لحظه تحویل سال به پابوس امام رضا(ع) برویم+نقشه حرم
برای دریافت نقشه حرم مظهر رضوی اینجا کلیک کنید.
برای مشاهده ترافیک لحظه ای استان خراسان رضوی اینجا کلیک کنید.
برای دریافت نقشه حرم مظهر رضوی اینجا کلیک کنید.
برای مشاهده ترافیک لحظه ای استان خراسان رضوی اینجا کلیک کنید.
با توجه به ارزش معنوی و والای این بنا، بهترین و با شكوه ترین هنـــرهای اسلامی را در این مجــموعه زیارتـی می توان مشاهده نمود. این حرم با شكوه و مجموعه تاریخی و هنرمندانه شامل صحن ها، ایوان ها، رواق ها، موزه های غنی و كتابخانه مركزی است. هم اکنون حرم مطهر رضوی دارای چهار ایوان مرتفع به نام های عباسی، طلا، شرقی (نقاره خانه)، ایوان غربی و پنج صحن انقلاب،آزادی، امام خمینی، جمهوری اسلامی و قدس است.
از دیگر آثار با شكوه داخل حرم، سه محراب زیبای زرین فام مربوط به قرن
هفتم هجری وضریح طلا پوش روی مضجع امام رضــا(ع) اسـت كه با خطوط ثلث نســتعلیق،آیات
قرآن مجید و اشعار فارسی مزین شده است. همچنین این مجموعه 24رواق را در بر میگیرد
كه از میان آنهـا می توان به دارالحفاظ، دارالســیاده، دارالذكر،دارالسرور،
دارالعزة و غیره اشاره نمود.
مسجد جامع گوهرشاد
این بنا یکی از عظیم ترین مساجد چهار ایوانی ایران است
که در سال 821 هجری قمری به همسر شاهرخ تیموری و با معماری
قوام الدین شیرازی در مجموعه حرم امام رضا (ع) احداث شده است . بزرگترین ایوان مسجد، ایوان مقصوره یا ایوان قبله است كه با مقرنس کاربندی
و نقاشی زینت یافته و بر روی دوپایه و پیشانی ایوان را كتیبه خط ثلث عمل بایستقر قرار
دارد که با میرزا و كاشیكاری بسیار زیبایی تزئین شده است.از دیگر جلوه های مسجد
جامع گوهرشاد منبرچوبی زیبایی معروف به منبر صاحب الزمان است.
نقره خانه و نقاره زنی در حرم مطهر
از جمله اماكن مهم و تاریخی حرم مطهر نقاره خانه است كه
اكنون بر روی ایوان شرقی صحن انقلاب قرار دارد. نقاره زنی سابقه دیرینه ای دارد، بنا بر شواهد تاریخی و
از جمله وجود اشعاری در مدح حضرت امام هشتم (ع) از منوچهری دامغانی شاعر دوره غزنوی
كه به روشنی موید نقاره زنی از آن زمان می باشد ، می توان قدمتی حداقل هزار ساله
برای این سنت دیرینه متصور بود. علاوه بر آن متون كهن تاریخی به انجام نقاره زنی
در حرم به سال 860 هجری قمری نیز اشاره دارد. از آن زمان تاكنون سالیان متمادی است
كه نقاره خانه حضرت به صدا در می آید و این خدمت جزء رسوم معمول آستان قدس رضوی
است.
موزه مرکزی آستان قدس
این موزه درسال 1324 ش افتتاح شده و از غنی ترین موزه های
ایران محسوب می شود. موزه مركزی در
ضلع شمال شرقی صحن امام خمینی (ره) قرار دارد و دارای یازده موزه با موضوعات مختلف
است.
بقعه شیخ طبرسی
ابوعلی فضل بن حسن بن فضل طبرسی ، معروف به «شیخ طبرسی »
از نامدارترین فقهای شیعه در سده پنجم و ششم هجری است كه در فقه ، حدیث ، تفسیر ،
ادب ،لغت و ریاضیات یگانه عصر خود بوده وی در حوزه علمیه مشهد نزد عالمان نامور به
فراگیری علوم پرداخت و مدت 52 سال نیز در بیهق به تعلیم مشغول بود.
