هدف آمریکا از جابجایی‌های نظامی در سراسر آسیا چیست؟

اگرچه نگاهی به چند ماه گذشته از زمان ورود «جو بایدن» به کاخ سفید، نادرستی بسیاری از پیش بینی‌ها در مورد تغییر و اصلاح سیاست خارجی آمریکا را آشکار کرد، موضوع تغییر مکان و جابجایی مقر‌ها و نظامیان آمریکایی در چند منطقه، از تغییر رویکرد نظامی خارجی این کشور حکایت دارد.

 

دلیل خروج، انتقال، جابجایی و ترک پایگاه ها، نظامیان و ادوات و تجهیزات نظامی آمریکا در چند منطقه از جهان، لزوم بررسی دلایل و پیامد‌های آن را ضروری می‌کند.

بایدن چند هفته پس از ورود به کاخ سفید، نشان داد که عزمش برای خارج شدن از باتلاق خود خواسته و خودساخته افغانستان پس از ۲۰ سال اشغالگری جدی است.

 

مهم‌ترین دلایل اخذ این تصمیم عبارتند از؛ هزینه‌های سنگین مالی و جانی، ناتوانی در مقابله با طالبان، فشار افکار عمومی داخلی و جهانی در مورد اشغال ۲۰ ساله افغانستان که با نام طولانی‌ترین جنگ خارجی آمریکا نیز شناخته می‌شود.

 

خروج آمریکا از افغانستان در حالی رخ می‌دهد که توافق به اصطلاح صلح «واشنگتن» با طالبان به عنوان توجیه کننده تصمیم بایدن برای خروج، تنها به نوشته‌های روی کاغذ محدود ماند؛ اکنون خشونت‌های جدی بر سراسر افغانستان سایه افکنده است.

 

البته آمریکا قصد خروج کامل از آسیای مرکزی را ندارد و در میان جمهوری‌های استقلال یافته اتحاد جماهیر شوروی به دنبال کشوری مناسب برای استقرار است.

 

به نظر می‌رسد با توجه به نفوذ گسترده چین و روسیه در این منطقه، آمریکا باید هزینه قابل ملاحظه‌ای برای متقاعد کردن گزینه مورد نظر خود برای پذیرش ریسک مخالفت‌ها صرف کند.

 

چنین حضوری تغییری در موازنه قدرت در منطقه ایجاد نمی‌کند و فقط نقش آمریکا را در منطقه تنزل و رقابت‌ها میان آمریکا و چین را افزایش می‌دهد؛ زیرا با وجود حضور ۲۰ ساله پر هزینه آمریکا در افغانستان، واشنگتن منافع خاص و حیاتی در این منطقه ندارد که نیاز به سیاستی درازمدت داشته باشد.

- از عربستان: مهم‌ترین دلیل آمریکا برای خارج کردن سامانه‌ها و تجهیزات خود از عربستان اعلام دوری از «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان به عنوان متحد و شریک نزدیک «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور پیشین آمریکاست که پرونده‌های جنجالی متعددی مانند قتل «جمال خاشقجی»، منتقد سعودی و جنگ ۶ ساله و بی حاصل علیه یمن را پیش رو دارد.

 

- از عراق: بالا گرفتن احساسات ضد آمریکایی و افزایش حملات علیه مواضع و نظامیان آمریکایی در عراق را باید مهم‌ترین دلیل تصمیم احتمالی آمریکا برای خروج از این کشور خواند.

 

- انتقال از قطر به اردن: آمریکا در چارچوب تغییر رویکرد نظامی و سیاست خارجی خود در منطقه خاورمیانه قصد دارد پایگاه‌های پراکنده خود در قطر را به اردن منتقل کند؛ البته نباید از تلاش برای محافظت از نظامیان آمریکایی از حملات احتمالی گروه‌های مقاومت غافل بود.

آمریکا پس از حضور چند دهه‌ای در ۲ پایگاه غرب اقیانوس آرام، اکنون و در پی بالا گرفتن تنش‌ها و رقابت هایش با چین، قصد دارد حضور پررنگ تری در خاک و آب اطراف چین داشته باشد.

 

از موضوع‌هایی که آمریکا تاکنون با ورود به آن‌ها بر تنش‌های با چین دامن زده، جنگ تجاری، استقلال تایوان، تحولات هنگ کنگ، موضوع سین کیانگ و دریای مناقشه آمیز چین جنوبی هستند.