روابط روسیه و ایران به سمت تعمیق و توسعه پیش خواهد رفت
با غلبه تفکر ارواسیانیسم (و تداوم حضور گروه کنونی حاکم بر کرملین در قدرت)، روابط روسیه و ایران به سمت تعمیق، توسعه و حتی شراکت در برخی موضوعات راهبردی پیش خواهد رفت و متقابلاً در صورت غلبه تفکر‌های مدرنیست و اورآتلانتیست، روابط روسیه با ایران شاهد افول و تنزل خواهد بود.
- با ترسیم نمودار تحول نگرش روسیۀ پساشوروی به ایران، جابه جایی‌هایی با شدت نوسان گسترده قابل مشاهده است که در یک سوی آن، ایران به مثابه «متحدی مطمئن و قابل اتکا در منطقه و جهان» و «متحدی در برابر دشمان مشترک» و در سوی دیگر به عنوان «تهدید جنوبی و به منزله ابزاری برای تنظیم روابط با غرب» مورد شناسایی قرار گرفته است.
یکی از جلوه‌های عملی این نوسان، در ارائه دو رای متفاوت و مهم در شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال ایران مشاهده می‌شود، مخالفت و وتوی قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت در ۲۶ فوریه ۲۰۱۸ و موافقت و رای به قطعنامه ضد ایرانی ۱۹۲۹ در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ است.
«ایران در هندسه سیاست خارجی روسیه» عنوان کتابی به قلم محمد شاد است که وی در این اثر کوشیده است تصویری منطبق با واقعیت، از نحوه سیاستگذاری خارجی روسیه در مقابل ایران و عناصر دخیل در شکل‌گیری این سیاست‌ها ارائه دهد. در نظر دارد هر روز برشی از این کتاب را با خوانندگان خود به اشتراک بگذارد.
به نظر می‌رسد نمونه آماری ۶۵ نفر انتخاب شده از پنج اندیشکده مهم‌تر روسیه می‌توواند در ارائه حسی نسبتاً نزدیک به واقعیت ادراکی موجود در جامعه نخبگی روسیه در خصوص رابطه با ایران، محققان را یاری کند.
در تفسیر کلی، با چشم‌پوشی از میزان وزن هر یک از اندیشکده‌ها در شکل‌دهی به سیاست ایرانی روسیه به این نتیجه می‌رسیم که جمعیتی حدود چهل درصد از نمونه مورد مطالعه، موافق تعمیق و توسعه روابط عادی با ایران، ۳۰.۷ درصد موافق پیگیری و تحقق روابط راهبری، ۱۳.۸ درصد مخالف پیگیری و تحقق روابط راهبردی، و در نهایت ۶.۱ درصد مخالف بنیادین توسعه روابط باایران هستند.
در صورت وزن‌دهی به نقش و جایگاه هر یک از اندیشکده‌ها در شکل‌دهی به سیاست خارجی فدراسیون روسیه-همان‌گونه که پیشتر اشاره شد- مؤسسه ریسی با قرار داشتن در نهاد ریاست جمهوری فدراسیون روسیه بالاترین نفوذ را دارد.
بر اساس یافته‌های به دست آمده، ۵۷ درصد از پژوهشران مورد مطالعه در ریسی به لزوم حرکت در مسیر تحقق روابط راهبردی باور دارند و ۳۸ درصد از پژوهشگران نیز دست کم به تعمیق و توسعه روابط عادی با جمهوری اسلامی ایران می‌اندیشند. در نمونه مورد مطالعه در مؤسسه ریسی، پژوهشگری که مخالف توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران باشد یافت نشد.
پس از ریسی، آکادمی علوم روسیه ذیل نهاد ریاست جمهوری تعریف می‌شود و بر اساس یافته‌های به دست آمده، ۶۷ درصد از محققان ایران پژوه در آکادمی علوم روسیه معتقد به لزوم تحقق روابط راهبردی، ۱۶.۵ درصد مخالف راهبردی شدن روابط، و ۱۶.۵ درصد معتقد به ضرورت افزایش سطح مناسبات و روابط عادی با ایران هستند.
