تحلیلی بر سفر دو وزیر سعودی به "پاکستان" پس از قطع رابطه با ایران

به گزارش سرویس بین الملل ، پایگاه تحلیلی- خبری الوقت در مطلبی به قلم اسماعیل باقری درباره انگیزه های سفر عادل الجبیر وزیر خارجه دولت سعودی عربستان و محمد بن سلمان وزیر دفاع این دولت به پاکستان پرده از اهداف این سفرها گشود و نوشت:
 
محمد بن سلمان وزیر دفاع عربستان روز یکشنبه 20 دی برای رایزنی با مقامات پاکستانی وارد این کشور شد. وزارت دفاع پاکستان اعلام کرد: «خواجه آصف» وزیر دفاع پاکستان شخصاً از همتای عربستانی خود استقبال کرد و وزیر دفاع عربستان به محض ورود به پاکستان راهی مقر ارتش این کشور شده و با «راحیل شریف» ملاقات کرد. این سفر در راستای افزایش همکاری های نظامی و دفاعی ریاض- اسلام آباد، شرکت در ائتلاف جدید عربستان برای به اصطلاح مبارزه با تروریسم و بررسی مسائل خاورمیانه از جمله تنش اخیر ایران- عربستان انجام می گیرد.
 
 پیش از سفر وزیر دفاع، «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان که قصد داشت در تاریخ 3 ژانویه (13 دی ماه) در سفری دو روزه وارد اسلام آباد شود، بنا به خواست دولت ریاض سفرش با تاخیر 5 روزه و در روز پنجشنبه 17 دی، در میان تظاهرات اعتراض آمیز و خشم مردم پاکستان از سیاست های تفرقه‌افکنانه و جنایات ضدانسانی و ضداسلامی آل سعود، انجام شد. محور اصلی این سفر کسب رضایت «نواز شریف» نخست وزیر پاکستان و سایر سران سیاسی و نظامی پاکستان برای حضور در ائتلاف مبارزه با تروریسم عربستان  اعلام شده بود. عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان، با فرمانده ارتش، نخست وزیر و مشاور نخست وزیر کشور میزبان در امور خارجی دیدار کرده بود.
 
 لازم به ذکر است که چندی پیش در نشست «ریاض»، «محمد بن سلمان» وزیر دفاع و جانشین ولیعهد عربستان سعودی اعلام کرد که ائتلافی را برای مبارزه با تروریسم در افغانستان، لیبی، سوریه، مصر و عراق با حضور 34 کشور تشکیل داد و نام پاکستان را نیز در لیست این ائتلاف قرارداد.
 
بر اساس منابع خبری پاکستان ، مقامات پاکستان و عربستان در مورد تنش‌های موجود تهران و ریاض نیز تبادل نظر کردند. اطلاعات اندکی از نشست میان عادل جبیر، وزیر خارجه عربستان و راحیل شریف فرمانده ارتش و سرتاج عزیر، وزیر خارجه پاکستان به بیرون درز کرده است، اما آنچه که عادل جبیر مبنی بر این که موضع پاکستان در قبال تنش با ایران با موضع عربستان منطبق است، با مبالغه بسیاری همراه است. چراکه عادل جبیر در مناسبت‌ها و غیرمناسبت‌ها بر لزوم حضور پاکستان در ائتلاف به اصلاح مبارزه با تروریسم تاکید می‌کند، اما واقعیت اینست که موضع پاکستان بر خلاف موضع عربستان در این زمینه بوده و نواز شریف، نخست وزیر پاکستان، ضمن تأکید بر تعهد پاکستان به ایستادن در کنار عربستان سعودی علیه هرگونه تهدید به تمامیت سرزمینی و حاکمیت این کشور، از تهران و ریاض خواسته اختلافات خود را از طریق روش‌های مسالمت آمیز حل و فصل کرده و اتحاد مسلمانان را در این دوران حساس مدنظر داشته باشند.
 
پاکستان اعلام کرده بود که هرگونه تصمیم گیری درخصوص میزان مشارکت این کشور در ائتلاف 34 کشور تحت رهبری عربستان را بعد از دریافت جزئیات آن از سوی ریاض، اتخاذ خواهد کرد. با این وجود، در بیانیه صادره از سوی وزارت امور خارجه پاکستان، مطلب صریحی درخصوص تصمیم مشخص پاکستان در خصوص میزان مشارکت این کشور در ائتلاف یاد شده گنجانده نشده است.
 
واقعیت این است که عربستان در شرایطی به دنبال ایجاد ائتلاف ضد تروریستی است که خود حامی اصلی گروه‌هایی نظیر طالبان، القاعده، داعش، بوکوحرام و جبهه‌النصره و چندین گروه تروریستی دیگر است. در واقع چنین جریانات تکفیری زاییده سیاست‌های خاندان سعودی و آموزه‌های وهابیت است و کشورهای غربی نظیر آمریکا، انگلیس، به همراه رژیم صهیونیستی ترکیه و قطر، از سیاست‌های عربستان سعودی به ویژه در کشتار مردم مظلوم یمن و سوریه حمایت می‌کنند. این سفر امکان ندارد برای عربستان، سودی در برداشته باشد؛ چراکه پاکستان در حال حاضر با بحران فزاینده تروریسم در داخل و مداخله در امور افغانستان خصوصاً در ایالت‌های ننگرهار و هلمند مواجه است.
 
در مجموع باید گفت که هدف عربستان در رابطه با سفر مقامات این کشور، نه تنها شرکت پاکستان در ائتلاف نظامی جدید ریاض علیه تروریسم است؛ بلکه کاهش و قطع روابط اسلام‌آباد با تهران، همکاری نظامی و اعزام ارتش برای جنگ یمن و سوریه، جنگ فرقه‌ای و القای اجماع و همراهی جهان اسلام به نفع ریاض است. به همین جهت عربستان اکنون در جبهه جنگ نیابتی، جنگ روانی، نبرد دیپلماتیک، ائتلاف سازی نظامی و ادبیات منفی سیاست خارجی فعال است و به نوعی ظرفیت روانی خود برای درگیری را خودآگاه یا ناخودآگاه دنبال می‌کند.
 
واقعیت این است که عربستان موجودیت خودش را در ایجاد بحران تعریف می‌کند و ایجاد بحران و تنش به نحوی در خدمت سیاست خارجی عربستان و موجودیت آن است. به قول جابر انصاری سخنگوی وزارت خارجه ایران، «عربستان چند سالی است که از سیاست تاریخی خود که معروف به نوعی محافظه کاری بوده خارج شده و نوعی سیاست پرخاشگرانه و تهاجمی را پیش گرفته است که البته این را باید در لایه‌های عمیق‌تر نگاه کرد، مثل  اعدام شیخ نمر توسط دولت سعودی. سیاستی که عربستان اتخاذ کرده سیاست جنگ در همه جبهه‌ها و رویارویی همه جانبه با همه واقعیات محیطی خودش است. عربستان تلاش می‌کند با راهبرد رویارویی، با همه روندهای در حال شکل‌گیری مقابله کند.» این در حالیست که سیاست ایران کاهش تنش‌ها بین همسایگان و کشورهای اسلامی است.
 
در پایان باید گفت: به نظر می‌رسد نواز شریف نخست‌وزیر پاکستان با عمل محتاطانه، موضع بی‌طرفی در تنش‌های ایران و عربستان را دنبال خواهد کرد، زیرا در غیر این صورت با چالش‌های بزرگ داخلی و خارجی روبرو خواهد شد. این که بن سلمان چه پیامی از سوی سیاست‌مداران اسلام‌آباد دریافت خواهد کرد، به زمان نیاز دارد، اما به نظر می‌رسد که دستور ناقص الجبیر در رابطه با روابط پاکستان و ایران همچنان ناقص باقی خواهد ماند.