مدرسه پریزاد
بنای این مدرسه كه به «پریزاد خانم » از منسوبان
«گوهرشادآغا » نسبت داده می شود، به سال 823 (ه . ق) در نزدیكی مسجد گوهرشاد ساخته
شده واز جمله ابنیه الحاقی حرم مطهر رضوی است. بنای مزبور با طرح و نقش های چهار ایوانی
ودو طبقه مشتمل بر غرفه ها و حجره ها بوده و تزئینات آن آجرکاری سر در ایوان و غرفه
ها و کاشکیاری با نقوش اسلیمی و کتیبه است.
چه کسانی در حریم ملکوتی ثامنالحجج(ع) به خاک سپرده شده اند؟
بسیاری از افرادی که به حرم مطهر امام رضا(ع) مشرف میشوند، غیر از زیارت و بازدید از مکانهای خاص و معماری زیبای این آستان با مدفن علما و بزرگانی که در این حریم جای گرفته است، آشنا میشوند، در ادامه برخی از بزرگانی که در حریم ملکوتی ثامنالحجج(ع) به خاک سپرده شدهاند را معرفی میکنیم.
شیخ محمد بن حسن حُرّ عاملی
شیخ محمد بن حسن حُرّ عاملی معروف به شیخ حر عاملی در سال 1033 قمری در روستای «مشغره» از توابع جبع عامل لبنان چشم به جهان گشود. شیخ حسن ظهیر، شهید ثانیو پدرش از استادان او بودند.
شیخ حُرّ عاملی در بیست و یکم ماه رمضان 1104در هفتاد و یک سالگی چشم از جهان فرو بست و در زیر گنبد حضرت رضا(ع) کنار منبر، برادرش شیخ احمد صاحب الدرالمسلوک در ایوانِ یکی از حجرههای صحن انقلاب جنب مدرسه میرزا جعفر به خاک سپرده شد.
محمد بهاء الدین عاملی(شیخ بهایی)
وی در سال 953 هجرى قمری در شهر بعلبک لبنان دیده به جهان گشود. نسب شیخ بهایی به حارث همدانى، صحابى جلیلالقدر امیرالمؤمنین علی(ع) مىرسد. پدرش از فقها و محدثان بود و به درخواست شاه طهماسب صفوی بهعنوان «شیخالاسلام دارالسلطنه قزوین» انتخاب شد و بعد از رحلت پدر بزرگوارش در عهد شاه عباس صفوی خود به این مقام منصوب شد.
سعی در احیای خاطره مردان بزرگ، یکی از تلاشهای اجتماعی شیخ بهایی است که در این جریان تاریخی ثبت شده است. در شش کیلومتری شمال غربی مشهد، آرامگاه با شکوه خواجه ربیع واقع است که از زیارتگاههای بسیار مشهور است. خواجه ربیع جزو تابعان اصحاب پیامبر اسلام(ص) و یکی از هشت زاهد نامی تاریخ اسلام بهشمار میآید. این آرامگاه به سفارش شیخ بهایی و به دستور شاه عباس ساخته شده است.
شیخ پیر پالان دوز
شیخ محمد عارف عباسی مشهور به «پیر پالان دوز» از عرفا و پیران سلسله ذهبیه است که در نیمه دوم قرن دهم هجری قمری ولادت یافت. ایشان متولد روستای کارند مشهد و معاصر شیخ بهایی بودهاند. او علاوه بر اینکه در عرفان به مقامات بلندی دست یافت، در کیمیاگری و خطاطی متبحر بود.
شیخ محمد در خط ثلث استاد بوده و هفت سوره از قرآن نگاشته شده به خط خوش ایشان موجود است. وی با اینکه صاحب موقعیت بود و میتوانست بدون کوشش زندگی خوبی داشته باشد، از راه پالان دوزی روزگار میگذراند. مقبره این عارف بزرگ جنب حرم رضوی در مشهد مقدس واقع و در شمال شرقی حرم مطهر، واقع در ابتدای خیابان نواب صفوی (پایین خیابان) است.
شیخ حسنعلی اصفهانی معروف به نخودکی
آیتالله حاج شیخ حسنعلی اصفهانی نخودکی در نیمه ماه ذیقعده سال 1279 ه.ق در اصفهان به دنیا آمد. علوم مقدماتی را از پدر و معلمان دیگر فرا گرفت و زیر نظر استاد بزرگوارش حاج میرزا محمد صادق که از بزرگان عرفان اسلامی بود، تربیت معنوی و الهی دید.
آیتالله اصفهانی نخودکی از هفت سالگی تا آخر عمر همه شبهای جمعه را بیدار میماند و تا صبح به عبادت مشغول میشد. گاهی هیجده ساعت متوالی به خواندن نماز، دعا و ذکر میپرداخت و در این عصر، سالک و عارف متشرعی مانند او دیده نشده است. او مقداری از وقت خود را به تدریس میگذرانید و بیشتر اوقات او به برآوردن حوائج مؤمنان و مراجعهکنندگان صرف میشد.
آیتالله اصفهانی نخودکی روز 18 شعبان سال 1361 ه.ق در محله سعدآباد مشهد در سن 82 سالگی رحلت کرد. برای او تشییع بینظیری ترتیب یافت و در صحن عتیق (صحن انقلاب کنونی) در جنب ایوان شاه عباس مقابل غرفهای که غرب ایوان است، دفن شد. مشهور است که وی زمان وفات و محل دفن خویش را قبل از مرگ به نزدیکانش اعلام کرده بود.
آیتاللهالعظمی حاج میرزا علی آقا فلسفی
وی در هشتم دی 1299 شمسی در تهران به دنیا آمد. ایشان پس از 85 سال زندگی ، مقارن اذان ظهر روز تاسوعای سال 1427 هجری قمری، برابر با 19 بهمن 1384 هجری شمسی دار فانی را وداع گفتند و پیکر ایشان در رواق دارالسرور و در کنار آیتالله مروارید آرام گرفت.
استاد سیدجلالالدین موسوی آشتیانی
استاد موسوی آشتیانی در سال 1304 ه. ش در آشتیان از توابع شهرستان اراک متولد شد. ایشان در سال 1323 به تشویق و راهنمایی روحانی آشتیان جهت تکمیل تحصیلات به دارالعلم قم هجرت کرد. سپس در سال 1336 برای تکمیل علوم نقلی راهی نجف شد. در همین زمان سخت بیمار شد و به ناچار به ایران بازگشت. پیکر پاک استاد در صحن آزادی حرم مطهر ثامنالحجج به خاک سپرده شد.
آیتالله سید ابراهیم علمالهدی سبزواری
آیتالله حاج سید ابراهیم علم الهدی سبزواری فرزند حاج سیدمحمد حسینی علمالهدی در سال 1335 قمری مطابق با سال 1396 شمسی در شهر سبزوار و در خانواده ای متدین به دنیا آمد. وی در مدت عمر بابرکت خود آثار متعددی را تألیف کرد که برخی از آنها عبارتند از؛ تقریرات دروس خارج فقه و اصول و تفسیر آیتالله العظمی میلانی، آیات العقائد، حاشیه بر نهایه الدرایه آیتالله شیخ محمد حسین اصفهانی و یک دوره اصول.
پیکر پاک آیتالله علمالهدی در رواق دارالزهد حرم مطهر رضوی تدفین شد.
آیتالله سیدجواد خامنهای
وی فرزند سیدحسین خامنهای، از علمای برجسته، مجتهدان پرهیزگار و روحانیان زاهد روزگار در سال 1313 ه.ق در نجف اشرف به دنیا آمدند و پس از گذشت 2- 3 سال در بازگشت خانواده به آذربایجان، در آن شهر سکنی گرفته و دوران نوجوانی را در جریان رخدادهای نهضت مشروطه پشت سر نهاد.
