تب تند کمپینی که زود فروکش کرد/ دیوارهایی که خالی از مهربانی شدند

به گزارش خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری میزان، مشخص نشد پایه گذار این حرکت خود جوش چه کسی و ساکن کدام شهر ایران بود اما در پاییز سال 94 در بسیاری از دیوارهای سراسر کشور نظیر مشهد، تهران، اصفهان و شیراز یک جمله نقش بست. «نیاز داری بردار، نیاز نداری بذاز».

پس از گذشت مدت زمان اندکی این جمله و اقدام به حرکتی خودجوشانه تبدیل شد که در کمترین زمان ممکن به تمام شهرهای کشور سرایت کرد و زمانی که زمستان سخت فرا رسید، تقریبا کمتر فرد نیازمندی بود که لباس گرم بر تن نداشته باشد.

کمپین دیوار مهربانی توانسته بود در کشور رواج پیدا کند و خوشبختانه شهروندان نیز استقبال خوبی از این کمپین کردند اما همانند سایر طرح های اینچنینی که پس از مدت زمان محدودی، اقبال مردمی را از دست می دهند، این طرح نیز به دست فراموشی سپرده شد.

باوجود انعکاس جهانی اخبار دیوارهای مهربانی ایران در سطح وسیع و در رسانه هایی همچون هفته ‌نامه آلمانی اشپیگل، بی‌ بی‌ سی انگلیسی، دیلی تلگراف، دویچه ‌وله، روزنامه ایتالیایی

لارپوبلیکا و ... اما این حرکت خود جوش مردمی دوام چندانی نداشت.

یکی از اصلی ترین دلایل این اتفاق شاید اقدام معتادان و کارتن خواب ها در فروش لباس های موجود در دیوارهای مهربانی بوده است. در بسیاری از مواقع مشاهده می شد که لباس های نصب شده در دیوار مهربانی، توسط یک فرد کارتن خواب جمع آوری شده و در محل های خاص به فروش می رسیدند.

عباس، یکی از افرادی است که در میدان امام حسین و درست نرسیده به میدان و در کنار یک دکه روزنامه فروشی، اقدام به فروش لباس های دست دوم می کند. در بساط کوچک او تنها یک کفش رنگ و رو رفته مردانه که به نظر می رسد سایز آن بالای 40 است دیده می شود و یک کت سرمه ای رنگ جوان پسند.

وی در گفت و گو با خبرنگار گروه جامعه در واکنش به اینکه لباس هایی که اکنون در بساط داری را از کجا آورده ای؟، می گوید: لباس ها برای خودم است. یعنی من اینها را از سطل زباله پیدا کرده ام. چیز زیادی در بساطم نیست اما به پولش نیاز دارم.

وی به کسادی بازار دست و دوم فروشان میدان امام حسین اشاره می کند و می گوید: زمانی که تازه دیوارهای مهربانی مد شده بود، مردم استقبال زیادی از این دیوارها می کردند. ما هم گاهی با گونی به یکی از این دیوارها سری می زدیم و چند تکه لباس انتخاب می کردیم.

عباس می افزاید: شاید کاری که ما کردیم باعث شد مردم اعتماد خود را برای کمک کردن این چنینی از دست دهند اما ما هم واقعا با این کار نان شبمان را به دست می آوردیم. از مردم می خواهم که باز هم لباس هایی که احتیاج ندارند را به دیوارهای مهربانی بیاورند. برای آنها چه فرقی می کند که لباس هایشان در سطل اشغال باشد یا یک معتاد آنها را بردارد و بر حسب نیاز بفروشد.

اگر در آستانه زمستان دیوارهای مهربانی، پر بودند از لباس های گرم اما اکنون در دومین ماه سال 95، دیوارها خالی از مهربانی شده اند.

یکی از شهروندانی که در حال نصب یک مانتو زنانه به روی دیوار مهربانی واقع در یکی از میادین نارمک واقع در منطقه 8 است در رابطه با کم شدن استقبال شهروندان از دیوارهای مهربانی به خبرنگار گروه جامعه می گوید: از طرف مسجد محل، دیواری در محله ما رنگ شد و چوب لباسی هایی هم به روی آنها چسبانده شد. آن زمان هر روز دیوارها پر بود از لباس و به قدری استقبال ها از این اقدام زیاد بود که مردم لباس ها را در کیسه هایی قرار داده و پایین دیوار می گذاشتند.

وی می افزاید: من به عینه دیدم که مادر نیازمندی که مشخص بود آبرو دار است دقایق زیادی برای اینکه چشمی به دیوار خیره نباشد منتظر ماند تا یک شلوار بچه گانه را از روی دیوار بردارد. چرا باید اقدامات اینچنینی به خاطر سوء استفاده های احتمالی معتادان متوقف شود.

