مروری بر "زندگی و زمانه حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای"

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، «29 فروردین 1318 پنجمین فرزند آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای در مشهد به دنیا آمد؛ نامش را علی گذاشتند» کتابی که «روایتی از زندگی و زمانه حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای» نام گرفته است، با این جمله آغاز می‌شود و روایتی مبتنی بر متن و تصویر بر محور زندگی سیاسی و اجتماعی رهبر معظم انقلاب اسلامی دارد.
 
جعفر شیرعلی‌نیا، نویسنده این روایت، در مقدمه کتاب با اشاره به بحران منابع و آثار تاریخی که برای معرفی بخش‌هایی از زندگی ایشان وجود دارد، می‌نویسد: «در این سال‌ها آموخته‌ام که در هیچ شرایطی از هیچ موضوعی نباید هراس داشت و با تمرکز و تحقیق پیرامون هر موضوعی می‌توان به مطالب بسیاری دست یافت که در نگاه اول دست یافتن به آن غیر ممکن می‌نماید...»
 
بررسی یکایک سخنرانی‌ها، گفتار‌ها، مصاحبه‌ها، نامه‌ها و پیام‌ها یکی از اقدام‌های مولف برای نوشتن این کتاب بود و محور بعدی، مطالعه و تحقیق در آثاری بود که امکان داشت اطلاعاتی تاریخی هرچند مختصر درباره زندگی مقام معظم رهبری در برداشته باشد. بنابر مقدمه کتاب، بیش از 500 کتاب از سوی مولف و گروه پژوهشی‌اش مورد مطالعه قرار گرفت.

 

شیرعلی‌نیا، نه فقط در این اثر که در «دایره‌المعارف مصور تاریخ زندگی امام خمینی»، «دایره‌المعارف مصور تاریخ جنگ ايران و عراق» و 18 اثر دیگر خود هم روایت‌ها را ضمن دقیق و مستند بودن، روان و خواندنی بازگو کرده است و می‌کوشد دشواری درک مسائل پیچیده تاریخ را برای مخاطبانش آسان کند.

وی درباره شیوه روایت در کتاب «روایتی از زندگی و زمانه حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای» در مقدمه می‌نویسد: «... همواره از زیاده و پیچیده‌گویی در روایت‌های تاریخی گریزان بوده‌ام. در آخرین روزهایی که به تکمیل مقدمه مشغول بودم، به جمله‌ای از باربارا تاکمن مورخ مشهور برخوردم که احساس کردم جمله‌ای رسا برای روشی است که در مسیر رسیدن به آن گام برمی‌دارم: هدف مورخ حفظ توجه خواننده است، یا باید باشد... من می‌خواهم خواننده‌ام صفحه را که برمی‌گرداند، به آخر برساند. این مقصود موقعی حاصل می‌شود که روایت روان پیش برود و فرسوده و دربند تحقیق و زیر بار تفصیل به گل ننشیند.

یافتن تصاویر مفید و ارزشمند برای چنین کتابی که نویسنده با منابع محدودی روبروست، بسیار دشوار به نظر می‌رسد. شیرعلی‌نیا برای یافتن این تصاویر، از پژوهش‌های حسین بهرامی کمک گرفته و نیز به آرشیو خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) و روزنامه همشهری مراجعه کرده است. وی در بخشی از مقدمه کتاب درباره سختی‌های یافتن این تصاویر می‌نویسد: «برخی نهاد‌ها نیز می‌گفتند بخشنامه شده و عکس‌های مربوط به رهبری را نمی‌توانیم در اختیار کسی قرار دهیم. گفتیم عکس‌های غیر رهبری را که مورد نیاز ماست بدهید؛ گفتند چون موضوع کتاب رهبری است، این بخشنامه توسعه می‌یابد و آن را هم پوشش می‌دهد! اگر موضوع کتاب را نمی‌گفتیم، عکس‌های رهبری و غیر رهبری را می‌دادند...»

کتاب «روایتی از زندگی و زمانه حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای» 9 فصل دارد؛ فصل‌هایی که از تولد سیدعلی خامنه‌ای در فروردین 1318 آغاز می‌شود و تا 75 سال بعد از آن را تا فروردین 1393 روایت می‌کند؛ فصل‌هایی که با هنرمندی شاپور حاتمی با گرافیک مناسب، صفحاتی خواندنی و دیدنی فراهم آورده‌اند.

بنا به مقدمه، کتاب «روایتی از زندگی و زمانه حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای» این چنین معرفی شده است: نخستین فصل کتاب با عنوان «متولد فروردین» روایت روزهای آغازین زندگی سیدعلی خامنه‌ای است؛ روایت روزگار کودکی، مکتب، دبستان و ورود به حوزه‌ علمیه تا قبل از هجرت به قم. در این فصل روایت‌هایی می‌بینید از چگونگی پیوند سیدعلی با درس دین، قرآن، شعر، رمان و دنیای ادبیات.

فصل دوم کتاب «روزهای مبارزه» نام دارد و روزهای هجرت حجت‌الاسلام خامنه‌ای به قم و شرکت در مجالس درس علمای قم را به تصویر کشیده است. در این میان آشنایی با آیت‌الله خمینی و همراهی با شاگردان او دوران جدیدی در زندگی‌اش رقم زد؛ دورانی سخت و پرچالش، شش بار زندان و بارها بازجویی تنها بخشی از چالش‌های این دوره بود. او در این دوران روحانی‌ای مبارز، روشنفکر اهل قلم و ترجمه و محبوب بسیاری از جوانان مبارزه بود و هم روحانی‌ باسواد و متخصص در حوزه‌ تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه.

 
«اوج انقلاب» سومین فصل کتاب است که با آخرین بازداشتش آغاز می‌شود و این بار به جای زندان به سیستان و بلوچستان تبعید می‌شود. در حالی که او و بسیاری از رهبران مبارزه در تبعید یا زندان بودند و فضای ناامیدی بسیاری را دربرگرفته بود، پس از اتفاقات سال 56 مردم به میدان مبارزه آمدند و ناظران داخلی و خارجی را شگفت زده کردند. آقای خامنه‌ای نیز از تبعیدگاه به مشهد بازگشت شهری که کاملا متفاوت از روزهایی بود که او از این شهر رفته بود. تشکیل شورای انقلاب حضور او را در تهران پررنگ‌تر و در پایتخت ماندگار کرد. این فصل با روزهای پرشوری که به پیروزی انقلاب ختم شد پایان می‌یابد.
 
عنوان فصل چهارم کتاب «روزهای سخت» است که با روزهای پس از پیروزی انقلاب آغاز می‌شود. آقای خامنه‌ای با حوزه‌ فرهنگ مأنوس‌تر بود تا سیاست اما مردان سیاسی انقلابی حضور بیشتر او را در جمع خودشان می‌خواستند. حضورش در تشکیلات سیاسی انقلاب با اضافه‌شدنش به جمع اعضای شورای انقلاب پررنگ‌تر شد و پس از پیروزی نیز حوادث و نیازهای انقلاب هر روز مسئولیتی جدید به دوشش گذاشت. حضور در شورای عالی دفاع، نمایندگی مجلس، سرپرستی سپاه و امام جمعه‌ی تهران تنها بخشی از مسئولیت‌هایش بود که با انفجار ششم تیرماه 1360 و مجروحیتش همه معلق شدند.
 
فصل پنجم با عنوان «دولت ناهماهنگ» به دوران ریاست جمهوری حجت‌الاسلام خامنه‌ای می‌پردازد؛ روزهایی که پس از انفجاری مهیب بخش زیادی از مسئولین انقلاب شهید شده بودند.‌ آقای خامنه‌ای سومین رئیس جمهور روحانی شد. سال اول دوران جدید در سایه‌ی همدلی مسئولان با پیروزی‌های بزرگی همراه بود اما به تدریج دسته‌بندی‌ها و اختلافات جدیدی شکل گرفت. حجت‌الاسلام خامنه‌ای علی‌رغم میل باطنی‌اش بار دیگر در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد و پس از پیروزی به ناچار به معرفی نخست‌وزیر پیشینی به مجلس موافقت کرد اما این دوران تا پایان با چالش‌های زیادی همراه بود.