اسناد خلیج فارس، خانم باشی و تهران دوره ناصری در مخزن اسناد ملی ایران

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، تعدادی از اهالی رسانه از مخزن آرشیو ملی ایران و بخشهای مختلف آن بازدید کردند.

بر اساس این گزارش نخستین بخش به مرمت اختصاص دارد که در این مرحله هر اثری که وارد سازمان اسناد و کتابخانه ملی می شود وارد این بخش شده و برایش شناسنامه مرمتی تهیه می شود که شامل شناسنامه فیزیکی ، آسیب های وارد شده به اثر و دیگر موارد مربوط به اثر مورد نظر است.

سپس این شناسنامه از مراحل مختلفی که طی آنها کارهایی روی اثر مورد نظر انجام می شود، تکمیل می شود و بعد از آن به آزمایشگاه بیولوژی وارد می شود.

اگر سند تاریخی مورد نظر آلوده باشد در آزمایشگاه وارد بخش ضد عفونی می شود و مدت 72 ساعت در دستگاه قرار می گیرد. در این بخش اگر اسناد دارای مرمت های قدیمی یا غیر اصولی باشند، با توجه به نوع جوهر اثر که می تواند خشک یا خیس باشد، از روش مرمتی متناسب با آن استفاده می کنیم و قسمتهایی از اثر را با کاغذ مخصوص بازسازی می کنیم.

در بخشی از این بازدید کارشناس ویژه بخش مرمت گفت: قدیمی ترین سند مرمت شده در این بخش مربوط به دوره ایلخانیان بوده است.

نگار رئیسیان کارشناس مسئول آزمایشگاه بیولوژی نیز در حاشیه این بازدید گفت: در این آزمایشگاه پایش آثار را با مخازن انجام می دهیم که این کار به منظور پیشگیری از آسیب‌های دوره ای صورت می گیرد. همچنین بررسی آلودگی بیولوژی منابع قبل از انتقال به مخازن در این قسمت صورت می گیرد که در این راستا باید گفت باکتری ها، قارچ ها و حشرات از منابع بیولوژیک و عامل بسیاری از آلودگی‌ها محسوب می شوند.

در ادامه این بازدید که وارد آزمایشگاه شیمی مخزن آرشیو ملی شدیم، فاطمه قدرتی رئیس گروه آسیب شناسی این آزمایشگاه گفت: پس از آزمایشگاه بیولوژی اسناد تاریخی به این مکان منتقل می شوند و فعالیت‌های مربوطه روی آنها انجام می شود.

از دیگر بخش هایی که مورد بازدید قرار گرفت می توان به قسمت‌های مربوط به اسناد نقاشی‌ها و تابلو‌ها، بخش مربوط به مخازن اسناد دولتی و تمبرها اشاره کرد.

عباس فاتحی مدیر کل اطلاع رسانی و ارتباطات مخزن آرشیو ملی که دراین برنامه ما را همراهی می کرد با اشاره به اصلی ترین ویژگیهای مخازن اسناد ملی  گفت: در این مکان هیچ گونه فاضلابی وجود ندارد علاوه بر اینکه سیستم تهویه هوا و همچنین سیستم بازیابی متناسب با شرایطی طراحی شده که به اسناد هیچ گونه آسیبی وارد نشود.

در این مکان درجه  حرارت 22 درجه و رطوبت بین 50 تا 55 درجه است.

در بخش مربوط به تابلوهای نقاشی، نقاشی‌هایی مربوط به دوره های مختلف تاریخی را مشاهده کردیم که یکی از آنها مربوط به سردار الممالک، حاکم کاشان بوده است.

از مخزن اسناد ملی که  به نقاشی های تاریخی اختصاص پیدا کرده بود بازدید شد در این بخش نقشه تهران در دوره ناصری، نقاشی های با قدمت بسیار درباره تعلق خلیج فارس به ایران، اثر روبان دوزی پروین اعتصامی و همچنین نقاشی مربوط به چهره خانم باشی آخرین همسر ناصر الدین شاه را تماشا کردیم که هر یک در جای خود از جذابیت های منحصر به فردی برخوردار است.

فاتحی در بخش دیگری از توضیحات خود با اشاره به شرایط نگهداری از این نقاشی‌ها در بخش ویژه ای که به آنها اختصاص پیدا کرده، اظهار کرد: دما دراین بخش نباید خیلی بالا یا خیلی پایین باشد همچنین نور مستقیم نیز نباید به نقاشی ها بتابد حتی بسیاری از نقاشی ها در شرایط ویژه تری و درحالی که تاریکی کامل وجود دارد نگهداری می شوند.

وی همچنین ادامه داد: بخش ویژه مخزن اسناد ملی از یک سیستم هوشمند اعلان اطفای حریق برخوردار است. 

فاتحی با اشاره به قدیمی ترین سند موجود دراین بخش گفت: قدیمی ترین سند موجود در بخش تابلوها، نقاشی ها و اسناد مربوط به سال 726 هجری قمری و دولت آق قویونلوها است که جهت آسیب وارد نشدن به آن در تالاری جداگانه نگهداری می شوند که امکان بازدید از آن وجود ندارد.

وی با اشاره به ارزشمندترین سند موجود در این بخش از نظر بعد مالی گفت: برخی اسناد مانند نقشه آب زاینده رود که شیخ بهایی آن را کشیده و به عنوان مبنایی برای تقسیم آب زاینده رود قرار گرفت و همچنین تعداد بسیاری از اسناد و فرامین از نظر مالی ارزشمند ترین اسناد محسوب می شوند.

مدیر کل اطلاع رسانی سازمان اسناد با اشاره به برخی از اسناد ارزشمند تاریخی و ملی که در اختیار وزارت اطلاعات قرار دارد، گفت: تعداد بسیاری از اسناد از جمله اسناد مربوط به 28 مرداد و کودتایی که در این روز اتفاق افتاد و همچنین اسنادی که تولید آنها مربوط به 20 سال پیش از انقلاب و از زمان تشکیل ساواک است در اختیار وزارت اطلاعات قرار دارد.

وی با اشاره به حوزه های مورد علاقه گردشگران خارجی و مسئولان آنها که ازسازمان اسناد و کتابخانه ملی بازدید می کنند، گفت: بسیاری از مسئولان دیگر کشورها که بنا به مناسبت‌هایی امکان بازدید از این بخش را پیدا می کنند متناسب با حوزه تخصصی خود علاقمند به کسب اطلاعاتی در بخشهای مختلف هستند.

بخش دیگری از این بازدید به تالار تمبرها اختصاص پیدا کرد که در این بخش برخی تمبرها مربوط به اسناد فرش در سال 1322 و فرشهایی که از نقشه کرمان برخوردار بودند، تمبرهای مربوط به سال 1329 و ازدواج محمد رضا پهلوی با ثریا، اسناد فرامینی شامل اسناد ویژه و حکم نامه‌ها از دیگر حوزه های موجود دراین بخش بودند.

و در پایان در مخزن اسناد ملی به بازدیدی کوتاه مدت از بخش اسناد ویژه اختصاص پیدا کرد که در این بخش اسنادی ویژه نگهداری می شود ودمای هوا در این قسمت بین 18 تا 24 درجه سانتیگراد است.

تالار پژوهش آخرین بخشی بود که خبرنگاران از آن بازدید کردند. دراین تالار تمامی اطلاعات مربوط  به اثار وارد شده و ثبت شده در سازمان اسناد و ساختمان آرشیو ملی ایران وجود دارد.