ایجاد شبکه کتابخانه های روستایی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور

- طبق اعلام روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی، در ادامه سلسله نشسست های ترویج کتابخوانی در روستاها و عشایر، پنجمین نشست برنامه ملی راه آبادی شامگاه سه شنبه ۱۱ آذرماه به میزبانی شهر شیراز و سخنرانی مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور؛ حسن محمودی توپکانلو، عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه سمنان و مشارکت کتابداران، دانشجویان، فعالان و مروج کتابخوانی برگزار شد.

معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در این نشست با بیان اینکه روستاها از ظرفیت های مهم کشور است، گفت: روستاها ظرفیتی پایدار و پویا هستند و اگر خدمات به روستاها برده شود از بسیاری از مشکلات کلانشهرها فاصله خواهیم گرفت. نمی شود از این موضوع و تکالیفی که دستگاه ها در قبال روستاها دارند گذشت و انتظار داشت که روستاها توسعه یابد و مهاجرت از روستا به شهر انجام نشود.

مهدی رمضانی اضافه کرد: انسجام در روستاها پایدار و قابل بهره برداری است و عشایر و روستاییان همواره نشان داده اند که در مراحل سرنوشت ساز نیروهای وفادار به کشور و انقلاب هستند.

او با اشاره اینکه حدود ۲۵ درصد کتابخانه های عمومی روستایی است، تصریح کرد: از مجموع سه هزار و ۵۰۰ کتابخانه نهاد کتابخانه های عمومی، ۷۶۴ کتابخانه روستایی است و از این میان ۶۶۵ کتابخانه نهادی، ۹۵ کتابخانه مشارکتی و ۴ کتابخانه مستقل در روستاها فعالیت می کنند. از ظرفیت های دیگر نهاد، کتابخانه سیار است که در شروع دوره جدید مدیریت نهاد در سال ۱۳۹۲، تعداد 9 دستگاه کتابخانه سیار بود و امروز به ۳۳ دستگاه رسیده است. برنامه ریزی نهاد کتابخانه های عمومی این است که این ظرفیت توسعه و گسترش یابد.

رمضانی با بیان اینکه کتابخانه های روستایی جزو کتابخانه های موفق نهاد هستند، اضافه کرد: در سال جاری قریب به ۵۸ هزار فعالیت فرهنگی ثبت شده در کتابخانه های عمومی برگزار شده که بیش از ۱۲ هزار معادل ۲۱ درصد فعالیت ها مربوط به کتابخانه های روستایی است. در رویداد بزرگ فرهنگی و تأثیرگذار جشنواره کتابخوانی رضوی است نیز یک میلیون و سیصد هزار نفر مشارکت داشته اند که قریب به ۲۰۰ هزار شرکت کننده از مناطق روستایی بود که حدود ۱۵ درصد جشنواره را شامل می شود.

معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور اضافه کرد: کتابخانه های روستایی ظرفیت مهم، فراگیر و اثرگذار نهاد است. وجود این کتابخانه ها یک ارزش محسوب می شود و برای آن ها سرمایه گذاری شده است و توسعه کتابخانه های عمومی در اولویت قرار دارد.

وی تاکید کرد: نهاد کتابخانه های عمومی به تنهایی امکان ایجاد کتابخانه را ندارد؛ اما هر ظرفیتی که به عنوان بهره بردار در اختیار نهاد قرار گرفته به خوبی از آن استفاده شده و در اسرع وقت تجهیز و به بهره برداری رسیده است.

مهدی رمضانی ادامه داد: کتابخانه های روستایی تنها پایگاه فرهنگی روستا است و مرکز مبادلات اجتماعی محسوب می شود. با تغییر رویکردی که در نهاد به وجود آمده و آن تبدیل شدن کتابخانه های عمومی به پایگاه فرهنگی و اجتماعی است، بسیاری از خدمات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی همچون آموزش، سرگرمی، بهره برداری از ظرفیت کتابخانه ها برای ایجاد اشتغال و ... در کتابخانه های روستایی با محوریت کتاب صورت می گیرد.

شبکه کتابخانه های روستایی در نهاد کتابخانه های عمومی ایجاد می شود

معاون توسعه کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در بخش دیگر سخنان خود با بیان اینکه حدد ۹۷ هزار روستا در کشور وجود دارد،‌ گفت: ۹۴ هزار روستا زیر ۱۵۰۰ نفر جمعیت دارند، ۱۶۰۰ روستا جمعیت بین ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ و در حدود ۱۰۵۰ روستا جمعیت بالای ۲۵۰۰ نفر دارند. نهاد کتابخانه ها براساس سیاست های مصوب خود در روستاهایی که دارای جمعیت بالای ۲۵۰۰ نفر هستند می تواند کتابخانه ایجاد کند که بر این اساس عدد قابل توجهی از روستاها از داشتن کتابخانه محروم شده و هیچگاه صاحب کتابخانه نمی شوند. برای حل این مشکل، نهاد دو برنامه ایجاد پیشخوان کتاب و کتابخانه سیار را در دستور کار خود دارد.

