ارسال نخستین گزارش نظارتی برجام به کمیسیون امنیت ملی 26 فروردین

به گزارش گروه سیاسی ، حسن قشقاوی معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان خارج از کشور وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با خانه ملت به تشریح ابعاد و دست‌اندازهای پیگیری حقوقی فاجعه منا، نظارت مجلس بر برجام، پرونده سفارتخانه‌ها در کمیسیون اصل 90 و روابط دولت و مجلس پرداخته است.

وی در ابتدا با اشاره به اهمیت پیگیری فاجعه منا در دستگاه دیپلماسی گفت: وزارت امور خارجه بلافاصله پس از واقعه دردناک منا از راه‌های مختلف تشخیص هویت و بازگشت پیکرهای جانباختگان ایرانی را دنبال کرد و به موازات اقدامات دیپلماتیک جلسات حقوقی منسجمی نیز برگزار شد تا به شکل حقوقی نیز فاجعه منا مورد پیگیری قرار گیرد.

قشقاوی با بیان اینکه براساس جمع‌بندی جلسات حقوقی برگزار شده به سه شکل می‌توان حادثه منا را مورد پیگیری حقوقی و سیاسی بین‌المللی قرار داد، تصریح کرد: نخست به شکل سیاسی و دیپلماتیک که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت یا در دیوان دادگستری بین‌المللی لاهه و دیوان بین‌المللی کیفری مسئله حادثه منا مورد پیگیری قرار گیرد.

* محدودیت‌های اقامه دعوی در محاکم سعودی یا ایرانی

قشقاوی همچنین گفت: اقامه دعوی در محاکم عربستان یا اقامه دعوی در محاکم ایران 2 راهکار دیگر است. اقامه دعوی در محاکم سعودی دارای محدودیت‌هایی است که تاکنون عملیاتی نشده است.

وی تاکید کرد: در مورد محاکم ایرانی نیز در صورت تنفیذ حکم قضایی، اجرای آن با توجه به محدودیت‌ها مشکل خواهد بود.
 

* برای دریافت غرامت منا راهی جز جلب همکاری دولت عربستان وجود ندارد

معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان خارج از کشور وزارت امور خارجه با بیان اینکه مسئله حادثه منا باید از طریق سیاسی، حقوقی بین‌المللی به شکل دوجانبه در دستور کار باشد، گفت: دلیل حقوقی این موضوع اینجاست که ایران عضو کامل دیوان دادگستری بین‌المللی است اما عربستان عضو این مجمع حقوقی نیست؛ دولت عربستان با دولت ایران با همکاری یکدیگر باید اقامه دعوی کنند، بدون تراضی ریاض با تهران امکان پیگیری قضایی بین المللی وجود ندارد.  

قشقاوی با بیان اینکه بلافاصله پس از وقوع فاجعه منا، بنده از لزوم تعامل با عربستان صحبت کردم ، اما برخی از دوستان و حتی نمایندگان مجلس خرده گرفتند که چرا صحبت از تعامل بیان شده است، ادامه داد: لزوم تعامل از کانال‌های دیپلماتیک در واقع نظر اجماعی کارشناسان حقوق بین‌الملل بوده است. به لحاظ حقوق بین‌الملل، مسأله واقعه منا به طریق دیگری قابل پیگیری نیست.
 

* عملکرد وزارت خارجه در موضوع منا در راستای نظرات رهبری است

معاون ظریف گفت: خانواده‌های قربانیان فاجعه منا در جریان واقعیت‌های حقوقی پیگیری قرار گرفته‌اند، اگر حقوقدانان دیگر نظر متفاوتی دارند می‌توانند بیان کنند تا ما در دستورکار قرار دهیم اما این که برخی تلاش می‌کنند سطح توقع مردم بالا برده شود، اقدام درستی نیست.

وی در ادامه با اشاره به مواضع مقام معظم رهبری درباره فاجعه منا عنوان کرد: نظرکارشناسی و عملکرد وزارت خارجه به هیچ عنوان نافی نظر رهبری نیست و رهنمودهای ایشان به صورت جدی مورد پیگیری قرار می‌گیرد.

