائه شده به دولت یا سیستم قضایی فدرال برای نشانه‌گذاری محصولات تراریخته، هیچیک از این موارد انجام نشده است. امر مذکور بدین معناست که هنوز هم شرکت‌ها ملزم نشده‌اند که اطلاعاتی را پیرامون تراریخته بودن محصولاتشان به مشتریان ارائه نمایند. شاید از خود بپرسید که ماجرا از چه قرار است؟
اما بیش از 60 کشور تاکنون به دلایل متعدد نصب برچسب تراریخته را روی این گونه محصولات اجباری نموده‌اند (یا به طور کلی عرضه، فروش و مصرف این گونه محصولات را ممنوع کرده‌اند)، موارد زیر فقط بخشی از این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها هستند:
1. آیا این محصولات از نظر سلامتی و غذایی ایمن هستند؟ شرکت های مونسانتو، سینجنتا، داپونت و داو مدعی هستند که تمامی محصولات تراریخته‌اشان همه الزامات سلامت و ایمنی را برآورده می‌سازند. اما حقیقت امرچیز دیگری است، چرا که در این باره تحقیقات بلند و با دامنه زمانی طولانی پیرامون تاثیرات واقعی این محصولات روی بدن انسان صورت نگرفته است. جهت اخذ مهر تایید از وزارت کشاوری آمریکا، چندین فرآیند لازم است که ثابت کننده امنیت این موارد هستند (اگرچه این فرآیندها کافی نیستند و در موارد بسیاری این فرآیندها دور زده می‌شوند)، اما محصولات تراریخته از اواسط دهه نود در زنجیره‌ی غذایی بشر قرار گرفته‌اند، و به همین دلیل هنوز هم برای قضاوت درباره تاثیر واقعی این محصولات روی سلامت بدن زود است.
2. تهدیدات شناخته شده برای سلامت: آنچه که ما به طور قطع می‌دانیم این است که وقتی در ساختار ژنتیکی یک محصول تغییری ایجاد می‌شود، ژن‌های آن محصول مجبور می‌شوند تا ویژگی‌ها و کارکردهای خاصی را بروز دهند (مثلاً کشتن آفات) و کارکردهای دیگر را تعطیل نمایند. برای انجام این امر، دانشمندان بخش‌هایی از ژن را «برجسته می‌سازند، بخش‌هایی را تضعیف می‌کنند و بخش‌هایی را نیز حذف می‌کنند»، این امر می‌تواند سبب ایجاد آلرژی‌هایی (آلرژی‌های تنفسی، پوستی و گوارشی) بود که معمولاً توسط محصولات غیرتراریخته ایجاد نمی‌شود.
3. استفاده زیاد از سموم آفات‌کش و هرزکش: با توجه به ماهیت آنها، بذرهای تراریخته نیازمند سموم آفت‌کش و هرزکش می‌باشند. این در حالی است که در برخی از موارد، تولید کنندگان مدعی هستند که استفاده از سموم آفت‌کش با گذشت زمان و ادامه کشت محصول کاهش می‌یابد، اما تحقیقات انجام شده در سال 2012 نشان داد که این میزان نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش هم داشته است، امری که تاثیرات منفی بیشتری را روی محیط زیست و بدن انسان باقی خواهد گذاشت.
یکی دیگر از نتایج منفی استفاده زیاد از سموم مورد استفاده در کشت محصولات تراریختی، وارد شدن این سموم به خون زنان باردار و همچنین جنین موجود در رحم آنها می‌باشد. این سموم بر جنین تاثیرات بسیار منفی داشته و سبب بروز اختلالات ژنتیکی در کودک می‌شود و کودکانی با اختلالات جسمی و مغزی متولد می‌شوند.