آیتالله خامنهای، علوم مقدماتی را در مدرسههای آن زمان تبریز به پایان رسانید و در حدود سال 1336 ﻫ.ق، یعنی در 23 سالگی راهی مشهد مقدس شد. وی مدرس حوزه مشهد بود و سمت امام جماعت مسجد صدیقیها واقع در بازار بزرگ مشهد را نیز بر عهده داشت. نسب آیتالله خامنهای به حضرت سلطان سیدمحمد که از سادات حسینی است و با چهار واسطه فرزند امام سجاد(ع) میشود، میرسد.
این عالم ربانی سرانجام پس از سالها تلاش و کوشش در راه کسب مکارم اخلاقی و علمی و تربیت فرزندانی اصلح در 27 شوال 1406 ﻫ.ق برابر با 15 تیر 1365 به لقاءالله پیوست و پیکر مطهرش در دارالفیض حرم مطهر حضرت رضا(ع) به خاک سپرده شد.
پیر پارسای کوهستان
آیتالله کوهستانی در یکی از روزهای سال 1308 قمری (1267 ه.ش ) در روستای کوهستان دیده به جهان گشود. ایشان مشهور به «آقاجان» بودند. مهمترین خدمات و مجاهدتهای مخلصانه آیتالله کوهستانی در عرصه علم و دین تأسیس حوزه علمیه در روستای « کوهستان» یعنی زادگاه خودش بود.
پیکر مطهر آن عالم ربانی در حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.شیخ هاشم مدرس قزوینی
وی بیستم خرداد سال 1270 شمسی در روستای «قلعه هاشم خان» قزوین به دنیا آمد. از جمله شاگردان ایشان میتوان به این افراد اشاره کرد؛ سیدعلی خامنه ای(رهبر جمهوری اسلامی ایران )، میرزا حسنعلی مروارید، میرزا جواد آقا تهرانی، محمد رضا حکیمی (نویسنده الحیاة) و محمد تقی شریعتی مزینانی (پدر دکتر علی شریعتی). وی در جوار بارگاه امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.
آیتالله حاج شیخ مجتبی قزوینی خراسانی
آیتالله قزوینی خراسانی در سال 1318 ه. ق. در قزوین متولد شد. وی از سال 1347 هجری قمری در حوزه علمیه مشهد شروع به تدریس و تربیت طلاب و فاضلان کرد و بدین ترتیب چهل سال از عمر خویش را در مرکز مهم علمی شهر مقدس مشهد صرف این امر کرد.
حاصل این دوره، تربیت دهها تن عالم و فاضل و مدرس و واعظ و محقق است. ایشان در ضلع غربی دارالحجه حرم رضوی به خاک سپرده شد.
حاج شیخ محمد رضا کلباسی
حاج شیخ محمد رضا کلباسی 25 ذیقعده 1295 در اصفهان متولد شد. نیس اللیل در شرح دعای کمیل، نفحات اللیل، مکیال الیقین در شرح اصول دین، دعوه الحسینیه و راهنمای تبلیغ از آثار چاپ شده ایشان است. آیتالله کلباسی در صحن عتیق در ایوان مجاور دفتر کشیک خانه بالا خیابان دفن شد.
آیتالله حسنعلی مروارید
میرزا حسنعلی مروارید، هشتم شوال 1329 ه.ق در مشهد مقدس پا به عرصه حیات نهاد. پدرش حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدرضا مروارید از عالمان وارسته مشهد بود.
آیتالله مروارید که از شاگردان آیتالله میرزا مهدی اصفهانی و عارف مشهور، شیخ حسنعلی نخودکی بهشمار میآمد، سالها در حوزه مشهد به تربیت طلاب و دانش پژوهان پرداخت.
ایشان در حرم رضوی به خاک سپرده شد.