قشقاوی در این خصوص تاکید کرد: دستگاه دیپلماسی معتقد است که مسئله واقعه منا به هیچ عنوان نباید فراموش شود و برهمین اساس وزیر خارجه و دیگر مقامات وزارت امور خارجه از هر فرصتی برای طرح مسئله و پیگیری موضوع در تریبون‌های مختلف و کانال‌های گوناگون پیگیری کرده‌اند.

قشقاوی تصریح کرد: به لحاظ  مبنای فقه شیعه جعفری با فقه حنبلی که مبنای حقوقی حکومت عربستان است ، شباهت‌های زیادی دارد.

وی در این خصوص خاطرنشان کرد: غرامت موضوعی است که فقه شیعه جعفری و فقه حنبلی نظر یکسانی با عنوان «قتیل الزحام» وجود دارد.
 

* پرداخت دیه توسط دولت عربستان واجب است
 

وی در ادامه افزود: هرگاه قتلی به دلیل ازدحام صورت گیرد و قاتل مشخصی وجود نداشته باشد، با عنوان قتیل الزحام، قتل شبه عمد شناخته می‌شود.

قشقاوی همچنین تاکید کرد: براساس فقه شیعه و فقه حنبلی خارج از شناخت مسئول مشخص واقعه باید پرداخت دیه از بیت‌المال پذیرفته شده است علاوه براین بر دولت عربستان پرداخت دیه یا غرامت واجب است و این موضوع هیچ ارتباطی با پیگیری مجرمیت ندارد.
 

* قصور ماموران سعودی در میزان حجم جانباختگان غیرقابل انکار است
 

معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه با دردناک خواندن مشاهدات خود در جریان بازدید از صحنه حادثه منا گفت:حتی با کنار گذاشتن فرضیه توطئه، ضعف مدیریتی با بی‌مبالاتی سعودی‌ها عامل وقوع فاجعه منا بوده است.

وی در خصوص حادثه منا تصریح کرد: حجاجی که از نزدیک شاهد حادثه منا بودند و آنچه که اینجانب همراه وزیر بهداشت از نزدیک در خیابان 204 به عنوان قتلگاه عزیزان ایرانی مشاهده کردم، قصور ماموران سعودی در میزان حجم جانباختگان موثر بوده است. اگر امدادرسانی صحیح صورت می‌گرفت میزان جانباختگان به میزان زیادی کاهش می‌یافت.
 

* تعامل سازنده درباره پرونده برجام

معاون ظریف با اشاره به اهمیت پرونده برجام در سیاست‌های کلان دولت گفت:  نمایندگان نگرانی‌های به حقی در مورد تفاهم برجام داشتند و وزارت امور خارجه ابهامات و ایرادات نمایندگان را پاسخ داده است.

وی ادامه داد: دستگاه دیپلماسی به دور از دیدگاه‌های متفاوت به شکلی منظم، دقیق و زمان‌بندی شده با مجلس شورای اسلامی در مورد توافق برجام تعامل داشته است.

قشقاوی ضمن تاکید بر اینکه وزارت خارجه تاکنون قصوری در مورد زمان‌بندی مد نظر مجلس شورای اسلامی نداشته است، تصریح کرد: براساس قانون برجام، وزارت خارجه موظف است هر 3 ماه به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گزارش ارائه دهد و در 6 ماه نیز کمیسیون گزارش خود را به صحن علنی مجلس شورای اسلامی  ارائه کند.

وی افزود: براساس برنامه از پیش تعیین شده 26 فروردین وزیر امور خارجه گزارش نظارتی سه ماهه نخست اجرای برجام را به مجلس ارسال کرده است.

قشقاوی با بیان اینکه طبق زمان‌بندی و دعوت‌های صورت گرفته، وزارت خارجه آماده پاسخگویی به مجلس شورای اسلامی است تا قانون برجام به دقیق‌ترین شکل ممکن اجرا شود، تاکید کرد: به لحاظ آماری حضور وزارت امور خارجه در کمیسیون‌های مجلس، صحن علنی و غیرعلنی حضور کاملی بوده است.
 

* اخیرا دعوتنامه‌ای از مجلس برای حضور در کمیسیون امنیت دریافت نکرده بودیم

این نماینده ادوار مجلس در رابطه با انتشار خبری مبنی بر حضور عراقچی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس برای ارائه گزارش گفت: همانگونه که سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد ما دعوتنامه‌ای از مجلس دریافت نکرده بودیم.

وی افزود: این موضوع را اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس  نیز می‌توانند تصدیق کنند که دعوتنامه‌ای برای وزارت خارجه ارسال نشده بود.
 

* ایران یک جامعه تک صدایی نیست

وی دررابطه با مکانیسم نظارت بر نحوه اجرای برجام گفت: کمیته  نظارت بر توافق برجام زیرنظر شورای امنیت ملی تشکیل و فعالیت می‌کند و برهمین اساس جلسات متعدد و منظمی تاکنون تشکیل شده است.

قشقاوی تصریح کرد: جمهوری اسلامی یک جامعه تک صدایی نیست و براساس بنیان های دموکراتیک اظهارنظرهای مختلفی تاکنون بیان شده است.

وی در تشریح روند قانونی نظارت گفت: اگر بخواهیم چارچوب قانونی آن را در نظر بگیریم همان مکانیسمی که در مصوبه قانونی وجود دارد مبنای عمل است، تنها مواضع سخنگوی کمیته پیگیری برجام قابل اعتنا است.
 

* وزارت خارجه مشکلی با کمیسیون امنیت ملی نداشته و ندارد

وی با تاکید بر اینکه وزارت خارجه در رابطه با ارائه گزارش هرگز مشکلی با کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نداشته و ندارد، تصریح کرد: بسته به نوع خواست کمیسیون گزارش به صورت شفاهی یا کتبی ارائه خواهد کرد. در قانون موضوع به صورت قطعی بیان نشده است و با تعامل نحوه ارائه مشخص خواهد شد.

معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه گفت: دستگاه دیپلماسی همواره در چارچوب قانون خود را ملزم دانسته است که پاسخگوی ایرادات و ابهامات مجلس شورای اسلامی باشد.

وی ادامه داد: برکات این ارتباط مستمر با این کمیسیون یا صحن علنی این بود که اکثریت مجلس همواره موضع مثبتی نسبت به وزارت خارجه داشته‌اند.
 

* کارنامه پارلمانی وزارت خارجه نمره خوبی از مجلس دریافت کرده است

قشقاوی همچنین تاکید کرد: به لحاظ کارنامه پارلمانی وزارت امور خارجه با عدم دریافت کارت زرد، عدم استیضاح، عدم تحقیق و تفحص، عدم تصویب لوایح مرتبط، عدم مشکل در بحث بودجه نمره خوبی را دستگاه دیپلماسی کسب کرده است. با قاطعیت می‌توان گفت که روابط وزارت امور خارجه با مجلس شورای اسلامی در عالی‌ترین سطح ممکن قرار دارد.
 

* نحوه رسانه‌ای شدن پرونده سفارتخانه‌ها صحیح نبود

قشقاوی با اشاره به اهمیت جایگاه نظارتی مجلس شورای اسلامی گفت: نمایندگان ملت براساس وظیفه ذاتی خود باید برعملکرد وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی نظارت داشته باشند، این موضوع همانگونه که در موضوع برجام بیان شد در مسائل دیگر مرتبط با وزارت خارجه نیز صادق است.

وی افزود: مسائلی در کمیسیون اصل 90 مطرح شده است که ما به عنوان وزارت امورخارجه نیز خود را موظف به پاسخگویی می‌دانیم اما از نحوه رسانه‌ای شدن مسائل مطروحه گلایه‌مند هستیم.

