تاکیدات مهم دین اسلام و «ائمه معصومین(ع)» پیرامون وظایف انسان نسبت به حقوق بشر

رضا وحیدی در گفت‌وگو با پیرامون مبانی حقوق بشر در اسلام گفت: اسلام دینی کامل و جامع است که از سوی پروردگار و به واسطه «پیامبر اکرم (ص)» به مردم دنیا ارائه شده است، اسلام در همه زمینه‌ها خصوصا حقوق بشر پیشرو بوده و اولین تاکیدات پیرامون احترام به حقوق دیگران را مورد تاکید قرار داده است، اسلام مجموعه‌ای از تعالیم و دستوراتی است که از سوی خداوند به «رسول اکرم (ص)» وحی و در قالب منابع و متون دینی اعم از قرآن و سنت در دسترس پیروان قرار گرفته است.

***حقوق بشر از دیدگاه «پیامبراکرم (ص)»

وحیدی به حقوق بشر از دیدگاه «پیامبراکرم (ص)» اشاره و ابراز کرد: «پیامبراکرم (ص)» در مورد حقوق بشر و حق افراد در جامعه نسبت به یکدیگر فرمودند: مؤمنان در دوستی و مهربانی، مانند یک بدن هستند که اگر عضوی از آن به درد آید دگر عضو‌ها با تب و بی خوابی آن را همراهی خواهند کرد، ایشان همچنین فرموده‌اند: مؤمن مؤمن نیست مگر آن که آن چه را برای خود می‌خواهد برای برادر خود نیز بخواهد.

این کارشناس علوم قرآنی در همین راستا ادامه داد: توجه به تاکیدات «ائمه اطهار (ع)» پیرامون حقوق و وظایف انسان نسبت به سایر افراد جامعه اعم از مسلمان و غیر مسلمان، پدر و مادر، اقوام، حق همسایه و حتی محیط زیست و طبیعت قابل توجه است این امر نشان می‌دهد که اسلام تا چه میزان برای حقوق عامه مردم دستورات متعدد داشته و دارد لذا باید تاکید کرد خاستگاه حقوق بشر در احکام اسلام قابل بررسی است.

***آزادی فردی

وی پیرامون بیان اصولی اسلام در راستای ارائه حقوق بشر تاکید کرد: اسلام با بیان اصولی همچون حرام و یا حلال تلاش دارد تا راه و مسیر درست زندگی را به جامعه بشری بیاموزد درعین حال با دسته بندی همه امور در قالب حلال و حرام هشدار لازم به افراد جهت زیر پا نگذاشتن قوانین اسلامی و حقوق بشر را اعلام کرده، این دین به پیروان خود سختی را تحمیل نمی‌کند، اما قوانین او ویژه و تامل بر انگیز است. در دین اسلام هر چیزی در اصل مباح است مگر آن که بر طبق نص قرآن کریم و سنت «پیامبراکرم (ص)» و دستورات «ائمه معصومین (ع)» حرام شمرده شود، اسلام پیرامون قلمرو آزادی‌های فردی و حقوق افراد نیز حد و مرز‌هایی را مشخص کرده است لذا جایز نیست که افراد حقوق و آزادی‌های دیگران را مورد تجاوز قرار دهند و یا آن را تعدیل کنند، هرگونه تعدی به حقوق دیگران حرام اعلام شده این امر نشان می‌دهد که اسلام با چه ظرافتی تلاش داشته تا حقوق اجتماعی و حقوق بشر را برای تک تک افرادی که در جامعه و در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند مشخص و معین کند همچنین اسلام با ریزبینی پایبندی به مصلحت عمومی را مورد تاکید قرار داده است که این حقوق جامعه را در بر می‌گیرد.

***شورا یکی از ارکان حقوق بشر

وحیدی شورا را نیز از جمله امور و ارکان حقوق بشر دانست و افزود: اسلام شورا را قاعده اساسی در قوانین خود می‌داند که کاربردی مهم در دمکراسی و حقوق بشر دارد، دین اسلام شورا را با تعبیر رسم سلوک اجتماعی معرفی می‌کند امری که اندیشه وران اسلامی نیز بر آن تاکید دارند، «پیامبراکرم (ص)» پیرامون اهمیت شورا فرموده اند: «هیچ مردمی مشورت نمی‌کنند، مگر آن که به بهترین راه در کار خود برسند».

*** نگاه قرآن کریم به حقوق بشر 

این کارشناس علوم قرآنی اظهار کرد: اسلام همواره پیروان خود را به پایبندی به اخلاق و ارزش‌های دینی و حقوق اجتماعی دعوت کرده است و ارکانی همانند آزادی عقیده، برابری، دموکراسی را مطرح و مورد تاکید قرار داده است، در قرآن کریم آیه ۲۹ سوره کهف خداوند متعال می‌فرماید: «وَقُلِ ٱلْحَقُّ مِن رَّبِّکُمْ ۖ فَمَن شَآءَ فَلْیُؤْمِن وَمَن شَآءَ فَلْیَکْفُرْ، حق از سوی پروردگار شماست، هرکس خواهد ایمان آورد و هرکس خواهد کافر شود».

***تاکیدات «امام صادق (ع)» پیرامون حقوق بشر

وی به تاکیدات «امام صادق (ع)» پیرامون حقوق بشر پرداخت و بیان کرد: «امام صادق (ع)» نیز در مورد اجرای حقوق بشر در جامعه اسلامی تاکید داشتند، در روایتی از کتاب کافی به رعایت حقوق بشر و اخلاق نیکو توسط «امام صادق (ع)» نقل شده است:« روزی «امام صادق (ع)» فردی را به دنبال کاری فرستاد، ولی آن فرد دیر کرد. «امام صادق (ع)» خود شخصاً بدون اینکه فرد دیگری را دنبال او بفرستند، به دنبال وی راه افتادند و دیدند که فرد کنار کوچه خوابش برده است، «امام صادق (ع)» عصبانی نشدند، بیدارش هم نکردند بلکه شروع کردند او را به باد زدن، تا بالاخره فرد بیدار شد. وقتی بیدار شد «امام صادق (ع)» به وی فرمودند: این فرصتی که خوابیدی، در اختیار ما بودی، الآن وقت خوابیدن نیست، این درست نیست که هم شب بخوابی هم روز بلکه شب‌ها را بخواب و استراحت کن و روز‌ها کار‌هایی که به تو محول شده انجام بده».

وحیدی رویکرد جهان غرب با عنوان حقوق بشر را مورد بررسی قرار داد و خاطرشان کرد: جهان غرب با تمام ادعای‌های خود مبنی بر حقوق بشر و اجرایی نمودن آن در جامعه باید بداند که اسلام سالهاست که تعالیم خود را بر مبنای حقوق اجتماعی و بشر استوار کرده اگر جهان غرب به «پیامبر اکرم (ص)» اهانت کرده‌ قطعاً مسلمانان در پاسخ به این رویکرد‌های نادرست و زشت آنان اهانت را در پیش نخواهد گرفت، زیرا این امر در نظر اسلام نادرست و متناقض با حقوق بشر است.