ایجاد لیزینگ در جهت نوسازی ناوگان دریایی

به گزارش گروه اقتصاد ، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در فضای پس از بر جام و شرایط جدید ایجاد شده برای کشور به بازخوانی موقعیت ایران در فضای حمل و نقل بین‌المللی نیاز است، گفت: در حوزه حمل و نقل هوایی و دریایی بخش عمده‌ای از تأسیسات زیربنایی در شرایط کنونی نیز وجود دارد. قطعاً این حرف به این معنی نیست که ما نیاز به توسعه در این دو حوزه نداریم بلکه در حوزه هوایی نیاز به ایجاد فرودگاه‌های جدید و در حوزه دریایی نیاز به ایجاد بنادر وجود دارد ولی همین بنادر و فرودگاه‌ها ظرفیت خیلی بیشتری دارند که می‌توانیم از آنها استفاده بهتری کنیم که این مهم با تمرکز بر سیاست افزایش نرخ بهره‌وری محقق می‌شود.
 
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه هوایی ادامه داد: اتفاقات خوبی در این حوزه در حال رخ دادن است و به همین مقدار حوزه دریا برای ما اهمیت دارد و موقعیت استراتژیک ما به گونه‌ای است که سهم ما از مجموعه تجارت دریایی بیش از آنچه امروز وجود دارد است.
 
وی یادآور شد: بخشی از این موضوع به مباحث سخت‌افزاری بر می‌گردد و بخشی دیگر به مفاهیم فرایندی، نرم‌افزاری، معاهدات بین‌المللی و کاهش هزینه‌ها و همچنین در تعریف کریدورهای جدید و انواع مشارکت‌ها مثل مسائل بیمه و تأمین مالی مربوط می‌شود.
 
آخوندی با تاکید بر اینکه در مقطع پسا بر جام می‌توان تمرکز بسیار جدی‌تری در حوزه دریا داشت و این حوزه می‌تواند یکی از حوزه‌هایی باشد که به سرعت رشد کند اضافه کرد: در حوزه بنگاه‌داری نیز فارغ از اینکه نحوه مدیریت و حکمرانی شرکت‌ها چگونه است این شرکت‌ها ظرفیت‌های ملی ایران هستند که یقین دارم می‌توانیم خیلی بیش از اینها در این حوزه فعالیت کنیم.
 
وی فعالیت در حوزه‌های آموزش نیروی انسانی و حتی ورود آموزش‌های دریایی به کتاب‌های درسی دانش‌آموزان را یکی از اقداماتی خواند که کار آن آغاز شده است و یادآور شد: از حوزه آموزش تا حوزه تجارت دریایی دامنه‌ای است که می‌شود روی آن تمرکز کرد و لازم است که ما در این زمینه‌ها ورود و اقدام کنیم.
 
عضو کابینه دولت تدبیر و امید اصلی‌ترین هدف پیشرو در حوزه دریایی را افزایش قدرت رقابت‌پذیری ایران در سطح جهان خواند و گفت: باید دقت شود که چه چیزی می‌تواند این قدرت رقابت‌پذیری را افزایش دهد. قطعاً بخشی از این مسئله به فناوری و دانش، قوانین و مقررات و مسائل حقوقی برمی‌گردد و بخشی دیگر به وجود سرمایه، تجهیزات دریایی و بندری و نیروی انسانی مجرب و غیره مربوط می‌شود و مجموعه همه این عوامل است که توان رقابت‌پذیری ایران را ارتقاء می‌بخشد.
 
آخوندی با تاکید بر اینکه بسیار اهمیت دارد ما در این صنعت دید بین‌المللی داشته باشیم، اظهار کرد: این صنعت جزء حوزه‌هایی است که ۱۰۰ درصد جهانی است و با حوزه‌های ریلی و جاده‌ای متفاوت است البته در این دو حوزه نیز عوامل جهانی تأثیرگذار هستند ولی حوزه تأثیر و تأثر حوزه دریایی و هوایی از عوامل بین‌المللی بسیار بیشتر از دو حوزه جاده‌ای و ریلی است چرا که در دو حوزه دریایی و هوایی ما در فضایی آزاد فعالیت می‌کنیم بنابراین از ابتدا باید مبنا کلاس کار جهانی باشد.
 
وی با بیان اینکه قطعاً مدافع حمایت از صنایع داخلی هستم ولی این صنعت باید بتواند در سطح کلاس جهانی قابلیت رقابت داشته باشد گفت: اگر توانایی رقابت وجود داشته باشد از صنعت حمایت می‌شود و قطعاً نتیجه مطلوب مدنظر حاصل می‌شود.
 