قشقاوی همچنین تصریح کرد: دستگاه دیپلماسی بنا به مصالح ملی و کلان جمهوری اسلامی شدیدا مخالف مطرح شدن مسائل مرتبط با سفارتخانه‌ها و سفرای جمهوری اسلامی قبل از اثبات اتهامات، از طریق رسانه‌ها است.

معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه با تشبیه کمیسیون اصل 90 به دادگاه قضایی گفت: به صرف ارائه یک دادخواست یا شکایت نمی‌توان یک اتهام را وارد دانست.

وی خاطرنشان کرد: خوشبختانه پرونده تمام سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی و کارکنان وزارت امور خارجه پاک است.
 

* هیچ اتهامی تا امروز علیه هیچ سفارتخانه‌ای اثبات نشده است

این نماینده ادوار مجلس در پاسخ به این موضوع که گفته می‌شود نماینده وزارت خارجه در کمیسیون  اصل90 حضور پیدا نمی‌کند ، گفت: این صحبت درست نیست، بنده در 2 سال اخیر حداقل 6 مرتبه در کمیسیون اصل 90 حضور پیدا کرده‌ام و تاریخ جلسات برگزار شده نیز مشخص است.

وی ضمن تاکید بر اینکه هیچ اتهامی علیه سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی اثبات نشده است، تصریح کرد: تخریب وجه دیپلمات‌های ایران کار صحیحی نیست.

این دیپلمات وزارت امور خارجه گفت: مسائل مرتبط با سفارتخانه‌ها با توجه به حساسیت‌های دیپلماتیک نسبت به یک نهاد داخلی دارای حساسیت‌های متفاوتی است.

قشقاوی تصریح کرد: زمانی که شائبه تخلف یک سفیر توسط رسانه‌ها منتشر می‌شود به لحاظ دیپلماتیک معانی خوبی برای وجهه جمهوری اسلامی و سفیر ایران در کشور مقصد ندارد.

وی در ادامه افزود: طرح اتهامی که پشتوانه ندارد این معنی را در کشورهای خارجی می‌دهد که فرستاده جمهوری اسلامی به دنبال عمل به وظیفه ذاتی خود در جهت توسعه روابط نیست و به دنبال منافع شخصی است و با این کار جایگاه جمهوری اسلامی نزد دولت‌های خارجی به شدت تضعیف می‌شود.

معاون کنسولی وزارت امور خارجه گفت: طرح اتهامات بدون پشتوانه، طرف خارجی را در مقابل سفرای ایرانی طلبکار می‌کند.

وی با بیان اینکه جای تعجب است که چرا برخی اعضای کمیسیون اصل 90 این مساله حساسیت برانگیز را مورد توجه قرار نمی‌دهند، عنوان کرد: علاوه براین متاسفانه برخی رسانه‌ها نیز منافع کلان جمهوری اسلامی و دستگاه دیپلماسی را لحاظ نمی‌کنند.
 

* شیوه رسیدگی به تخلفات در دستگاه دیپلماسی

قشقاوی با بیان این که اگر اتهامی به عملکرد سفیر باشد باید در داخل نهادهای نظارتی موضوع مورد پیگیری قرار گیرد، گفت: سفرای جمهوری اسلامی اگرچه همواره از میان نیروهای متعهد، انقلابی و بابصیرت انتخاب می‌شوند اما هر انسانی در هرجایگاهی ممکن است مرتکب تخلف شود.

وی در تشریح روند رسیدگی به شکایات و تخلفات در دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: وزارت خارجه، ساز و کارهای نظارتی خاص خود را نیز دارد؛ اداره  تخلفات اداری همراه اداره کل بازرسی و ارزشیابی وظیفه نظارت بر عملکرد نیروهای وزارت خارجه را بر عهده دارند.

وی تصریح کرد: براساس قانون، سفارتخانه‌ها موظف نیستند که به صورت مستقیم پاسخگوی نهادهای نظارتی خارج از مجموعه باشند و موضوعات باید از طریق نهادهای نظارتی وزارت امورخارجه مورد بررسی دقیق قرار گیرد.