این شهروند تهرانی با بیان اینکه معتاد یک بیمار است و باید با او مدارا شود می گوید: این افراد هم اگر نیاز نداشته باشد، قطعا از روی دیوارهای مهربانی لباسی را بر نمی دارد و چه اشکالی دارد اگر واقعا نیازمند هستند به آنها هم کمک شود.

البته در این میان، تمام شهروندان چنین نظری را تایید نمی کنند. مرد 40 ساله ای که درست رو به روی مغازه سبزی فروشی اش دیوار مهربانی قرار دارد، پیشنهادی ارائه می کند که در راستای آن جلو دسترسی معتادان به لباس های نصب شده به روی دیوارها گرفته شود.

وی در گفت و گو با خبرنگار گروه جامعه در این رابطه می گوید: بهتر است یک ناظر برای دیوارها در نظر گرفته شود. وقتی راه اندازی این دیوارها مردمی بوده، این نظارت ها هم می تواند مردمی باشند. مثلا من می توانم بر دیوار رو به روی مغازه ام نظارت کنم و اگر معتادی خواست تمام لباس ها را جمع آوری کند به او تذکر داده و مانع این کارش شوم. در سراسر شهر هم این امکان وجود دارد. وقتی این حرکت با قدرت پیگیری شد می توانست ادامه داشته باشد و هر شهروند می توانست یک ناظر بر دیوار های مهربانی شهر باشد.

در این ارتباط نظرهای مختلفی وجود دارد. بدون شک عده ای دوست دارند که لباس هایشان به دست نیازمندان واقعی رسیده و گروه دیگر برایشان تفاوت چندانی ندارد که سرنوشت لباس هایشان چه می شود. حتی اگر قرار باشد لباس هایشان در مغازه فروش لباس های دست دوم به فروش رسد.

عبدالرضا اصغری، روانشناس در رابطه با چرایی استقبال شهروندان از دیوارهای مهربانی و کم شدن یکباره استقبال عموم از این دیوارها به خبرنگار گروه جامعه می گوید: خود جوش بودن این کار سبب شد مردم استقبال زیادی از این طرح داشته باشند. اقدامات نیکوکاران همواره مورد توجه مردم ایران بوده و شاید دلیل استقبال آنها از دیوارهای مهربانی هم به نوعی ارضای حس نیکوکاریشان بود.

وی می افزاید: وقتی یک فرد بداند با لباسی که او دیگر به آن احتیاج ندارد، یک فرد می تواند مدت زمانی را سر کند بدون شک حاضر به این کار می شود و با این کار به نوعی مقدمات خوشحالی خود را نیز فراهم کرده است.

این روانشناس با اشاره به نقش شبکه های اجتماعی در استقبال شهروندان از دیوارهای مهربانی می گوید: شبکه های اجتماعی اکنون یک قدم از رسانه ها جلو تر هستند و می توانند در تبلیغ موثر تر ظاهر شوند. اگر یک خبر مثبت و یا اقدامی مثبت در شبکه های مجازی منتشر شود به سرعت دست به دست شده و مردم از آن استقبال می کنند. عکس های اولیه نخستین دیوارهای مهربانی در شهرها باعث شد جوانان به این کار ترغیب شوند کم کم تمام اقشار جامعه به این اقدام واکنش مثبت نشان دهند.

وی در خصوص دلایل کم رنگ شدن توجه ها به دیوارهای مهربانی سراسر شهرها می گوید: دیوارهای مهربانی همانند تبی بود که زود فروکش می کند و به دلیل هدایت نشدن صحیح، دوام چندانی نداشتند. طرح های اینچنینی در برخی از کشورهای آسیایی و اروپایی اجرا شده و به صورت هدایت شده لباس های غیر استفاده افراد به نیازمندان اهدا می شود اما در ایران این طرح هدایت نشد و خیلی زود تاریخ مصرف آن به اتمام رسید. اکنون برخی با این تصور که لباس هایشان توسط معتادان فروخته و یا سر از مغازه های فروش لباس های دست دوم در می آورد دیگر لباس های خود را به دیوارهای مهربانی نمی برند و نمی توان از آنها نیز انتقاد کرد. اگر قرار بود این طرح کاملا موفق باشد، برخی سازمان های مردم نهاد باید به موضوع ورود پیدا می کردند. 

در حال حاضر دیوارهای مهربانی شهر خالی از مهربانی شده اند و دیگر در کمتر دیواری می توان لباسی را به چشم دید اما هنوز چشمان منتظری به دنبال لباس هایی است که شاید به روی دیوارها قرار داده شوند. لباس هایی که شاید برای عده ای مندرس اما برای افراد دیگر جامه ای مناسب به نظر می آیند.