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه باید تمرکز در حوزه دریایی فارغ از مباحث نظامی از موضوعات حمل بار فراتر رفت افزود: قاعدتاً باید در حوزه‌های حمل مسافر، تفریحات، ورزش‌های دریایی و غیره نیز فعالیت کرد و نباید فقط در حوزه جابه‌جایی بار متوقف شد.
 
وی ادامه داد: اگر بخواهیم در حوزه دریا و دریانوردی موقعیت ممتاز بین‌المللی داشته باشیم باید در این حوزه‌ها فعالیت کنیم. در کنار حوزه نیروی انسانی باید نظام مدیریتی جامعی وجود داشته باشد تا بتوانیم در سطح بین‌المللی عرض‌اندام کنیم.
 
آخوندی تاکید کرد: شاید تا پیش از این به دلیل وجود تحریم‌ها نمی‌توانستیم در خیلی از حوزه‌ها فعالیت کنیم ولی امروز شرایط برای ورود به این حوزه‌ها مهیا شده است. وی اظهار داشت: در تمام حوزه‌های حمل و نقلی چند بحث ثابت مطرح است که تنظیم مقررات و قوانین، زیرساخت و ناوگان سه بحث مطرح در تمامی شقوق حمل و نقل است.
 
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در حوزه وضع مقررات باید تمرکز وجود داشته باشد چراکه یکی از مهم‌ترین خاصیت مقررات متمرکز بودن آن است تا تضاد ایجاد نشود، گفت: قطعاً در هیچ جای دنیا نیز پیشنهاد نمی‌شود که تعدد و تنوع در حوزه وضع مقررات و قوانین وجود داشته باشد.
 
وی ادامه داد: در حوزه زیرساخت نیز اصلی‌ترین مسئله این است که این حوزه تا حد زیادی انحصار طبیعی دارد و نمی‌توان آن را به شکل واقعی در بخش رقابتی وارد کرد و در واقع اگر انحصار طبیعی را به هر کسی واگذار کنیم در واقع انتقال رانت صورت گرفته است. البته این سخن به این معنی نیست که خدمات بندری باید دولتی شود ولی مهم این است که شما آیا می‌توانید زیرساخت را در اختیار یک نفر قرار دهید و رقابت هم ایجاد کنید؟
 
آخوندی با بیان اینکه واگذاری انحصارات طبیعی به یک نفر از بین بردن اصل رقابت‌پذیری است، گفت: بیش از ۲۰ سال است که روی موضوع خصوصی‌سازی کار می‌کنیم و اولین موضوعی که بر اساس خصوصی‌سازی نسبت به آن توجه می‌شود، نظام مدیریت بازرگانی یک بخش اقتصادی است.
 
وی با یادآوری اینکه در طول سال‌های گذشته نظام مدیریت بازرگانی در ریل، هوا، جاده و دریا نداشته‌ایم و اولین گامی که در این جهت باید برداریم تجاری کردن فضا است، افزود: در این نظام مدیریت بازرگانی مصرف‌کننده نهایی باید هزینه خودش را پرداخت کند و ما هنوز نتوانسته‌ایم نظام مدیریت بازرگانی را در شقوق مختلف حمل و نقل پیاده کنیم.
 
آخوندی اظهار کرد: متأسفانه در شرایط فعلی هرکس از جاده بیشتر استفاده و آن را تخریب کند جایزه می‌گیرد حال این موضوع در دریا نیز صدق می‌کند و هرکس از دریا بیشتر استفاده می‌کند باید سهم خود را بپردازد.
 
عضو کابینه دولت تدبیر و امید با بیان اینکه تا زمانی که نظام مدیریت بازرگانی در حوزه دریایی تعریف نکنیم، نمی‌توانیم مفهوم رقابت را نیز در این عرصه پیاده کنیم از اعضای شورای عالی مدیران ارشد ارگان‌های دریایی کشور خواست در اتاق‌های فکر این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار دهند.
 
وی بخش سومی که نیاز است در حوزه مدیریت نظام بازرگانی پس از دو حوزه قوانین و مقررات مورد بررسی قرار گیرد، بخش ناوگان برشمرد و گفت: این بخش واگذار شده به بخش خصوصی و ۱۰۰ درصد رقابتی است. باید در این حوزه تمام قوانین و مقررات برای ایجاد یک رقابت منصفانه وضع شود.
 
آخوندی با تاکید بر اینکه در بخش ناوگان دیگر انحصار طبیعی وجود ندارد که بخواهیم آن را به یک نفر واگذار کنیم، افزود: در این بخش سیستم‌های قیمت‌گذاری غیر شفافی داریم که این مسئله نیاز به اصلاح دارد و باید به سمت آزادسازی تدریجی کامل ناوگان و رقابت منصفانه برویم. این کار در صنعت هوایی رخ داد و شاهد بودیم که قیمت بلیت هواپیما نه تنها افزایشی نداشت بلکه در بسیاری از مقاطع زمانی کاهش پیدا کرد. البته ممکن است در اوقات پیک افزایش مقطعی ایجاد شده باشد ولی به طور کلی شاهد کاهش قیمت‌ها بودیم.
 
