آیا شروع به جرم، مجازات دارد؟

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضائی ، جرم و عنوان مجرمانه دارای شرایط و مراحلی است که با وجود آنها جرم محقق می‌شود.

گاهی اتفاق می‌افتد که فردی به علل مختلف در ذهن خود نقشه‌هایی را برای ارتکاب ترسیم می‌کند. حال سوال این است که این ترسیم ارتکاب جرم در ذهن شروع به جرم است یا خیر؟

قانونگذار در ماده 122 قانون مجازات اسلامی و در فصل اول بخش جرائم می‌گوید:

فصل اول ـ شروع به جرم

ماده 122- هر كس قصد ارتكاب جرمی كرده و شروع به اجرای آن نماید، لكن به واسطه عامل خارج از اراده او قصدش معلق بماند، به شرح زیر مجازات می‌شود:
الف- در جرائمی كه مجازات قانونی آنها سلب حیات، حبس دائم یا حبس تعزیری درجه یك تا سه است به حبس تعزیری درجه چهار
ب - در جرائمی كه مجازات قانونی آنها قطع عضو یا حبس تعزیری درجه چهار است به حبس تعزیری درجه پنج
پ - در جرائمی كه مجازات قانونی آنها شلاق حدی یا حبس تعزیری درجه پنج است به حبس تعزیری یا شلاق یا جزای نقدی درجه شش

تبصره- هرگاه رفتار ارتكابی، ارتباط مستقیم با ارتكاب جرم داشته، لكن به جهات مادی كه مرتكب از آنها بی اطلاع بوده وقوع جرم غیرممكن باشد، اقدام انجام شده در حكم شروع به جرم است.

نکته اول که در این ماده باید به آن توجه کرد کلمه قصد است. قصد داشتن از عناصر وقوع جرم عمدی است. حقوقدانان سه عنصر را برای ارتکاب جرم عمدی لازم می‌دانند.
عنصر معنوی:
نیت و اندیشه ارتکاب جرم همان عنصر معنوی جرم است. بدین معنا که هر فردی که قصد ارتکاب جرمی را دارد بدواً قصد و اراده خود را برای ارتکاب جرم در ذهن خود می‌پروراند و با اندیشه و نقشه‌های قبلی و از پیش تعیین شده زمینه را برای احیاء دیگر عناصر مهیا می‌سازد که از آن به رکن معنوی جرم تعبیر می‌شود.
عنصر مادی:
از آنجایی که یک جرم واقع شده مستلزم به فعل رسیدن است بعد از گذر از اندیشه و تفکر شخص یا گروه، اقدام به عملیات مجرمانه خود مصداق عنصر مادی و فیزیکی جرم است. در واقع فرد یا گروه بعد از تصمیم گیری مبادرت به انجام نقشه ها و تصمیمات خود می کنند که همان عنصر مادی را شامل می‌شود که این معنا خاص جرائم عمد است.
عنصر قانونی:
رکن سوم از عناصر سه گانه جرم عنصر قانونی است که بر اساس نوع تخلف صورت گرفته، فرد یا یک گروه با توجه به میزان درجه ارتکابی بر اساس قانون مجازات می‌شود.

با توجه به توضیحات ذکر شده می‌توان گفت شروع به جرم در جایی معنا پیدا می‌کند که قصد در آن وجود داشته باشد. یعنی عنصر معنوی.

ماده 123- مجرد قصد ارتكاب جرم و یا عملیات و اقداماتی كه فقط مقدمه جرم است و ارتباط مستقیم با وقوع جرم ندارد، شروع به جرم نیست و از این حیث قابل مجازات نمی‌باشد.

ماده 124- هرگاه كسی شروع به جرمی نماید و به اراده خود آن را ترك كند به اتهام شروع به آن جرم، تعقیب نمیشود لكن اگر همان مقدار رفتاری كه مرتكب شده است جرم باشد به مجازات آن محكوم میشود.

نکته دیگر در این مواد قانونی این است که علت عدم تحقق جرم باید خارج از اراده فرد باشد. یعنی مرتکب به علتی غیر از ندامت و پشیمانی نتواند جرم را کامل کند. پس چنانچه مرتکب بعد از شروع به عملیات اجرائی جرم پشیمان شود و جرم کامل نگردد عمل او شروع به جرم نیست.
پس قانونگذار فرصتی برای برگشت مرتکب از اتمام جرم خود داده است و به او فرصت داده تا قبل از اتمام جرم، از نظر خود برگردد بدون اینکه مجازاتی در انتظارش باشد.

انتهای پیام/