معاون ظریف با تاکید بر این که دستگاه دیپلماسی باید پاسخگوی مسائل مطروحه باشد، گفت: ما به عنوان وزارت امور خارجه در قبال کمیسیون اصل 90  مسئول هستیم و هر سوالی که مطرح شود را پاسخ می‌دهیم. در جلسات برگزار شده با کمیسیون اصل 90 نیز بیان داشته‌ایم که چرا سفارتخانه ها به صورت موردی مخاطب کمیسیون اصل 90 قرار می‌گیرند، در حالی که این وزارت امور خارجه است که باید پاسخگو باشد.

وی در ادامه گفت: اگر تخلفی صورت گیرد  باید کلیت مجموعه دستگاه دیپلماسی پاسخگو باشد. به صورت مشخص کمیسیون اصل90  در 2 مورد پیگیری کرد و اداره کل بازرسی و ارزشیابی پاسخ لازم را ارائه داد.
 

* اشکال ساختاری تعامل دولت با مجلس

قشقاوی در رابطه با تعامل دولت و مجلس گفت: نقد جدی ساختاری نسبت به تعامل دولت با مجلس وجود دارد که مربوط به این دولت یا دولت‌های دیگر به صورت انحصاری نیست.

وی افزود: همواره معتقدم که عرصه انتخابات در کشور باید حزبی باشد، اگرچه در واقع حزبی هستیم اما حزب بی نام و بانشان وجود دارد.


* احزاب در ایران تاثیر می‌گذارند اما مسئولیت نمی‌پذیرند

قشقاوی با بیان اینکه در عرصه‌های سیاسی باند و جناح‌تاثیر گذار است، اظهار داشت: تفاوت مسئله اینجاست که حزب و باند تاثیر می‌گذارد اما مسئولیت نمی‌پذیرد اما در ساختارهای حزبی مسئولیت با تاثیرگذاری یکسان است. مشکل تعامل دولت و مجلس تا زمانی که تحزب در ایران شکل نگیرد، ادامه خواهد یافت.

معاون وزیر خارجه گفت: در فضایی که تحزب وجود ندارد می‌توان برای رفع مشکل انتخابات دولت و مجلس، انتخابات را در یک روز و همزمان برگزار کرد تا ذائقه ملی همزمان در یک روز به ظهور برسد.

وی در تشریح دیدگاه خود عنوان کرد: مشکل اساسی  این است که مشخص نیست نماینده مجلس در یک ساختار غیر حزبی، وکیل الدوله است یا چوب لای چرخ دولت می‌گذارد. همیشه بین این دو واژه تردید وجود دارد، در حالیکه نظام‌های پارلمانی این موضوع را حل کرده‌اند.

قشقاوی همچنین تاکید کرد: تاکنون در ایران علت غیرهمزمانی ظهور مجلس جدید با پایان دولت موجود روبه‌رو بوده و بر عکس .

وی با بیان خاطره‌ای از دیدار خود با ناطق‌نوری گفت: در سال 76 و انتخابات دوم خرداد سفیر جمهوری اسلامی در قزاقستان بودم. پس از انتخابات در شهرستان نور با آقای ناطق‌نوری که  رئیس مجلس شواری اسلامی بود، دیداری داشتم. وی در پاسخ به دلیل رای نیاوردن خود، به دونوع پنیر محلی و پنیر سفید کارخانه‌ای اشاره کرد و گفت که من و همسرم پنیر محلی را دوست داریم و فرزندانم پنیر کارخانه‌ای را دوست دارند، این به معنی تغییر ذائقه نسل جوان ایران است. این تعبیر دقیقی بود که به شکلی قابل لمس توسط ایشان بیان شد.

قشقاوی در پایان با بیان اینکه جلسات منسجمی در جهت بهبود تعامل دولت با مجلس  تاکنون برگزار شده است، خاطرنشان کرد: دور دوم انتخابات مجلس ترکیب آینده مجلس را تعیین خواهد کرد و دولت عزم خود را جزم کرده است به بهترین شکل با نمایندگان ملت تعامل داشته باشد.

انتهای پیام/