مگیمو نظریات حاکم بر بدنه دستگاه سیاست خارجی روسیه را نمایندگی می‌کند. براساس یافته‌های این پژوهش ۵۴ درصد از نمونه آماری مورد مطالعه در مگیمو به لزوم توسعه و تعمیق روابط عادی با ایران علاقه‌مندند و فقط ۸.۵ درصد قاتل به امکان تحقق روابط راهبردی با ایران هستند در مقابل، ۱۲.۵ درصد مخالف امکان تحقق روابط راهبردی‌اند و چهار درصد، مخالف اساسی با توسعه روابط با ایران دارند.
در میان اندیشکده‌های مستقل و غیرحاکمیتی، شورای سیاست خارجی و دفاعی دارای گرایش‌های مدرن و اقتصاد محور در درون گفتمان اوراسیانیستی است که کارنگی را می‌توان در انطباق با گفتمان اوراآتلانتیستی تعریف کرد.
گرچه اندیشکده‌های مستقل (به ویگه اندیشکده‌های غرب‌گرا) نقشی در قالب‌بندی سیاست خارجی روسیه ندارند. مطالعه این اندیشکده می‌تواند به شناخت محقق از جریان‌های هویتی موجود و نظریات این جریان‌ها در خصوص مسئله روابط با ایران یاری رساند.
از جمعیت دارای اثر مرتبط با ایران در اندیشکده شورای سیاست خارجی و دفاعی، پنجاه درصد قائل به لزوم توسعه و تعمیق روابط عادی با ایران هستند؛ ۲۵ درصد موافق پیگیری روابط راهبردی با ایران و ۱۲.۵ درصد مخالف تحقق روابط راهبردی با ایران‌اند. در میان پژوهشگران این اندیشکده، ۱۲.۵ درصد از اساس مخالف حرکت در مسیر توسعه روابط با ایران هستند.
از جمعیت دارای اثر مرتبط با ایران در اندیشکده شورای سیاست خارجی و دفاعی، پنجاه درصد قائل به لزوم توسعه و تعمیق روابط عادی با ایران هستند؛ ۲۵ درصد موافق پیگیری روابط راهبردی با ایران و ۱۲.۵ درصد مخالف تحقق روابط راهبردی با ایران‌اند. در میان پژوهشگران این اندیشکده، ۱۲.۵ درصد از اساس مخالف حرکت در مسیر توسعه روابط با ایران هستند.
بر اساس یافته‌های این تحقیق که از بررسی دیدگاه‌های پژوهشگرانی که دارای اثر در خصوص موضوع ایران در اندیشکده کارنگی مسکو هستند به دست آمده است، این اندیشکده با ۶۶.۵ درصد مخالفت در مورد امکان تحقق روابط راهبردی و ۳۳.۵ درصد مخالفت در خصوص توسعه روابط عادی میان روسیه و ایران به بیشترین تنزل در جایگاه ایران در سیاست خارجی روسیه رسیده‌اند. بر اساس این یافته‌ها، در میان پژوهشگران کارنگی هیچ فردی به مطلوبیت توسعه روابط راهبردی و حتی توسعه روابط عادی با ایران باور ندارد.
یافته‌های این پژوهش نیز مؤید این گزاره است که با غلبه تفکر ارواسیانیسم (و تداوم حضور گروه کنونی حاکم بر کرملین در قدرت)، روابط روسیه و ایران به سمت تعمیق، توسعه و حتی شراکت در برخی موضوعات راهبردی پیش خواهد رفت و متقابلاً در صورت غلبه تفکر‌های مدرنیست و اورآتلانتیست، روابط روسیه با ایران شاهد افول و تنزل خواهد بود.
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *