همه چیز درباره طاعون حیوانات نشخوارکننده/ طاعون همه استان را تهدید می کند
علی‌رغم این‌که بیش از یک سال از بروز بیماری طاعون نشخوار کنندگان در میان حیات وحش مناطق مختلف کشور می‌گذرد، اما هنوز هیچ مطالعه‌ای در خصوص علت اصلی بروز این بیماری انجام نشده و دستگاه‌های متولی به جای اقدامات پیشگیرانه مناسب هنوز در پی انداختن تقصیر به گردن یکدیگر و انجام اقدامات بیهوده مانند ضدعفونی آبشخورها در فصلی هستند که حیات وحش آب نمی‌خورند.
طاعون همه مناطق استان را تهدید می‌کند
سال گذشته حدود هزار رأس از کل و بزهای استان مختلف کشور بر اثر این بیماری تلف شدند و حالا رئیس اداره حیات وحش محیط زیست استان تهران از تلفات 10 رأس قوچ و میش در پارک ملی سرخه حصار خبر می‌دهد و ابراز نگرانی می‌کند که اگر علت مرگ جنازه‌های قوچ و میش پیدا شده در سرخه حصار، طاعون نشخوارکنندگان باشد، این بیماری حیات وحش همه مناطق استان را تهدید می‌کند.
محمد کرمی با بیان این‌که نمونه‌ها را به اداره کل دام‌پزشکی استان تهران فرستاده‌اند، می‌گوید: تعیین علت مرگ و میر زمان خواهد برد، اما ماه گذشته در خجیر، که این فرایند یکی دو هفته به درازا انجامید، نهایتاً علت مرگ، طاعون نشخوار کنندگان (ppr) اعلام شد.
ضد عفونی آبشخورها و تشکیل کارگروه مخاطرات زیستی
وی با بیان این‌که همه پیش‌بینی‌های لازم را انجام داده‌ایم، می افزاید: آبشخورها را ضد عفونی کرده و اطرافشان را آهک‌پاشی کرده‌ایم؛ اما یکی از نگرانی‌های بسیار مهم ما انتقال بیماری به حیات وحش دیگر مناطق استان است. به همین منظور کارگروه مخاطرات زیست‌محیطی را از پیش از عید فعال کرده و از تمام دستگاه‌های ذی‌ربط و ذی‌نفع و حتی نظارتی خواستیم که به محیط زیست کمک کنند.
انتقال طاعون از دام‌های اهلی منطقه
کرمی با بیان این‌که این بیماری به احتمال زیاد از دام‌های اهلی به حیات وحش منتقل شده است، هشدار می‌دهد: با توجه به دام‌هایی که از قسمت‌های جنوبی و از مناطق گرمسیر استان تهران یا حتی از استان‌های همجوار مثل سمنان، قم و مرکزی به مناطق استان می‌آیند و پروانه چرا هم دارند، این خطر وجود دارد که حیات وحش مناطق فیروزکوه، دماوند، لار، ورجین و حتی البرز مرکزی هم با این مسأله درگیر شوند.
رئیس اداره حیات وحش محیط زیست استان تهران می‌گوید: این بیماری اغلب از دام اهلی به حیات وحش سرایت پیدا می‌کند. علت آن هم ممکن است قاچاق دام از خارج آن مجموعه باشد؛ یا دامی را از جای دیگری خریداری کرده باشند و آزمایش‌های لازم روی آن انجام نشده باشد و به این ترتیب یک گله را آلوده کند و از آن‌جا هم ممکن است به حیات وحش بیاید.
وی ادامه می‌دهد: طی صورت‌جلسه کارگروه مخاطرات زیست‌محیطی استان تهران، دام‌پزشکی باید تمام دام‌های استان را نسبت به این بیماری‌ها از جمله طاعون نشخوارکنندگان واکسینه کند و منابع طبیعی باید اعلام کند که برای پروانه‌های چرا چه اندازه ظرفیت هست تا بر اساس این ظرفیت دام وارد منطقه شود.
طاعون از دام‌های اهلی به حیات وحش منتقل نشده است
با این حال مدیرکل منابع طبیعی استان تهران احتمال سرایت بیماری طاعون نشخوار کنندگان را از دام‌های اهلی منطقه به حیات وحش ضعیف می‌داند و توضیح می‌دهد: هنوز این بیماری در میان دام‌های منطقه به آن شکلی که در میان حیات وحش همه‌گیر شده، مشاهده نشده است.
دام‌های اهلی در موقع شیوع بیماری در منطقه نبوده‌اند
علی کیان به سبزینه می‌گوید: گلایه محیط زیست مبنی بر عدم کنترل ورود به‌موقع و مجاز دام‌ها به منطقه از سوی منابع طبعی وارد نیست، چرا که این بیماری از حدود 40 روز پیش از عید در پارک‌های ملی استان تهران شایع شده و در این هنگام دام‌های اهلی در این مناطق وجود نداشته‌اند، چراکه زمان چرای دام‌های مجاز از خرداد ماه آغاز می‌شود.
کنترل جدی زمان و تعداد دام‌ها در منطقه
به گفته او، منابع طبیعی ورود دام‌های غیر مجاز و بدون پروانه و همچنین ورود و خروج خارج از موعد مقرر دام‌ها در مراتع استان را با جدیت کنترل می‌کند.
کیان تأکید می‌کند: ممکن است حیات وحش منطقه از طریق دیگری غیر از دام‌های اهلی به این بیماری مبتلا شده باشند.
احتمال پنهان کردن دام‌های آلوده
به گفته او با این حال احتمال وجود دام‌های آلوده در میان گله‌های دامداران را که اعلام نشده باشد، رد نمی‌کنیم؛ اما تشخیص آن به عهده منابع طبیعی نیست و دام‌پزشکی باید در این خصوص اقدام کند.
هیچ مطالعه‌ای در مورد طاعون نشخوار کنندگان انجام نشده است
از سوی دیگر استاد باسابقه دانشگاه و مشاور معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست معتقد است: با گذشت یک‌سال از بروز این بیماری در میان حیات وحش اقصی نقاط کشور، هنوز هیچ مطالعه‌ای در خصوص زمان دقیق مرگ و میر دام‌ها، سن مرگ و میر، مکان شروع بیماری، فصل شروع، درجه حرارت اوج بیماری، تأثیر هم‌زمان دیگر بیماری‌ها و... انجام نشده و با توجه به این‌که این بیماری در میان حیات وحش سایر کشورها به ندرت دیده می‌شود، انجام این مطالعه بسیار ضروری است.
تعویق مطالعه به دلیل کمبود بودجه منطقی نیست
آن‌طور که مهندس هوشنگ ضیایی به سبزینه می‌گوید، انجام این مطالعات که از همان سال گذشته باید آغاز می‌شد، کار چندان شاقی نیست، ولی باز هم مثل همیشه مسئولان به بهانه کمبود بودجه آن را به تعویق انداخته‌اند؛ لذا باید با عزمی جدی و با کمک به NGO ها این مطالعات هرچه سریع‌تر آغاز شود.
به گفته او این مطالعات باید همه‌جانبه باشد و هم‌زمان احتمال دخیل بودن همه عوامل حتی آن‌هایی که احتمالشان بسیار از دور از ذهن است نیز در نظر گرفته شود، چرا که به عنوان مثال در مورد شیرهای باغ وحش چون احتمال مشمشه خیلی ضعیف بود، این بیماری تا مدت‌ها مورد آزمایش قرار نگرفت، در حالی‌که علت اصلی تلفات بود.
واکسیناسیون به‌موقع دام‌ها مهم‌ترین راهکار پیشگیری
ضیایی در حال حاضر واکسیناسیون به‌موقع دام‌های اهلی را مهم‌ترین راهکار پیشگیری از شیوع این بیماری می‌داند و معتقد است متأسفانه دام‌پزشکی در این خصوص اقدام کافی انجام نداده و کارهایی نظیر آهک‌پاشی و ضد عفونی کردن آبشخورها، آن هم در فصلی که حیات وحش به دلیل تغذیه از علوفه سبز آب زیادی مصرف نمی‌کنند، بیهوده است.
احتمال انتقال بیماری از طریق پرندگان
این استاد دانشگاه در پاسخ به این‌که آیا راه دیگری برای سرایت بیماری به حیات وحش غیر از دام‌های اهلی وجود دارد، می‌گوید: اطلاع زیادی ندارم، چون مطالعه زیادی روی بیماری نشده، اما ممکن است از طریق پرندگان هم انتقال یابد. یا ممکن است هم‌زمان با تغییر تغذیه حیات وحش از علف خشک به علف سبز و بروز بیماری آنترو توکسنی، علایم بیماری بروز یابد که نیاز به بررسی همه جانبه دارد.
ممکن است طاعون به صورت خفته در میان دام‌های اهلی وجود داشته باشد
وی در پاسخ به این‌که اما منابع طبیعی اعلام کرده هنوز این بیماری در میان دام‌های اهلی منطقه شیوع نیافته، بیان می‌کند: ممکن است دام‌ها نسبت به بیماری مقاوم شده باشد و علائم آن را بروز ندهند، اما به صورت خفته در آن‌ها وجود داشته باشد؛ به همین دلیل باید در بررسی موضوع حتماً آثار و علائم در حیات وحش و دام‌های اهلی هم‌زمان بررسی شود.
بر هم خوردن تعادل اکولوژک، مهم‌ترین علت گسترش تلفات گونه‌های بیمار
ضیایی مهم‌ترین علت شیوع این بیماری در مناطق مختلف کشور را به‌هم خوردن چرخه حیات وحش و نبود شکارچی‌های طبیعی مانند پلنگ عنوان می‌کند و می‌افزاید: وقتی گونه‌هایی مانند پلنگ در منطقه به‌وفور وجود داشته باشد، کل و بزها یا قوچ و میش‌های ضعیف را به راحتی شکار و از بقیه گله جدا می‌کنند. یا لاشه گونه‌های بیمار توسط کفتارها و لاشخورها استفاده می‌شود و این بیماری‌ها این‌چنین در میان حیات وحش شیوع پیدا نمی‌کند.
در حقیقت تمام بلایایی که این‌چنین حیات وحش کشور را درگیر کرده، ناشی از بر هم خوردن تعادل اکولوژیک محیط است.
حالا با توجه به ابراز نگرانی مسئولان مبنی بر احتمال همه‌گیر شدن این بیماری در میان حیات وحش سراسر استان تهران لازم است مسئولان تمام دستگاه‌های متولی با عزم جدی اقدامات پیشگیرانه مناسب برای مقابله با آن را آغاز کنند و با استفاده از توصیه‌های کارشناسان هرچه سریع‌تر مطالعه همه جانبه‌ای برای شناسایی این بیماری کمتر شناخته شده آغاز شود.
بهار سلاح ورزی
منبع روزنامه زیست محیطی سبزینه
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *