وقتی بدخطی پزشکان با جان بیماران بازی می‌کند
مهم نیست که سرماخوردگی قرار است با یک کپسول و قرصی که همه مردم اسمش را می دانند خوب شود. نسخه باید حتما ناخوانا و با علائم اختصاری غیر قابل فهم نوشته شود تا همیشه دست مردم عادی از درک آن کوتاه بماند. اما مشکل فقط بدخطی یک صنف نیست. مسئله اینجاست که این بدخطی یکی از عوامل ایجاد خطاهای پزشکی است و حتی در مواردی منجر به فوت بیمار یا آسیب های شدید شده است. حتی نسخه پیچ های کارکشته و داروسازان هم گاهی از این دست خط های صنفی سر در نمی آورند و با شک و تردید نسخه را می پیچند. وزارت بهدشات در سال های گذشته سعی کرد با پیشنهاد نگارش نسخه به زبان فارسی این مسئله را حل کند که با مخالفت پزشکان روبرو شد. چند سالی هم هست بحث نسخه های الکترونیکی مطرح شده که هنوز اجرایی نشده است.
امید به بهبود بیماران با کمک ژوپیتر
اما حالا که پزشکان حاضر نیستند کوتاه بیایند و کمی خوش خط تر نسخه بنویسند که حداقل داروسازها و نسخه پیچ ها بتوانند دستخط شان را بخوانند چه باید کرد؟ شاید بهترین راه این است که خود بیماران سعی کنند کمی از این زبان عجیب و غریب نسخه نویسی را یاد بگیرند تا حداقل اشتباهات پزشکی را کمتر کنند. نسخه در تمام دنیا با حرف R شروع می شود و این علامت در سمت چپ و بالای نسخه نوشته می شود. گفته شده که R مخفف کلمه Recipe به معنی "به این صورت اجرا یا تهیه شود" است. برخی از مورخین این سمبل را برگرفته از ستاره ژوپیتر می دانند که قدیمی ها معتقد بودند به خوب شدن بیماران کمک می کند. با گذشت زمان این علامت تحریف شده و به همین دلیل در ابتدای بعضی نسخه ها می بینید که به جای R از RX استفاده شده است.
اطلاعات اساسی درباره دارو که باید در نسخه باشد
بعد از نماد R، پزشک متن اصلی نسخه را می نویسد که شامل نام دارو و مقدار تجویز و مصرف آن است. این درست همان جایی است که معمولا مردم از آن به خط خرچنگ قورباغه دکتری تعبیر می کنند و حتی داروسازها هم گاهی در خواندن آن دچار مشکل می شوند. در مورد هر دارویی که تجویز می شود، 6 مشخصه شامل نام دارو، شكل دارو، تعداد دارو، واحد دارو، نحوه مصرف و فواصل تجویز دارو باید حتما در نسخه ذکر شود. در ایران پزشکان معمولا نام ژنریک دارو را در نسخه می نویسند و خیلی به شرکت سازنده آن اهمیت نمی دهند. مثلا می نویسند آسپرین و این نسخه این مجوز را به داروساز می دهد تا داروی مذکور را بدون توجه به اینکه تولید کدام شرکت هست به بیمار بدهد. در حالیکه معمولا کیفیت یک دارو از یک شرکت به شرکت دیگر تفاوت می کند. اگر نام تجاری دارو در نسخه درج شود، داروخانه موظف است همان محصول خاص از شرکت خاص را به بیمار بدهد.
اطلاعات دارو در نسخه نویسی
پزشکان موظف هستند طبق اصول نسخه نویسی نام کامل دارو را به انگلیسی بنویسند طوری که هر فرد با سوادی بتواند اسم دارو را بخواند تا موقع تحویل دارو اشتباه به حداقل برسد. اما معمولا پزشکان این کار را نمی کنند. همه می توانند حداقل این حروف اختصاری در مورد شکل دارو را یاد بگیرند که نحوه تشخیص چشمی شان هم نسبتا راحت تر است. بعد از نوشتن نام دارو باید شکل دارو مشخص شود که بعضی از پزشکان اینجا هم از مخفف فرم دارو استفاده می کنند. مشکل اینجاست که همین حروف مخفف هم در بدخط نویسی پزشکان ممکن است باعث تجویز اشتباه دارو شود. طبق معیارهای نسخه نویسی صحیح باید تمام داروها دارای دستور مصرف واضح و خوانا باشند.
علامت های اختصاری در نسخه ها
در نسخه نویسی برای نشان دادن فرم قرص از Tab یا Tablet استفاده می شود. کپسول هم به صورت Cap یا Capsule نوشته می شود. برای اسپری از Spr استفاده شده و شربت با نماد Syr در نسخه نوشته می شود. آمپول در نسخه ها با علامت اختصاریAmp نوشته می شود. Vial یا ویال را زمستان ها زیاد در نسخه ها می بینید. برای مثال پنی سیلین های تزریقی نوعی ویال هستند. ویال ها در ظروف شیشه ای با درب پلاستیکی و غیر قابل نفوذ از نظر آلودگی نگهداری می شوند. پمادها هم با علامت اختصاری Top. Oint یا Opht. Oint نوشته می شوند. نسخه دارویی بدون مهر و امضای پزشک هیچ رسمیت و ارزشی ندارد.
/انتهای پیام/