"ایران هراسی" آمریکا و ترس بانک‌های اروپایی از مراوده مالی با ایران

گروه سیاسی: بیش از سه ماه از اجرایی شدن سند برجام گذشته است، هنوز آنطور که وعده داده شده بود تحول محسوسی در اقتصاد کشور مشاهده نشده است؛ حتی ورود هیئت های تجاری غربی و شرقی نیز دستاورد چشمگیری نداشته و صرفا کلیاتی مشروط بر روی کاغذ آورده شده است؛ در این بین برخی به کارشکنی‌ها و سنگ اندازی‌های آمریکایی‌ها در روند تحقق اهداف برجام اشاره دارند؛ موضوعی که جان کری وزیر خارجه آمریکا به شدت آن را رد می‌کند و می‌گوید " اگر کمپانی‌ها و بانک‌های اروپایی سود معامله با ایران را دندانگیر نمی‌دانند و حاضر به مراوده اقتصادی با این کشور نیستند نباید ترس از آمریکا را بهانه کنند".

هفته گذشته جان کری در لندن جلسه‌ای را با مقامات بانک‌های بزرگ اروپایی برگزار کرد تا به آن ها اطمینان دهد، مراوده تجاری و اقتصادی با ایران مستوجب خشم و غضب آمریکا نمی شود و آن ها را در دایره شمول تحریم‌های این کشور قرار نمی‌دهد.

ممنوعیت استفاده ایران از دلار و مشقت بانک‌های اروپایی

بانک‌های اروپایی پیش‌تر اعلام کرده بودند محدودیت‌هایی از جمله ممنوعیت استفاده ایران از دلار که حتی به موجب برجام هم رفع نشده است، دست و پای آن‌ها را برای معامله با ایران بسته است؛ مقامات این بانک‌های اروپایی که ارتباط تنگاتنگی با سیستم مالی آمریکا دارند گفته‌اند حاضر نیستند مشقت داد و ستد با ایران محروم از چرخه دلار را تحمل کنند.

از سویی دیگر، حدود و ثغورهای تعیین شده از طرف آمریکایی ها برای شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی که آن‌ها را از مراوده اقتصادی با بانک‌ها و دستگاه های ایرانی که از نظر واشنگتن، حامی تروریسم  هستند، بر حذر می دارد، یکی دیگر از موانع است.

اختلاط تحریم‌های اولیه و ثانویه

به گفته عباس عراقچی مسئول ستاد پیگیری اجرای برجام، آمریکایی‌ها مایل نیستند میان تحریم‌های اولیه و ثانویه‌ای که علیه ایران وضع کرده‌اند، تمایز و تفکیک قائل شوند؛ از همین رو بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی چنین استدلال می‌کنند که نمی‌توانند تشخیص دهند کدام بخش از اقتصاد ایران شامل تحریم‌های اولیه ( تحریم‌های حقوق بشری و حمایت از تروریسم) و کدامیک شامل تحریم های ثانویه( تحریم‌های مرتبط با فعالیت هسته‌ای که لغو یا تعلیق شده‌اند) می‌شوند.  

اما بسیاری از بانک‌های اروپایی امیدوار بودند که جان کری وزیر خارجه آمریکا در جلسه پنجشنبه هفته گذشته، ضمانت‌هایی را برای مراوده اقتصادی با ایران ارائه کند، اما آنطور که از اخبار این جلسه برمی‌آید، وزیر خارجه آمریکا در این امر ناتوان بوده و مقامات بانک‌های بزرگ اروپایی کماکان نگرانند رابطه اقتصادی با ایران آن ها را از مزایای بانکی و مالی آمریکا محروم سازد.

واشنگتن معامله با ایران را تهدیدآمیز می‌خواند

یکی از مسئولان ارشد  بانک«اچ‌اس‌بی‌سی» انگلیس فردای جلسه با جان کری، یادداشتی را برای روزنامه وال استریت ژورنال ارسال کرد و در آن نوشت: «واشنگتن از یکسو معامله با ایران را تهدیدآمیز می‌خواند از سوی دیگر از بانک‌های اروپایی می‌خواهد که با تهران رابطه برقرار کنند».

در این نوشته به قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه کارگروه مبارزه با پولشویی اشاره و تصریح شده که «هیچ تضمینی نیست که پس از مراوده با ایران، موسسات نظارتی آمریکا علیه بانک‌های مرتبط با ایران وارد عمل نشوند و وزارت خارجه آمریکا هیچگونه کنترلی بر این موسسات نظارتی ندارد».

نماینده بانک اچ‌اس‌بی‌سی در این یادداشت یادآوری کرده است که آمریکا و اروپا همچنان علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران بیانیه صادر می‌کنند و با وجود رفع تحریم‌ها، هیچ تضمینی نداده‌اند که بانک‌های رفع تحریم شده ارتباطی با سپاه نداشته باشند و این مسئله چالشی برای بانک‌های اروپایی است.

سخنگوی داچ بانک آلمان هم پس از جلسه با جان کری گفت:« برخی از تحریم های اتحادیه اروپا و آمریکا علیه ایران و محدودیت‌های غیرتحریمی این کشور همچنان پابرجاست؛ بنابراین داچ بانک همچنان به طور کلی تجارت مرتبط  با ایران را محدود خواهد کرد».

بانک انگلیسی: با هیچ طرف ایرانی معامله نخواهیم کرد

‬‎اما مسئولان بانک استاندارد چارترد انگلیس پس از جلسه با جان کری، اظهارنظر صریحتری را در رابطه با تعامل مالی با ایران مطرح کردند و گفتند:«ما هیچ مشتری ای را که ساکن ایران است و یا هر موسسه تحت کنترل یا مالکیت فردی که ساکن ایران است را نخواهیم پذیرفت؛ ما نه معامله جدیدی را بر عهده خواهیم گرفت و نه با ایران یا هیچ طرف ایرانی‌ای تعامل خواهیم کرد.»

آنطور که پایگاه خبری المانیتور گزارش داده پیش از جلسه پنجشنبه هفته گذشته جان کری وزیر خارجه آمریکا با مقامات بانک‌های بزرگ اروپایی در لندن، آمریکایی‌ها در روزهای 3 و 4 ماه می(14 و 15 اردیبهشت) با مسئولان دو بانک سوئیسی به نام های «کردیت» و «یوبی‌اس» جلساتی را برگزار کرده اند تا آن ها را برای مراوده اقتصادی با ایران متقاعد کنند.

المانیتور چنین گزارش داده که تلاش آمریکایی‌ها برای متقاعد کردن این دو بانک سوئیسی ناکام ماند؛ سخنگوی «یو‌بی‌اس» به المانیتور گفت که «در حال حاضر، تغییری در سیاست‌های کلی تحریمی در قبال ایران صورت نگرفته است و این بانک قصدی برای انجام تراکنش‌های مربوط به تجارت ایران ندارد».

آنطور که از شواهد و قرائن و اظهارات مقامات و مسئولان بانک‌های معتبر اروپایی برمی‌آید، آمریکایی‌ها با رفتار کج‌دار و مریز خود عملا مانع از مراوده اقتصادی و تجاری شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی با نظام مالی و بانکی ایران می‌شوند؛ رهبر معظم انقلاب در روز 8 اردیبهشت در دیدار کارگران فرمودند: «آمریکا روی کاغذ می‌گوید با ایران معامله کنید اما عملاً با ایران‌هراسی مانع بانک‌های خارجی می‌شود».