4. سموم آفت‌کش و سلامت دستگاه گوارش: کارکرد اصلی سموم آفت‌کش و هرزکش، دفع و کشتن گیاهان هرز و حشرات است. گلیفوسیت، رایج‌ترین هرزکش مورد استفاده برای محصولات تراریخته است، که تحقیقات انجام شده نشان داده است که روی باکتری‌های هاضمه موجود در دستگاه گوارش انسان تاثیر منفی دارد و سبب از بین رفتن آنها می‌شود. همچنین این عامل می‌تواند سبب بروز حساسیت‌های شدید غذایی و گوارشی و به وجود آمدن تومورهای مختلف در دستگاه گوارش گردد.
5. سرطان: سموم کشنده علفهای هرز و حشرات و همچنین محصولات تراریخته سبب بروز روزافزون خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان می‌شود.
یک تحقیق اخیر که در مجله غذا و مسمومیت شیمیایی منتشر شده است، ارتباط غذاها و محصولات تراریخته با افزایش خطر ابتلای به سرطان را در حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است. مطابق با این تحقیق، موش‌هایی که در آزمایشگاه از غلات تراریخته تغذیه کرده‌اند، پیش از بلوغ مرده‌اند، و اکثر آنها در بدن خود یک تومور با سایز تقریبی توپ گلف را داشته‌اند. 50 درصد از موش‌های نر و 70 درصد موش های ماده‌ای که با غلات تراریخته تغذیه شده‌اند، پیش از بلوغ مرده‌اند. علاوه بر داشتن تومور در بدنشان، آسیب‌های دیگری در کبد و کلیه‌های این موش‌ها نیز مشاهده شده است.
غلات استفاده شده در تحقیق مذکور تولید شرکت آمریکایی مونسانتو بوده‌اند. همچنین استفاده از محصولات سایر شرکت‌های بزرگ آمریکایی تولید محصولات تراریخته نیز نتایج مشابهی را در بر داشته است. چرا که با توجه به مقاوم بودن محصولات تراریخته و مهندسی شدن ژنتیک آنها، تمامی این شرکت‌ها مقادیر عظیمی از سموم را برای کشتن آفات و علفهای هرز استفاده می‌کنند، و این میزان استفاده بالا از سموم سبب وارد آمدن آسیب جدی به دی‌ان‌ای و ناباروری در مصرف کنندگان می‌شود.
6. تاثیرات منفی بر محیط زیست: محصولات تراریخته و سموم لازمه برای تولید آنها سبب وارد آمدن آسیب‌های بسیار شدید و همچنین بر هم خوردن تعادل زیست محیطی می‌شوند، از این موارد می‌توان به آلودگی هوا، آب و خاک اشاره کرد. گلیفوسیت، که توسط شرکت مونسانتو بازاریابی و عرضه می‌شود، در واقع یک نوع آنتی‌بیوتیک است که می‌تواند کیفیت و باروری خاک را به کلی از بین ببرد و بنابراین سبب وارد آمدن آسیب به ارزش غذایی گیاه نیز شود. گرده‌افشانی میان گیاهان تراریخته و گیاهان معمولی نیز امری بسیار رایج است، امری که می‌تواند سبب نابودی انواع طبیعی گیاهان در طبیعت گردد.
7. حشرات و آفات بسیار قوی و بزرگ: علیرغم ادعاهایی مبنی بر این که سموم مورد استفاده برای محصولات تراریخته می‌توانند کشاورزان و محصولات را در برابر آفات و علفهای هرز بیمه کنند، اما تحقیقات صورت گرفته نشانگر عکس این موضوع هستند. کشاورزان در میدوست هم اکنون در تلاش برای دفع حشرات و آفاتی عظیم و قوی هستند که در برابر سموم مذکور مقاوم شده اند. این گونه آفات به محصولات و تجهیزات کشاورزی آسیب میزنند و کشاورزان باید برای مقابله با آنها و خرید سموم قویتر، هزینه های بیشتری نمایند.
8. مسئله حق انحصاری: در بطن صنعت تولید محصولات تراریخته، مالکیت صنفی و حق انحصاری برای محصولات تراریخته وجود دارد که غول‌های تولید محصولات تراریخته، مثل مونسانتو، حقوق مربوطه را در اختیار دارند. آنها برای حفظ این حق و حفظ تجارت و سود خود حاضرند به هرکاری دست بزنند و مسئله سلامت افراد و محیط زیست اصلاً برای آنها اهمیتی ندارد.
9. حمایت تشکیلاتی: چندسال پیش، دولت آمریکا لایحه‌ای با نام «قانون حمایت از شرکت مونسانتو» را تصویب نمود که در واقع به شرکت‌های بیوفناوری امنیت قضایی می‌دهد، بنابراین حتی در صورتی که دادگاهی به غیرمجاز بودن محصولات تراریخته حکم دهد، بازهم این شرکت‌ها می‌توانند به کار خود ادامه دهند.
10. عرضه‌ی گسترده: بدون توجه به این که محصولات تراریخته ایمن هستند یا آسیب‌زا، هر روزه میلیون‌ها نفر در آمریکا و سایر کشورهای جهان (به ویژه کشورهای در حال توسعه و کشورهای با اقتصاد ضعیف‌تر) محصولات تراریخته را مصرف می‌کنند، چرا که روی بسته‌های این محصولات برچسب تراریخته نصب نشده و یا اطلاعاتی درباره آنها ارائه نمی‌شود و یاد در صورت ارائه‌ی اطلاعات، حقایق منفی آنها پنهان می‌شود. آیا مصرف کنندگان حق ندارند بدانند چه چیزی را می‌خورند؟ از نظر شرکت مونسانتو و سایر شرکت‌های تولید محصولات تراریخته خیر! هر ساله در آمریکا و برخی از کشورهای آمریکای لاتین و اروپا بحث‌ها و شکایاتی مطرح می‌شود که باید حتماً روی بسته‌بندی این گونه محصولات برچسب و نشان تراریخته نصب شود، اما شرکت‌هایی مثل مونسانتو با استفاده از سرمایه کلان خود، باج‌دهی و لابی‌های قوی، از این امر پیشگیری می‌کنند.
قوانین و مقررات مرتبط با محصولات تراریخته
از زمان معرفی محصولات تراریخته و تولید تجاری آنها، آمریکا به تنهایی 105.7 میلیون جریب زمین، یعنی 63 درصد از کل زمین‌های اختصاص یافته به کاشت و برداشت محصولات تراریخته را به خود اختصاص داده است.
در هجدهم آوریل 2004، در اروپا قوانین جدیدی برای نصب برجسب تراریخته روی این گونه محصولات وضع و اجرا گردید. امر مذکور برای مشترین بدین معنا بود که محصولات بیشتر و بیشتری باید نشانه‌گذاری می‌شدند. اما برای صنایع غذایی این امر به معنای همراهی و همکاری آنها با سازمان‌ها و سیستم‌های نظارتی است که به کنترل و تایید وضعیت کالاها می‌پردازند، و همچنین کاهش فروش را برای این شرکت‌ها در بر خواهد داشت.
قوانین پیشین: مبتنی بر شواهد
راهنکاری پیشین برای نصب برچسب تراریخته بخشی از قوانین مصوب سال 1997 اتحادیه اروپا بودند. محصولات غذایی تراریخته باید تنها در صورتی برچسب می‌داشتند که محتوای تراریختی آنها در محصول پایانی قابل مشاهده بود. امری که از طریق بررسی دی‌ان‌ای محصول صورت می‌گرفت و می‌توانست تفاوت‌هایی را میان محصول معمولی و تراریخته نشان دهد.
اما با گذشت زمان و افزایش آگاهی عمومی نسبت به این گونه محصولات، مضرات و آسیب‌های احتمالی آنها، اتحادیه اروپا نصب برچسب تراریخته را برای تمامی این نوع از محصولات اجباری نموده است.
