مشاغل خدماتی ناپایدار در معرض نابودی

_ روزنامه خراسان نوشت: داده‌های مرکز آمار، نگرانی‌ها در خصوص وضعیت ناپایداری اشتغال شکل گرفته در سال‌های ۹۳ تا ۹۸ را تایید می‌کند به طوری که در سال گذشته، ۷۵ درصد تعداد بیکاران از مجموع یک میلیون افت اشتغال، مربوط به بخش خدمات بوده است.

 

 اوایل اردیبهشت امسال بود که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی نتایج بررسی روند شاخص‌های اصلی بازار کار از سال ۹۳ تا ۹۸ را منتشر کرد. طبق این گزارش، از پاییز ۹۳ به بعد، به طور متوسط در هر فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل از آن، بیش از ۷۰۰ هزار نفر به جمعیت فعال اضافه شده است.

 

به این ترتیب در سال‌های مورد اشاره حدود ۳.۵ میلیون نفر به جمعیت فعال کشور اضافه شده اند که در مقایسه با افزایش نیافتن جمعیت فعال در دهه قبل از آن، بسیار قابل توجه است. در بیان دلیل این رشد جمعیت فعال، می‌توان به تغییر تصمیم جوانان برای ورود به بازار کار و خارج نماندن از این بازار به منظور تحصیلات، خانه داری یا علل دیگر اشاره کرد. موضوعی که در آن زنان، جمعیت دارای تحصیلات دانشگاهی و متولدان دهه ۷۰ نقش پررنگی داشته اند. نکته جالب‌تر این است که در این دوره، حدود ۸۵ درصد جمعیت اضافه شده به جمعیت فعال، شاغل شده اند به طوری که به طور متوسط در هر فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل، ۶۲۱ هزار نفر به جمعیت شاغل اضافه شده است. این گزارش، اما روی ناهنجار آمار‌های مثبت یاد شده را نیز نشان داده و افزوده است: افزایش اشتغال در این دوره، عمدتاً در بخش «خدمات» و بنگاه‌های بسیار کوچک (دارای کمتر از چهار نفر کارکن)، با وضعیت شغلی «کارکن مستقل» و فاقد قرارداد به معنای متعارف بوده و  مخرج مشترک تمام مولفه‌های فوق، خود را در سهم کمتر شاغلان دارای پوشش بیمه نشان داده است به طوری که در مدت یاد شده به طور متوسط تنها ۲۸ درصد شاغلان اضافه شده به جمعیت شاغل دارای پوشش بیمه به واسطه شغل خود بوده اند و بقیه ۷۲ درصد، در مشاغلی مشغول کار شده اند که دارای بیمه نبوده است.

 

مرکز پژوهش‌ها با استناد به این وضعیت که کیفیت نامناسب اشتغال ایجادشده در سال‌های ۹۳ تا ۹۸ رانشان می‌دهد و همچنین بروز کرونا که سبب شد این روند اشتغال زایی اقتصاد ایران دفعتاً قطع شود، هشدار داده بود که شرایط یاد شده بسیار ناپایدار بوده و اقدامات مخرب در سطح اقتصاد کلان می‌تواند منجر به تخریب بنگاه‌های خرد و اشتغال حاصل از آن‌ها شود. با این اوصاف، آمار‌های مرکز آمار از وضعیت اشتغال در سال گذشته، نتایج گزارش مرکز پژوهش‌ها را تایید می‌کند.

 

گزارش خبرگزاری فارس به نقل از مرکز آمار، نشان می‌دهد که در سال گذشته، همزمان با کاهش حدود ۳ واحد درصدی نرخ مشارکت و افت دو میلیون نفری جمعیت فعال، خروج یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری زنان از بازار کار رقم خورده است. از سوی دیگر افت یک میلیون نفری تعداد شاغلان رقم خورده که سهم بخش کشاورزی در این میان حدود ۲۵۰ هزار نفر، سهم بخش صنعت حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ نفر و سهم بخش خدمات حدود ۷۴۰ هزار نفر بوده است. همان بخشی که اتفاقاً بیشترین نقش را در شکل گیری اشتغال کم کیفیت پنج سال قبل ایفا کرده بود.