وی ادامه داد: اخیراً از آقای سعید نژاد خواستم که مطالعه‌ای در این حوزه انجام بدهد و نتایج آن را گزارش کند که این گزارش برای من بسیار تازگی داشت. بر اساس مطالعات این گزارش ۸۰ درصد ظرفیت ناوگان موجود در سطح جهان طی ۱۵ سال گذشته وارد ناوگان دریایی جهان شده است. یعنی ناوگان دریایی جهان طی سال‌های گذشته ۴ برابر رشد کرده است.
 
آخوندی این رقم را رقم بسیار بالایی دانست و تاکید کرد: این مسئله نشان می‌دهد که چه ظرفیت بالایی در حوزه حمل و نقل دریایی بین‌المللی در دنیا وجود دارد و نشان می‌دهد که فاصله ما با دنیا چقدر در حال زیاد شدن است.
 
وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: شاید حجم مبادلات دریایی ما قابل قبول باشد ولی سایز ناوگان و کشتی‌های ما بسیار کوچک مقیاس است و این ساختار کمک می‌کند که حمل و نقل فیدری (کشتی‌های کوچک مقیاس) در جنوب خلیج فارس تقویت شود و این مسئله کاملاً به ضرر منافع ملی خواهد بود.
 
آخوندی اظهار کرد: به این ترتیب بارها با حجم بالا از دیگر کشورهای دنیا به بنادر جنوب خلیج فارس می‌آید و یک‌بار دیگر ما با کشتی‌های کوچک این بارها را به بنادر شمال خلیج فارس منتقل می‌کنیم بنابراین برای نوسازی در صنعت حمل و نقل دریایی باید اتفاقی در نظام به نگاهداری رخ دهد تا این نظام بتواند کشتی‌ها با سایز بزرگ را تولید و وارد چرخه دریایی کنیم.
 
وی یادآور شد: مسئله دیگری که در بنادر کشور احساس می‌شود نبود شبکه بندری در کشور و نبود ارتباط بین این بنادر مادر و بنادر کوچک است و کشتی‌های فیدری در این شبکه بندری بین بنادر کوچک ما سیر و حرکت ندارد.
 
آخوندی با طرح موضوعی جدید مبنی بر ایجاد بنگاه‌هایی برای اجاره شناور توضیح داد: این موضوع قابل بررسی است که بنگاه‌هایی فقط برای اجاره شناور ایجاد شود و در واقع بحث بهره‌برداری از مالکیت به طور کامل تفکیک شود.
 
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در حال حاضر برخی شرکت‌های حمل و نقلی در حوزه جاده‌ای و هوایی وجود دارند که فقط مالک ۱۵ درصد ناوگان خود هستند و سایر ناوگان خود را به صورت اجاره‌ای تأمین می‌کنند. این موضوع در کشورمان به صورت بسیار محدود در حوزه حمل و نقل جاده‌ای وجود دارد و یک اندیشه جدید برای نوسازی ناوگان دریایی ایجاد شرکت‌های لیزینگ است که مالک کشتی باشند که بر اساس قرارداد این کشتی‌ها را در اختیار شرکت‌های لاینری قرار دهند.
 
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه مدت‌هاست که در همه شقوق حمل و نقلی سرمایه‌گذاری برای نوسازی ناوگان صورت نگرفته است، گفت: یکی از اصلی‌ترین دلایل این مسئله این است که برای این شرکت‌ها صرفه اقتصادی ندارد که ناوگان خود را جدید و به روز کنند در حالی که اگر شرکت‌های اجاره دهنده و لیزینگ وجود داشته باشد آن‌ها ناوگان خود را به‌روز می‌کردند.
 
وی در پایان برای جمع‌بندی مباحث مطرح شده در این نشست، اظهار داشت: در حوزه قوانین و مقررات چنانچه اشکالی به نظر هرکسی می‌رسد با کمال میل به آن رسیدگی خواهم کرد و حتماً در این مسیر گام برمی‌داریم.
 
آخوندی افزود: در حوزه حمل و نقل دریایی به طور جد به دنبال رقابت منصفانه هستم و هر چیزی که بتواند این رقابت را منصفانه کند با آن موافقت می‌کنم. در حوزه بین‌المللی نیز فکر می‌کنم هزینه‌های مبادله را باید در ایران کاهش دهیم و این مهم با کاهش زمان در اخذ مجوزها و غیره صورت می‌گیرد و بار دیگر تاکید می‌کنم که دریا را نباید فقط حمل و نقل بار دید و باید در سایر بخش‌ها نیز به حمل و نقل دریایی توجه داشت.