آیتالله شیخ محمدتقی آملی
شیخ محمد تقی آملی، فقیه امامی، فرزند مولا محمد آملی در 11 ذی القعده 1304 ه.ق در تهران متولد شد. آیتالله آملی از اعاظم علمای معاصر و جامع معقول، منقول و مجتهد در فروع و اصول بودند. چنان که حائز منقبتین علم و عمل بود. هم در مراقبت حظی وافر داشت که دارای رتبت عندیت بود و هم در سلوک الی الله نصیب اوفی داشت که واجد عزم و همت بود و هم در تدریس توفیق والا داشت و هم در تصنیف ید طولی.
عالم ربانی آیتالله شیخ محمد تقی آملی در باغ رضوان حرم حضرت رضا (ع) در مقبره میرزا حسین فقیه سبزواری به خاک سپرده شد.
علاّمه امینالاسلام طبرسی
علاّمه بزرگوار امینالاسلام، ابوعلی فضل بن حسن طَبرسی از جمله اندیشمندان نادری است که هر چند در دانشهای رایج عصر خویش خبره بود، منزلت او در تفسیر، تمام ابعاد و جوانب علمیاش را تحت شعاع قرار داده، وی را به مثابه مفسّری سترگ در دنیای دانش و معرف معرفی کرد. او به سال 468 (یا 469 ق.) دیده به جهان گشود.
پیکر پاک علامه از سبزوار به مشهد مقدس انتقال یافت و در نزدیکی حرم مطهر امام رضا(ع) در محلی به نام قبرستان قتلگاه به خاک سپرده شد. آرامگاه او که در ابتدای خیابان طبرسی واقع شده، از آغاز، محل زیارت مؤمنان بوده و در سال 1370 به موجب طرح توسعه حرم، به داخل باغ رضوان انتقال داده شد.
آیتالله حاج شیخ ذبیحالله ذبیحی قوچانی
وی از علمای عامل و مجتهدین نامدار معاصر خراسان، در سال 1329 قمری برابر با سال 1289 شمسی در روستای خیرآباد مایوان متولد شد.
این عالم ربانی در صحن آزادی (نزدیک ایوان طلا) حرم رضوی آرام گرفت.
آیتالله شیخ حبیبالله گلپایگانی
آیتالله شیخ حبیبالله گلپایگانی تابستان در سال 1297 در شهر گلپایگان به دنیا آمد. وی در سال 1335 به قصد کسب فیض پیاده به مشهد آمد و در مدرسه فاضل خان و پس از خرابی آن در مدرسه خیرات خان به تدریس فقه و تفسیر مشغول شد و پس از نیم قرن تدریس و اقامه جماعت در مدارس دینی و مسجد گوهرشاد در سال 1384 دعوت حق را لبیک گفت و پیکرش در رواق دارالسلام حرم مطهر به خاک سپرده شد.
آیتالله حاج شیخ مرتضی آشتیانی
آیتالله حاج شیخ مرتضی آشتیانی در سال 1280 قمری در تهران به دنیا آمد. شیخ مرتضی سطوح مقدماتی تحصیلی را نزد پدر و میرزا ابوالحسن جلوه فراگرفت. پس از خدمت پدر، تولیت مسجد خازن الملک که در آن زمان موقعیت سیاسی ویژهای داشت، برعهده گرفت.
پیکر این عالم ربانی در دار السعاده آستان قدس رضوى پایین پاى مبارک امام رضا(ع) مدفون شد.
علامه محمد صالح مازندرانی (سمنانی)
وی در سال 1298 در کربلای معلی به دنیا آمد. وی در محضر بزرگانی همچون شیخ اسماعیل بروجردی و حاج میرزا حسین بن میرزا خلیل و مرحوم آخوند محمد کاظم خراسانی تلمذ نموده و نبوغ علمی خویش را با کسب درجه اجتهاد به اثبات میرساند.
علامه در سال 1324 هجری قمری به علت بیماری چشم، پس از 12 سال تحصیل درنجف اشرف به ایران مراجعت کرد و پس از مدت کوتاهی اقامت در تهران عازم مازندران میشود و در موطن اجدادی خود بابل ساکن میشود. ایشان در 21 دیماه 1391 ه.ق، در سن 93 سالگی به لقاء الله پیوست و در جوار آستان ملکوتی امام رضا(ع) رخ در نقاب خاک کشید.
علامه محمدتقی جعفری
استاد علامه محمد تقی جعفری در سال 1304 خورشیدی در شهر تبریز متولد شد و پس از تحصیلات عالیه علوم اسلامی در شهر تبریز، تهران، قم و نجف اشرف در محضر آیات عظام، میرزا فتاح شهیدی، شیخ محمدرضا تنکابنی، شیخ کاظم شیرازی، سید عبدالهادی شیرازی، سید ابوالقاسم خویی و سیدمحسن حکیم کسب فیض کرد. وی علاوه بر خواندن دروس معمول حوزه از جمله فقه و اصول و... برای اینکه بداند فیزیک نظری چیست از نوههای مرحوم کاشفالغطاء که در نجف بودند استفاده میکرد و برای یادگیری مباحث نظری ریاضی به «احمد امین» صاحب کتاب «التکامل فیالاسلام» که در کاظمین بود مراجعه میکرد.
علامه محمد تقی جعفری بر اثر بیماری در تاریخ 25 آبان ماه سال 1377 به رحمت ایزدی پیوست و در مشهد مقدس در رواق دارالزهد واقع در حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.
آیتالله حاج میرزا حسین سبزواری
مشهور به فقیه سبزواری فرزند آیتالله میرزا موسی (1265-1337 ه . ق) سوم رمضان 1309.ق در شهر سامرا دنیا آمد و در سال 1318 ه.ق همراه پدر خود آیتالله میرزا موسی به سبزوار رفت و در آنجا به تحصیل علوم دینی پرداخت. وی در سال 1326 ه.ق برای ادامه تحصیل وارد مشهد شد.
وی روز شنبه 24 شوال 1384 ه . ق ( 1345 ه.ش)در 77 سالگی، درگذشت و در باغ رضوان در ناحیه شمالی حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.
میرزا مهدی آیتاللهزاده خراسانی
میرزا مهدی آیتاللهزاده خراسانی فرزند عالم بزرگ، آخوند ملا محمد کاظم خراسانی که در ذکاوت و هوش اعجوبهای بود، در حدود سال 1254 شمسی در نجف اشرف به دنیا آمد. وی پس از آموختن مقدمات و سطوح حوزوی، قصد ادامه تحصیل داشت اما بر اثر بیماری شدید چشم، از این کار باز ماند و وارد خدمات اجتماعی و سیاسی شد.
آخرین سفر میرزا مهدی آیتالله زاده خراسانی به ایران در سال 1324 ه.ش اتفاق افتاد. او وقتی به تهران رسید بیمار شد و 28 اردیبهشت همان سال چشم از جهان فروبست و جسد او را به مشهد حمل کردند و در دارالسعاده کنار قبر امام هشتم (ع) به خاک سپردند.
حاج شیخ محمدرضا کلباسی
حاج شیخ محمد رضا کلباسی 25 ذیقعده 1295 در اصفهان متولد شد. نیس اللیل در شرح دعای کمیل، نفحات اللیل، مکیال الیقین در شرح اصول دین، دعوه الحسینیه و راهنمای تبلیغ از آثار چاپ شده ایشان است.
آیتالله کلباسی شب سهشنبه چهارم شوال 1383 ه.ق در مشهد از دنیا رفت و در صحن عتیق در ایوان مجاور دفتر کشیک خانه بالا خیابان دفن شد.
شاعری عارف؛ میرزا حبیبالله مجتهد خراسانی
حاج میرزا حبیب الله خراسانی در شامگاه سومین روز فروردین 1225 ه.ش درمشهد به دنیا آمد. وی از شاعران عارف و از روحانیان دانشمند خراسان بوده است. پیکر این عالم فرهیخته در حرم امام رضا(ع) بالای صفه شاه طهماسب، در سردابهای که نیای بزرگوارش سیدمحمدمهدی شهید به خاک سپرده شده بود، دفن شد.