مهدی رمضانی به افتتاح نخستین پیشخوان کتاب نهاد در هفته کتاب جاری اشاره و عنوان کرد: کتابخانه سیار با گسترده خدمات دهی خود، بسیار اثرگذار است، این کتابخانه ها حتی در دوره کرونا پربازده ترین کتابخانه های عمومی هستند. در استان ها اگر زمینه ایجاد کتابخانه سیار پیگیری شود، اعتبارات ویژه برای تجهیز کتابخانه های سیار اختصاص داده می شود.

وی اضافه کرد: انتقال تجربیات یک موضوع اساسی است، ایجاد شبکه کتابخانه های روستایی در راستای انتقال تجربیات کتابخانه های روستایی موفق و انتقال داده ها می‌تواند در نهاد شکل بگیرد. کتابداران سرمایه های نهاد هستند و نقطه قوت ما وجود کتابداران است. این تجربیات باید مستندسازی و مکتوب شود.

رمضانی در ادامه با اشاره به روستاهای دوستدار کتاب در کشور نیز عنوان کرد: درصد قابل توجهی از شرکت کنندگان و برگزیدگان جشنواره ملی عشایر و روستاهای دوستدار کتاب، از کتابخانه های روستایی است. نهاد کتابخانه های عمومی از جشنواره روستاهای دوستدار کتاب حمایت کرده و این همکاری پایدار بوده و ادامه خواهد داشت. البته نکاتی در راستای کیفی تر شدن این جشنواره اعلام شده است.

آموزش چند فرهنگی بر ایجاد زمینه های برابری آموزش تأکید دارد

حسن محمودی توپکانلو عضو هیات علمی گره علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه سمنان نیز در این نشست با اشاره به بحث آموزش چندفرهنگی عنوان کرد: در همه جوامع سطحی از ناهمگونی از حوره فرهنگی وجود دارد و در کشور ما وجود اقوام و مذاهب مختلف چند فرهنگی را رقم زده است.

وی اضافه کرد: در مطالعات فرهنگی دو دیدگاه غالب است. دیدگاه کلاسیک فرهنگ را مجموعه از باورهای و آداب و هنجار و احساسات مشترک افراد جامعه می دانند. اما دیدگاه نوین ضمن تاکید بر اشتراک، بر تفاوت فرهنگ ها توجه دارد و تفاوت ها را یک ظرفیت برای توسعه می داند؛ رویکرد چند فرهنگی در ادامه این دیدگاه نوین شکل گرفته و تاکید دارد در جوامعی که فرهنگ های مختلف وجو دارد باید به این تفاوت فرهنگی به عنوان ظرفیت ساز نگاه شود نه یک خطر.

این استاد دانشگاه بیان کرد: آموزش چند فرهنگی تاکید دارد که در فرهنگ های مختلف زمینه های برابری در بحث آموزش فراهم شود تا علاوه بر توسعه جامعه، مردم زندگی مسالمت آمیز داشته باشند.

محمودی توپکانلو به اهداف آموزش چند فرهنگی اشاره کرد و گفت: توسعه سواد قومی و فرهنگی، افزایش تحمل فرهنگی، ‌تامین آزادی افراد،‌ احترام به فرهنگ ها، جلو گیری از نژاد پرستی، توسعه ارتباط میان قومی و درون فرهنگی، پایان دادن به نابرابری قومی، توجه به مناطق روستایی و عشایر و توانمند کردن آن ها، احترام به ارزش های فرهنگی دیگر کشورها و نژادها و مشارکت اجتماعی قومیت ها مهم ترین اهداف آن است.

وی عنوان کرد: برای توسعه چند فرهنگی باید باور و اعتقاد به توسعه چند فرهنگی در نگاه کل مردم جامعه باشد و مسئولان کشور باید به این مقوله توجه کنند تا در توزیع امکانات و خدمات عدالت صورت گیرد. اطلاع رسانی و سیاست گذاری نیز باید با نگاه چند فرهنگی باشد.

استاد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه سمنان با اشاره به اینکه کتابداران باید به تنوع فرهنگی آشنا باشند، گفت: در زمینه خدمات رسانی به گروه های مختلف باید تهیه محتوای اطلاعاتی متفاوت برای گروه های مختلف قومی و نژادی و توجه به نیازهای بومی کتابخانه ها توجه شود که خوشبختانه نهاد کتابخانه های عمومی کشور اقدامات خوبی را انجام داده از جمله طرح های پژوهشی نیازهای اطلاعاتی قومیت ها است که با نهاد دانشگاه در دست انجام است.

گفتنی است در ادامه این دیدار تجربیات دو روستای موفق دوستدار کتاب، علویه شهرستان جهرم استان فارس و ضامنجان استان مرکزی توسط کتابداران کتابخانه های عمومی و مجریان طرح فرهنگی این روستاها ارائه شد.

مدیرکل کتابخانه های عمومی استان فارس نیز در این نشست با اشاره به اینکه نشست های راه آبادی با هدف ارائه برنامه هایی در حوزه ترویج کتابخوانی روستاها و عشایر برنامه ریزی شده است،‌عنوان کرد: سعی کردیم در این نشست از حضور اساتید و مسئولان کشوری و نویسندگان استفاده و تجربیات موفق روستاهای دوستدار کتاب به اشتراک گذاشته شود.

روح الله منوچهری اضافه کرد: تاکنون یک نشست با موضوع تخصصی عشایر و دیگر نشست ها درباره شرایط ترویج کتابخوانی در روستاها بوده است.