آمریکا
برخلاف اتخادیه اروپا که از سیستم جامعی برای رسیدگی و کنترل عرضه‌ی محصولات تراریخته به بازار برخوردار می‌باشد، اما آمریکا از سیستم قانونی منعطفتری نسبت به تولید و عرضه‌ی محصولات تراریخته برخودار هستند.
در آمریکا سه سازمان مسئول کنترل تولید و عرضه محصولات تراریخته هستند: سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، سازمان حمایت از محیط زیست (EPA) و وزارت کشاوری آمریکا.
با وجود شکایت‌ها، اعتراضات و طرح دعاوی متعدد در دادگاه‌های آمریکایی و بین‌المللی علیه غول‌های صنعت تولید محصولات تراریخته، اما همچنان، نصب برچسب تراریخته روی این گونه محصولات اختیاری است. امری که به نوبه‌ی خود با فشار غول‌های صنعتی مانند مونسانتو به سرانجام نمی‌رسد، چرا که با وجود افزایش آگاهی نسبت به عدم سلامت و آسیب‌زا بودن این گونه محصولات، اجباری شدن نصب برچسب می‌تواند ضررهای هنگفتی را برای این شرکت‌ها در بر داشته باشد.
همچنین شرکت‌های بزرگ تولید کننده محصولات تراریخته در آمریکا، محصولات خود را به سایر کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه صادر می‌کنند. تاکنون ادعاهای زیادی مبنی بر این مسئله مطرح شده است که روی محصولات تراریخته صادراتی شرکت‌های آمریکایی (به ویژه مونسانتو) در مقایسه با آنچه که در خود آمریکا مصرف می‌شود کنترل‌ها و آزمایشات کمتری صورت می‌گیرد، بنابراین محصولات تراریخته وارداتی آسیب‌های جدی و جبران ناپذیری را بر سلامت افراد، محیط زیست و آینده‌ی این کشورها برجای می‌گذارد.
بنا به دلایل فوق الذکر، و تردید نسبت به سلامت بذورات و محصولات تراریخته آمریکایی، کشورهای زیادی واردات، کاشت، تولید و یا به طور کلی مصرف محصولات تراریخته را ممنوع اعلام کرده‌اند. 38 کشور کاشت و تولید محصولات تراریخته را رسماً ممنوع اعلام کرده‌اند (به عنوان مثال روسیه)، و فقط 28 کشور به کاشت و تولید این نوع از محصولات می‌پردازند (به عنوان مثال آمریکا و سوئیس). بنابراین تصویر ایجاد شده توسط صنعت بیوفناوری و دولت آمریکا مبنی بر این که محصولات تراریخته مورد قبول اکثر کشورهای جهان هستند دیگر تصور درستی نیست.
همواره در بسیاری از کشورهای جهان، به ویژه کشورهای در حال توسعه، نسبت به واردات، تولید و عرضه محصولات تراریخته آمریکایی اعتراضاتی صورت می‌گیرد، امری که به نوبه خود نشانگر افزایش آگاهی عمومی نسبت به محصولات تراریخته است. شاید عامل دیگر اعتراضات علیه محصولات تراریخته، جنایاتی باشد که شرکت‌هایی مانند مونسانتو انجام داده‌اند (به عنوان مثال فعالیت‌های شیمیایی و میکروبی شرکت مونسانتو، تحقیقات این شرکت روی اورانیوم و تولید بمب اتم با اتکا بر این تحقیقات، تولید و انتشار عامل نارنجي و جنايات فاجعه‌بار مونسانتو در جنگ ويتنام جهت نابودی جنگل‌های این کشور و تخریب پناهگاه چریک‌های ویتنامی و ....).
آیا هنوز هم برای مصرف محصولات تراریخته (به ویژه تولید شرکت مونسانتو) تمایلی دارید؟
نظرات بینندگان
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *